ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİ VE BESLENME

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Yeterli ve dengeli beslenme,yaşamın her döneminde sağlıklı ve kaliteli bir yaşamın temel koşulu iken,büyüme ve gelişmenin hızlandığı, öğrenme ve kavrama işlevlerinin geliştiği okul çağında daha da önemlidir.

Sağlıklı bireylerden oluşan sağlıklı bir topluma ulaşmaktır. Ana Hedef Sağlıklı bireylerden oluşan sağlıklı bir topluma ulaşmaktır.

Amaç Örgün ve yaygın eğitimde obezite ile mücadele konusunda, okul öncesi ve okul çağı çocuklarına, adolesanlara, gençlere sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alışkanlığını kazandırmak, Sağlıklı ve üretken nesillerin yetiştirilmesine katkı sağlamak Bunu yaparken de siz eğitimcilerimizle bilgilerimizi paylaşarak daha da başarılı olacağımız kanaatindeyiz.Çünkü okullarda öğretmenlerin yaptırım güçleri yüksektir.Öğrenciler genelde öğretmenleri model alırlar.

Hedef Farkındalık Davranış değişikliği Diğer bir hedefimiz ise öğrencilerimize yeterli ve dengeli beslenme, besin seçimi gibi konularda farkındalık yaratarak ve davranış değişikliği ile sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı olarak benimsetmektir.Biliyoruz ki okul çağı dönemi davranış değişikliği yapmak için en uygun dönemdir.

Çağımızın korkulan rüyası obezite Pek çok sağlık sorununu da beraberinde getiren Obezite özellikle çocuklarımızı ve gençlerimizi etkisi altına almaya başlamış ve Ülkemizde aşırı kilolu olma ve obezite sıklığı %10-40 oranında artmıştır. Tüm dünyada 5 yaş altı 20 milyon çocuğun aşırı kilolu veya obez olduğu bilinmektedir.

Obezler bir çok sektör için rant kapısı haline dönüşmüştür(büyük beden kıyafetler,light ürünler, zayıflama merkezleri, ben zayıflatırım diyen şarlatanlar vs…).

Obeziteyle ilgili her şey (nedenleri,sonuçları vs…) artık hayatımızda oldukça fazla yer kaplamaktadır.

DSÖ tarafından obezite Sağlığı bozacak ölçüde yağ dokularında anormal veya aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmıştır. Obezitenin bir çok tanımını yapmak mümkündür.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre: Dünyada 400 milyonun üzerinde obez ve yaklaşık 1.6 milyar aşırı kilolu birey bulunmaktadır. 2015 yılında bu oranın 700 milyon obez ve 2.3 milyar aşırı kilolu bireye ulaşacağı düşünülmektedir. DSÖ verilerinde de görüldüğü gibi obez sayısı gün geçtikçe artmaktadır.

OBEZİTE PROBLEM HANGİ TARAFTA ? ENERJİ ALIMI ENERJİ HARCAMASI Çocukluk çağı ve ergenlik obezitesine pek çok faktör katkıda bulunmakla birlikte genellikle yanlış beslenme ve fiziksel egzersiz azlığı etkilidir.Bunlardan aşırı ve yanlış beslenme öne geçerse şişmanlık ortaya çıkar. PROBLEM HANGİ TARAFTA ?

Endokrin ve metabolik hastalıklar Solunum sistemi hastalıkları Endokrin ve metabolik hastalıklar Psikolojik bozukluklar Tek başına dahi tehlikeli bir hastalık olan obezite beraberinde pek çok hastalığa zemin hazırlar. Diyabet Kalp-damar hastalıkları Toplumsal uyumsuzluk Kas-İskelet sistemi hastalıkları

Çocukluk çağı obezitesi Çocukluk çağındaki vücut ağırlığı, yetişkin dönemdeki ağırlığın göstergesi olup, obez çocukların %20-50’sinin yetişkin dönemde de obez olduğu bildirilmiştir (WHO, 2000; Must, 2003).

OBEZİTE KÜRESEL EPİDEMİK BİR SORUN.....

Küresel ve Epidemik Sorun Obezite Dünyadaki 5-17 yaş grubundaki her 10 çocuktan biri yani 155 milyon çocuk kilolu, Bunların % 2-3’ ü yani yaklaşık 30-45 milyonunda ciddi şişmanlık oluştuğu bildirilmiştir. H.Ü Çocuk Sağlığı Enstitüsü Sosyal Pediatri Ana Bilim Dalı Obezite Raporu

ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİNDEN KİM SORUMLU ? ÇOCUKLAR MI? AİLELER OKULLAR TOPLUM DEVLET TEDARİKÇİLER ........................ Kantinler????

Bebeklik döneminde Yeteri kadar emzirmeme Hazır mamalara yönelme Uygun zamanda ek gıdaya başlamama Bebekleri ilk 6 ay sadece anne sütü ile besleyip 6.ayından itibaren uygun ek gıdalara başlamak gerekir.Hazır mamalara yönelindiğinde çocuklarda yağ hücre sayısı arttığı için ileriki yaşlarda şişmanlık görülme oranı artar.Mama ile beslenen çocuklar annelerinin istediği kadar yer, anne sütü ile beslenen bebekler ise doydukları zanman kendiliğinden bırakır.Bebeklere 6.ayından itibaren uygun ek gıda başlanırsa çocuk mamaya gereksinim duymada doğal yollarla gelişimini sürdürür.

Evde yanlış uygulama Yüksek kalorili gıda tüketimi Çok sık ( yüksek kalorili ) yada seyrek yemek Çok şekerli gıda tüketmek Gece yatmadan önce yemek Atıştırmalıklar (Abur-cubur )

Ev Dışında Yemek Porsiyonlar büyüyor Garnitür=patates cipsi Lezzet=yağ+krema Fast-food promosyonları Meşrubatlar Özellikle kadınların da iş yaşamına atılmasıyla birlikte ev dışında yemek yeme oranı artmıştır.

Enerji yoğunluğu Porsiyon büyüklüğü İçecekler Yıllar Önce 2008 Enerji yoğunluğu Porsiyon büyüklüğü İçecekler 280 kkal 1120 kkal

İçecekler 120 cc 330 cc Meşrubat ve meyveli soda 1950 100 kcal Meşrubat ve meyveli soda tüketimi dramatik şekilde artıyor. Fast-food restoranlardaki menü kavramı yemek yanında birşey içmeyi zorunlu kılıyor. 120 cc 2008 300 kcal 330 cc

500 cc / gün İÇECEK 6-13 YAŞ 2 AY 1.12 ±0.7 kg 6 – 13 yaş arasındaki çocuklarla yapılan bir araştırmada çocukların beslenmelerinde hiçbir değişiklik yapılmadan, 2 ay boyunca günlük 500 cc şekerli içecek eklenmiş ve sonuçta çocukların 0.7 ile 1.2 kilo aldıkları tespit edilmiştir. 1.12 ±0.7 kg Mrdjenovic et al. J Pediatr 42:604-610,2003

Arabalar Televizyon Bilgisayar Hareketsiz işler Teknolojideki gelişmeler, köy yaşamından şehir yaşamına geçişle birlikte çocukların oyun alanları azalmış, araba, tv,bilgisayarın hayatımızda daha fazla yer kaplamasıyla birlikte hareketsiz yaşam tarzı daha çok benimsenmiştir.

%8.3’ünün ise 4 saatten fazla TV izlediğini saptanmıştır. Okul öncesi ve ilkokul çocuklarının %62’sinin günde 2 saatten fazla TV izlediği, %8.3’ünün ise 4 saatten fazla TV izlediğini saptanmıştır.

Obezitenin Tedavisi Amaç Gerçekçi bir kilo kaybı hedeflenerek, obeziteye ilişkin riskleri azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler Tıbbi beslenme tedavisi Egzersiz tedavisi Davranış değişikliği tedavisi Farmakolojik tedavi ????? Cerrahi tedavi ?????

OBEZİTE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME YETERLİ VE DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTE Obezitenin en etkili ve ucuz tedavisi, yeterli ve dengeli beslenme ile yeterli ve düzenli fiziksel aktivitedir.

Doğru beslen

BESİN GRUPLARI İçerdikleri besin öğeleri benzeyen besinler bir araya toplandığında 4 grup oluşmaktadır.Bunlar; 1-Süt grubu 2-Et-yumurta-kuru baklagil grubu 3-Taze sebze ve meyve grubu 4-Ekmek ve tahıl grubu

(2 su bardağı süt-yoğurt)‏ 2 porsiyon (2 su bardağı süt-yoğurt)‏ 2 porsiyon (1 porsiyon et, tavuk, balık, yumurta; 1 porsiyon baklagil, fındık, ceviz, fıstık vb.)‏ Enerji harcamasına göre 4-6 orta dilim ekmek, ½ - 2 porsiyon saflaştırılma- mış tahıllar 5 porsiyon

Süt Grubu Sağladığı önemli besin öğeleri: Kalsiyum Protein D vitamini Bazı B grubu vitaminler Fosfor

Süt kemik mineral yoğunluğu adolesanlarda kalsiyum alımı ve kemik yoğunluğu artışı kan basıncı ve hipertansiyon kolon kanserine karşı koruyucu immün fonksiyonlar üzerine olumlu etki vücut ağırlığının kontrolünde etkin olduğu bilinmektedir. Ünal N.,Besler T.,HÜ.Beslenmede sütün önemi ,2006

Süt veya yoğurt tüketilmelidir. Günde 2-3 su bardağı Süt veya yoğurt tüketilmelidir. 7

Et,yumurta,kuru baklagil grubu Sağladığı önemli besin öğeleri: Protein Demir Bazı B grubu vitaminler

YUMURTA Yumurta en iyi kalite proteindir. Demirden zengindir. Karanlıkta görmemizi sağlayan, gözlerimizi güçlendiren A vitamini açısından zengindir.

KURUBAKLAGİLLER GÜNDE EN AZ 1 PORSİYON ET,TAVUK,BALIK,YUMURTA GÜNDE EN AZ 2 PORSİYON KURUBAKLAGİLLER GÜNDE EN AZ 1 PORSİYON

SEBZE VE MEYVE GRUBU Sağladığı önemli besin öğeleri: C vitamini,A vitamini Mineraller

SEBZE VE MEYVELER GÜNDE EN AZ 5 PORSİYON

EKMEK VE TAHIL GRUBU Sağladığı önemli besin öğeleri: *Karbonhidrat *Bazı B grubu vitaminler *Mineraller

EKMEK VE TAHIL GRUBU GÜNDE EN AZ 4-6 Dilim EKMEK + 4-6 Kaşık Pilav veya Makarna

DENGELİ MENÜ ÖRNEKLERİ Süt Haşlanmış yumurta Domates-salatalık ekmek

DENGELİ MENÜ ÖRNEKLERİ Peynirli omlet Domates- salatalık Ekmek Ihlamur

ÖĞLEN VE AKŞAM YEMEĞİ Şehriye çorba Kıymalı patates Meyve ???

ÖĞLEN VE AKŞAM YEMEĞİ Mercimek çorba Etli yaprak sarma- yoğurtlu meyve

ÖĞLEN VE AKŞAM YEMEĞİ Tavuk Pirinç pilavı Yoğurt ????

ÖĞLEN VE AKŞAM YEMEĞİ Kıymalı tepsi böreği Domates salatası Ayran

ARA ÖĞÜNLER Meyve, ayran, süt, taze meyve suları, peynir-ekmek, küçük kek veya poğaça gibi besinler tercih edilmelidir. Tatlı yemek istediğiniz zamanlarda en iyi seçim, sütlaç veya muhallebi gibi sütlü tatlılardır.

Kahvaltı=Okul Başarısı

OBEZİTE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME YETERLİ VE DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTE

Uyan ve her gün egzersiz yap

FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTE OBEZİTE RİSKİNİ AZALTIYOR. ÜLKEMİZDE FİZİKSEL AKTİVİTE YETERSİZLİĞİ 7-18 YAŞ ARASINDA KIZLARDA %20.7 VE ERKEKLERDE %14.5. Pediatr Int 42:259–267;2000.

Enerji dengesinin korunması için Fiziksel aktivite niçin önemlidir? Mutluluk ve Kendine-güven Artar Serotonin hormon Salınımını uyardığı Kognitif fonksiyon (algılama) ve akademik başarıyı sağladığı için Enerji dengesinin korunması için Anksiyete ve stresi azalttığı için İyi olma ve kendine güven için Yetişkinlikte gelişebilecek hastalıkların riskini azaltmak için Sosyal iletişim& sosyal ve moral gelişimi sağladığı için Sağlığın bütününü geliştirdiği

Öğünleri planlamalı ve gıda seçimlerini yapmalı TV seyretme ya da bilgisayarda oyun oynama yerine hep birlikte masa başında yemek yeme En iyi ve kolay egzersiz : YÜRÜME Bir ödül olarak asla bir yiyeceği kullanmamak Fiziksel aktivite olanaklarının artırılması, Kilo kaybetmeye yöneltmek için motive ederek cesaretlendirilmeli Günde en az 30 dk orta şiddetli fiziksel aktivite Neler yapabiliriz?

Fiziksel aktivitenizi arttırın (asansör yerine merdiveni tercih edin, yakın mesafedeki yerlere gitmek için yürümeyi tercih edin), Televizyon, bilgisayar başında daha az vakit harcayın, Yaşına uygun fiziksel aktivitelere yönlendirin( basketbol,voleybol, yüzme, vb.)

TEŞEKKÜRLER

Benim İşim Değil ki !!! Öykümüz HERKES, BİRİSİ, HERHANGİ BİRİ ve HİÇ KİMSE adlı dört kişi hakkında ... Yapılması gereken önemli bir iş vardı ve HERKES, birisinin bu işi yapacağından emindi. Gerçi işi HERHANGİ BİRİ yapabilirdi, ama HİÇ KİMSE yapmadı. BİRİSİ buna çok kızdı, çünkü iş HERKESİN işiydi. HERKES, HERHANGİ BİRİNİN bu işi yapabileceğini düşünüyordu ama HİÇ KİMSE, HERKESİN yapmayacağının farkında değildi. Sonunda HERHANGİ BİRİNİN yapabileceği bir işi HİÇ KİMSE yapmadığı için HERKES, BİRİSİNİ suçladı. SB_Bölgesel Eğiim 6-7 2008