Sınıf: 5 Ders: Matematik Öğrenme Alanı: Sayılar ve İşlemler Alt Öğrenme Alanı: Doğal Sayılarla İşlemler Kazanım: En çok beş basamaklı doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlemi yapar. SUNUMU HAZIRLAYAN İsmail Bayram GÖKİN 20110907035

BU KONUDA ÖĞRENECEKLERİMİZ √ Doğal Sayılarla Toplama İşlemi √ Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi √ Toplanan, Toplam, Eksilen, Çıkan, Fark Kavramları √ İşlemde Verilmeyen Sayıyı Bulma √ İşlemde Verilmeyen Rakamı Bulma

DOĞAL SAYILARDA TOPLAMA İŞLEMİ 1) Doğal sayılarda toplama işlemi yapılırken aynı adlı basamaklar alt alta gelecek şekilde sayılar yazılır. 4567 ile 325'i toplamak istersek aynı basamakların alt alta gelmesine dikkat etmeliyiz. 2) Daha sonra işlemler en sağdaki basamaktan (birler basamağından) sola doğru sırayla yapılır. 3) Bir basamakta yapılan toplama işleminde sonuç iki basamaklı çıkıyorsa onlar basamağındaki rakam bir sonraki basamağa elde olarak alınır.  (1) 4 5 6 7   3 2 5           2 Elde var bir

Önceki sayfadaki örneği incelersek toplama işlemine sağdaki basamaktan başlıyoruz. 7 ile 5'i toplayınca çıkan sonuç iki basamaklı olduğu için 2'yi yazarız, 1'i elde olarak alırız. Daha sonra onlar basamağındaki rakamları toplarız. 1+6+2=9 ve bu şekilde devam ederek işlemi tamamlarız. 4 5 6 7   3 2 5     4 8 9 2

Bazı farkları unutmayalım

Toplama İşleminde Verilmeyen Sayıyı Bulma Eğer toplama işleminde toplanan sayılardan herhangi biri verilmezse toplamdan verilen toplanan çıkartılarak bulunur. Örnek verecek olursak 3 + ... = 4 işleminde ... yerine 1 gelecek bildiğiniz gibi. Bunu 4'ten 3'ü çıkartarak buluruz. Benzer şekilde .... + 2 = 7 işleminde ... yerine 5 geleceğini 7'den 5'i çıkararak buluruz.  ... ... ... ...   2  3  0 3  4  5  6 işleminde verilmeyen sayıyı bulmak için 3456'dan 230 çıkartırız ve verilmeyen sayıyı 3226 buluruz.

Toplama İşleminde Verilmeyen Rakamları Bulma Eğer toplama işleminde bazı basamaklardaki rakamlar verilmemişse bu rakamları tek tek bulabiliriz veya pratik olarak bu verilmeyen rakamlar yerine sıfır yazarak toplama işlemini yaparız. Bulduğumuz cevapla verilen cevap arasındaki farka bakarak verilmeyen rakamları buluruz.  A 5 B         0 5 0  2 C 4      2 0 4     5 7 9         2 5 4 A, C, B leri sıfır gibi düşünüp sonra işlem yapıyoruz 579'dan 254 çıkartırız = 325 Demek ki yüzler basamağı yani A=3, onlar basamağı yani C=2,birler basamağı yani B=5

aynı basamakların alt alta gelmesine dikkat etmeliyiz. DOĞAL SAYILARDA ÇIKARMA İŞLEMİ 1) Doğal sayılarda çıkarma işlemi yapılırken aynı adlı basamaklar alt alta gelecek şekilde sayılar yazılır. aynı basamakların alt alta gelmesine dikkat etmeliyiz.

2) Daha sonra işlemler en sağdaki basamaktan (birler basamağından) sola doğru sırayla yapılır. 3) Bir basamakta yapılan işlemde eksilen sayıdaki rakam çıkan sayıdaki rakamdan küçükse sağdaki basamaktan bir onluk alınır. Çok garip.!         (5) (14)   4  5  6  4   3  2  5                9 örneği incelersek çıkarma işlemine sağdaki basamaktan başlıyoruz. 4'ten 5 çıkmadığı için yandaki basamaktan bir onluk alırız. Yandaki 6 sayısı 5 olur ve gelen onlukla beraber 4'ümüz 14 olur. 14'ten 5 çıkartarak 9 buluruz ve bu şekilde devam ederek işlemi tamamlarız.

Çıkarma İşleminde Verilmeyen Sayıyı Bulma Eğer çıkarma işleminde eksilen sayı verilmezse çıkan sayıyla fark toplanarak bulunur. EKSİLEN = ÇIKAN + FARK Örneğin ... - 2 = 6 işlemine ... yerine 8 gelir. Bunu 2 ile 6'yı toplayarak buluruz. Eğer çıkarma işleminde çıkan sayı verilmezse eksilen sayıdan fark çıkartılarak bulunur. ÇIKAN = EKSİLEN - FARK Örnek verecek olursak 9 - ... = 4 işleminde ... yerine 5 gelecek bildiğiniz gibi. Bunu 9'dan 4'ü çıkartarak buluruz.

Çıkarma İşleminde Verilmeyen Rakamları Bulma Bunu bir örnekle inceleyelim: 1 A 4 B 2 C 5 1 5 2 7 işleminde önce B'yi bulalım. B'den 5 çıkmış 7 kalmış. 5+7=12 o zaman B 2'dir ve onluk yandan alınmıştır. 4'ten bir onluk aldık 3 kaldı. Şimdi C'yi bulalım. 3'ten C çıkmış 2 kalmış. 3-2=1 Şimdi A'yı bulalım. A'dan 2 çıkmış 5 kalmış. 2+5=7

1) Aşağıdaki toplama ve çıkarma işlemlerini yapınız. ALIŞTIRMA SORULARI 1) Aşağıdaki toplama ve çıkarma işlemlerini yapınız. 23 428 + 11 111 = .......... 63 280 + 24 030 = .......... 12 583 - 11 431  = .......... 44 444 - 35 555  = .......... 90 009 - 1 999    = ..........

2) Aşağıda işlemlerde verilmeyen sayıları bulunuz. 12 367 + ....... = 25 699 82 156  - ....... = 60 021 67 000 + ....... = 71 095 58 762  - ....... = 42 927

3) Aşağıda işlemlerde verilmeyen rakamları bulunuz. A3B5 + 5411 = 9756 216A  - B042 = 1125  A0B0 + CCCC = 4947 12A1  -   36B =  908

kaynakça:  http://www.matematikciler.org/5-sinif/matematik-konu-anlatimlari/986-dogal-sayilarda-toplama-islemi-ve-cikarma-islemi.html