ADOLESAN KONTRASEPSİYON KENAN ERTOPÇU

Adolesan ve gençlik dönemi, bireylerin, belirgin fiziksel değişiklikler, hızlı büyüme ve gelişme ve cinsel açıdan olgunlaşma ve psikososyal gelişme gösterdiği bir dönemdir.

Adolesan 10 19 Yaş 15 24 Gençlik dönemi Genç İnsan

Adolesanlara niye odaklanıyoruz? Dünyada 4 kişiden 1 i, 10-24 yaş arasında

Türkiye’de nüfusun % 50’si 20 yaş ve altında Dünyada yaşayan her 5 kişiden 1’i adolesan Bunlara gençleri de katarsak sayı daha da artar Türkiye’de nüfusun % 50’si 20 yaş ve altında

Adolesanların/Gençlerin Karşılaştıkları “Riskler”, “Yeni Durumlar” Puberte / menarş Cinsellik Cinsel aktivite Gebelik riski İstenmeyen gebelikler İsteyerek düşükler Kontraseptif kullanımı / kullanılmaması CYBE Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı Cinsel şiddet Sigara / alkol / madde kullanımı

Dünyada bir yılda doğan yaklaşık 14 milyon çocuğun annesi Karşılaşılan Risklerin/Yeni Durumların Pek Çoğu Adolesanın/Gencin Cinsel ve Üreme Sağlığını İlgilendirmektedir Dünyada bir yılda doğan yaklaşık 14 milyon çocuğun annesi adolesan yaştadır. Her yıl meydana gelen sağlıksız düşüklerin 4 milyonu (%25) adolesan yaş grubuna aittir. Her 20 adolesandan birinde HIV/AIDS dışında bir CYBE görülmektedir. Yeni HIV/AIDS vakalarının yarısı, 10-24 yaş grubundandır.

Adolesan genç kızlar her yıl 14 milyon bebek dünyaya getiriyor

Kaynak: DSÖ Avrupa HFA,MDB, Haziran 2005. 15-19 yaş grubu 1000 kadın başına 2003 veya en yakın yıl gebelik sonuçları İsviçre İtalya Yunanistan Slovenya Belçika Malta Almanya Avusturya Hollanda Hırvatistan İspanya Özbekistan Çek Cumh. Danimarka Arnavutluk Fransa Belarus Israil Finland. Litvanya İsteyerek düşük oranı Norveç Slovakya Doğum oranı TFYR Makedonya İsveç Ermenistan Sırbistan ve Gürcist. Letonya Izlanda Macaristan Cumh. Azerbaycan Kırgızistan Kazakistan Ukrayna Estonya İngiltere Tacikistan Romanya Bulgaris. Rusya Federasyonu 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 Gebelikler ilgili takvim yılında doğum ve isteyerek düşük toplamı olarak tahmin edilmiştir Kaynak: DSÖ Avrupa HFA,MDB, Haziran 2005.

Adolesan gebeliği trendleri 10 20 30 40 50 60 70 80 90 1980 1985 1990 1995 2003 İsveç Rusya Federasyonu Fransa Bulgaristan İngiltere Ukrayna Estonya Source: Darooch et al., WHO HFA Database

Doğumların büyük çoğunluğu istenmeyen gebelik sonucu(20 Yaş altı) Sub-Saharan Africa Latin America 6 doğumda-3 6 doğumda2 Kaynak: Adapted from Population Reports, 1995.

Adolesan genç kızların ölüm nedenlerinin başında gebelik ve gebelikle ilgili komplikasyonlar gelir Ölüm riski 18yaş altında 2 ile 5 kat dahafazla Annesi adolesan olan yenidoğan bebeklerin, yaşamın ilk yılında ölme riskleri 5 katdaha fazla

16 yaş altında: Sonucunda: Dar pelvis Zor ve uzamış doğum Adolesanlarda gebeliğin medikal riskleri 16 yaş altında: Sonucunda: Dar pelvis Zor ve uzamış doğum İlk Doğumlarda: Gebelikte hypertansiyon Kanama ve elampsi

Adolesanlarda Maternal MortaliteYüksek 1000 canlı doğumda maternal mortalite oranı 28 24 20 16 12 8 4 Nigeria Bangladesh Ethiopia  15 yaş 20-24 yaş 30-34 yaş Kaynak: Studies in Family Planning, 1986; British Journal of Ob/Gyn, 1985.

Güvenli olmayan düşük sonuçları Komplikasyonlar: Enfeksiyon Hemoraji Üreme organ yaralanmaları Intestinal perforasyon İlaçların toksik reaksiyonları Sonucunda: Infertilite Ölüm Psikololojik travma Olumsuz sosyal reaksiyonlar

Evli olmayan Adolesanlarda gebeliğin psikolojik ve sosyal sonuçları Bekar anne ve çocuğunun sosyal stigması Eğitimde sınırlılık İş ve kariyer fırsatlarında kısıtlama Ağır ekonomik yük Depresyon,kendine güvensizlik,ümitsizlik Genç kadınlara,erkeklerden daha fazla yük Adolesanların çocukları psikolojik,sosyal,ekonomik yönlerden daha sorunlu

Adolesan çocukları sorunları Erken doğum Düşük doğum ağırlığı Çocuk istismarı Şiddet Ölüm Davranış bozuklukları Okul sorunları Madde kullanımı

ICPD Eylem Planı, paragraf 7.41 “Bilgi ve hizmetler, adolesanların kendi cinselliklerini anlayabilmelerine ve kendilerini istenmeyen gebeliklerden, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan ve bunlar sonucunda oluşabilecek infertilite riskinden koruyabilmelerine yardımcı olacak şekilde temin edilebilir olmalıdır. Bu, genç erkeklerin, kadınların özgür iradesine saygı duymasını ve cinsellik ve üremeyle ilgili konularda kadınların sorumluluklarını paylaşmalarını sağlayacak şekilde eğitilmelerini de içermelidir. ” Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı, Kahire 1994

Cinsellik ve Üreme sağlığı Cinsi ilişkilerin büyük bir kısmı adolesan döneminde (evlilik ve evlilik dışı) başlamaktadır Bilgisizlik ve kontraseptiflere ulaşamama (karşılanamıyan gereksinim) gebe kalma riskini yükseltmektedir

Dünyada Adolesanların Durumu Kadınlarda 20 yaş öncesi cinsel ilişki (evlilik içi ve ya dışı) Sahra Altı Afrika %83 Asya, Kuzey Afrika ve Orta Doğu %48 Latin Amerika %56 Brezilya, Macaristan ve Kenya’da yapılmış çalışmalar, 15-19 yaş arasındaki erkeklerin, dörtte birinden fazlasının 15 yaşından önce cinsel ilişkide bulunduğunu ortaya koymuştur.

Evlilik Öncesi Sex Yapma Düzeyi Büyük Ölçüde Değişti 15-19 yaş grubunda evlilik öncesi sex 30 gelişmekte olan ülkede 1990’dan beri aynı kaldı. 20-24 yaş grubunda ise: 16 Güney Afrika ülkesinde çok az arttı. Karibik ve Latin amerika’da 1990’larda %8 civarında arttı.

Evlilik öncesi ilk cinsel ilişki ortalama yaşı 10 15 20 25 Latin America Asia North America Yaş ortalaması Kadınlar-da evlilik yaşı Erkeklerde ilk cinsel ilişki yaşı Kadınlarda ilk cinsel ilişki yaşı Kaynak: CDC Surveys; WHO, 1997; AGI, 1995.

Sex Başlangıcı İle Evlilik Arası Süre Artıyor. Güney Afrika’da ortalama süre 1.7 yıl. 1990’dan beri süre 3 ay uzamış (gecikmiş evlilikler nedeniyle). Latin Amerika ve Karibik:Ortalama süre 1.4 yıl Süre 1990’dan beri 8 ay uzamış (sekse erken başlama nedeniyle) Doğu Avrupa’da ortalama süre 3yıl uzamış.

Evlilik öncesi fertil yıllar artıyor 1890 Menarş EVLİLİK 7.2 yıl 10 14.8 30 14.8 22.0 22.0 Age 1988 Menarş EVLİLİK 11.8 yıl 10 12.5 24.3 30 Age KAYNAK: U.S. data: adapted from Alan Guttmacher Institute, 1995.

Evlenmemişlerde 15-19 yaş grubundakiler, 20-24 yaş grubundakilere göre daha az sex yapmaktadırlar

Adolesanlarda Kontraseptif kullanımı Kontraseptif kullanımı ergenlerde ilk doğumdan önce nadir Evlenmemiş ergenler cinsel aktiviteden yaklaşık 1 yıl sonra kontraseptif kullanımına başlıyorlar Evlenmemiş ergenlerde kontraseptif kullanmama nedenleri: Sex yapma beklentileri yok Kontrasepsiyonla ilgili yetersiz bilgileri var Kontaseptif edinme sorunları var

Ergenlerde kontraseptif kullanımı artmıştır. En yüksek kontraseptif kullanım düzeyi : Evlenmemiş 20-24 yaş arası cinsel aktif kadınlar En düşük kontraseptif kullanım düzeyi : 15-19 yaş arası evli adölesanlar. 15-19 yaş arası evli olmayan kadınlarda kontraseptif kullanımı Güney Afrika’da %5, Latin Amerika’da %21 oranında artmıştır. Bu artıştan kondom kullanımındaki artış sorumludur.

İlk ilişkide kontraseptif kullanma yüzdesi Ülke Yaş grubu Kadın Erkek Her ikisi Hırvatistan 15-18 69 71 Çek Cumhuriyeti 15-19 62.4 Slovenya 76.1 66.1 71.1 Portekiz 61.1 58.6 59.9 Letonya 18-19 41.8 45 43.4 Litvanya 34.3 32.5 33.4 Yunanistan 87 92.2 89.6 İzlanda 17-20 60 İtalya 14-16 89 Sırbistan - Karadağ 19 31.1 İsveç 16-18 78 Birleşik Krallık 16-19 90.2 92.6 Fransa 15-17 89.7 Kaynak: FFS.UN 2000-2002,Darooch ve ark. 2001, Bender.S. 1999, Hodzic ve ark. 2003, Sedlecki ve ark. 2001, Donati ve ark. 2000, Wellings ve ark. 2001.

ADOLESANLARDA SINIRLI KONTRASEPTİF KULLANIMI: Kontraseptif eğilimleri yok.Sonuçlarını tahmin edemiyorlar Risk grubunda olmadıklarını düşünüyorlar Kullanım konusunda yeterli güven ve motivasyonları yok Kırılgan ve utangaçlar Kullanım gücü ve yetenekleri sınırlı Sosyokültürel beklenti ve inançlar os

15-19 yaş grubu evli veya beraberliği olan kadınlarda mevcut kontraseptif kullanım yüzdesi 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Tajikistan Azerbaycan Ermenis. Özbekistan Türkmenistan Kırgızistan Bosna Hersek Kazakistan Moldova Cumh. Türkiye Arnavutluk Ukrayna Modern yöntem Geleneksel yöntem Source:MICS,RHS, DHS 2000/2002/2003

Türkiye’de Adolesanların Durumu 2003 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasına göre; 15-19 yaş grubundaki kadınların %8’inin doğurganlık davranışına başladığı anlaşılmaktadır. Bu yaş grubundaki kadınlarda, doğurganlık davranışının, öğrenim düzeyinin artmasıyla birlikte azalma gösterdiği görülmektedir. 15-19 yaş grubundaki evlenmiş kadınların sadece %37’si HIV/AIDS’i önlemenin bir yolu olduğuna inanmaktadır.

ADOLESANLARDA YÜKSEK RİSKLİ DAVRANIŞLAR YETERLİ BİLGİ EKSİKLİĞİ YÖNTEMLERİN SÜREKLİ VE DÜZGÜN KULLANILMAMASI BEKLENMEDİK SPORADİK CİNSEL AKTİVİTE ACİL KONTRASEPSİYONDA BİLGİSİZLİK

MUTLAK ABSTİNENS Gebelik ve CYBH önlemede en etkin yöntem Hiç cinsel beraberlik yok Sexual expression un diğer formlarını içerir Cinsel aktivite başlasada tüm ergenler için seçenek Yüksek motivasyon, bireysel-kontrol,kominikasyon ve sosyal destek gerektirir

Kanıtlar, cinsel abstinens kampanyalarının, ergenlerin ilk cinsel beraberliğini geciktirmekle birlikte, sexe ilk başladıklarında korunmasız cinsel ilişkinin arttığını göstermektedir. Tripp & Viner, 2005

Coitus interruptus Geri çekme 74% etkin Erkeklerin çoğu zamanı kontrol edemiyor CYBH’dan korumaz Ereksiyondaki penisten gelen az miktardaki semen dahi CYBH ve gebelikle sonuçlanabilir.

ADOLESANLAR İÇİN UYGUN KONTRASEPTİF ETKİNLİĞİ YÜKSEK GÜVENLİ YAN ETKİLERİ SINIRLI UCUZ YAYGIN CİNSEL İLİŞKİDEN BAĞIMSIZ UZUN ETKİLİ GERİ DÖNÜŞÜMLÜ OLMALI

ADOLESAN KONTRASEPSİYON KONTRASEPTİF YÖNTEMLER ACİL KONTRASEPSİYON ÇİFT YÖNTEM KULLANIMI POSTPARTUM VE POSTABORTİF KONTRASEPSİYON

ADOLESAN KONTRASEPSİYONDA YENİLİKLER Yeni oral formulasyonlar Varolan ürünlerde yeni uygulamalar Hormonların vücuda yeni uygulama biçimleri Kanıtlanmış yöntemlere yeni bakışlar Eski ürünlerle ilgili yeni kavramlar

Kontraseptif Yöntemlerin Birinci Yılda Kuramsal ve Gerçek Etkinlik Yüzdeleri Tipik Kullanım İdeal Kullanım Şans 85 Spermisitler 21 6 Geri çekme 19 4 Diyafram 18 Kadın kondomu 5 Erkek kondomu 12 3 Kombine hap 1-8 0.1 Minihap 3-10 0.5 RİA 0.8 0.6 Mirena 0.5-1 DMPA 0.3-1 0.3 Mesigyna 0.2 Kadında sterilizasyon 0.2-1 0.4 Erkekte sterilizasyon 0.15-1

Kontraseptif Uygunluk Kriterleri Kontraseptif yöntemlerin kimlere uygun olup olmadığı ile ilgili bilgiler, farklı yayınlarda farklı başlıklar altında veriliyor. "Endikasyonlar", "kimler kullanabilir"; "kontrendikasyonlar", "kimler kullanamaz", "kullanım için uyarılar" ve "rölatif kontrendikasyonlar", "önlem gerektiren durumlar"

Aile planlaması programlarını desteklemek ve nitelikli hizmetleri güçlendirmek üzere kontraseptif kullanımı ile ilgili uygunluk kriterlerinin gözden geçirildiği uluslararası çalışmalar WHO tarafından 1994 yılında başlatılmıştır.

WHO Kontraseptif Uygunluk Kriterlerinin Gelişme Kronolojisi 1994  İki ayrı bilimsel grupta yürütülen toplam 21 ülke adına katılan uzmanların katılımı ile çalışmaların başlaması 1996  İlk çalışmaların dökümantasyonlarının yayınlanması 2000  Seçilmiş durumlarda kontraseptif kullanımının ağırlıklı olduğu çalışmaların derlenmesiyle 1996 yayınının güncellenmesi Ekim 2003  İsviçre’de WHO merkezinde 35’ten fazla uzmanın kontraseptif uygunluk kriterleri rehberini geliştirmesi

Uzman çalışma grubunun kontraseptif uygunluk kriterlerini geliştirirken göz önünde bulundurduğu kaynaklar 1. Medline, Premedline, Popline ve /veya benzeri bibliyografik databaseler 2. 1966'dan 2003'e kadar yayınlanmış ve tekrar değerlendirilmiş yayınlar 3. Raporlanmış verilerin sistematik olarak tekrar değerlendirilmiş çalışmaları veya metaanalizleri (spesifik sağlık durumunda olan kadınların kontraseptif yöntem kullanımı ile ilgili sağlık durumundaki değişmeleri gösteren çalışmaların metaanalizi)

WHO KATEGORİLERİ 1.Kategori: Güvenle kullanılabilir-yöntem kullanımı için hiçbir sınırlama yok 2.Kategori:Kullanılabilir- yöntem kullanımının olumlu yönleri, genel olarak teorik ve kanıtlanmış risklerden fazla (kararda diğer yöntem seçeneklerinin varlığı ya da izlem sıklığına dikkat edilmeli) 3.Kategori:İlk seçenek değil -teorik ve kanıtlanmış riskler genel olarak olumlu yönlerinden fazla (karar diğer seçeneklerin varlığı/ulaşılabilirliği, yakın izleme olanakları ve durumun şiddeti değerlendirilerek verilmeli) 4.Kategori:Kullanılmamalı- kabul edilemez sağlık riski

ADOLESANLARA DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE KONTRASEPTİF SEÇENEKLER BARİYER YÖNTEMLER HORMON İÇEREN YÖNTEMLER A-ESTOJEN+PROGESTERON B-PROGESTERON RAHİM İÇİ ARAÇLAR FERTİLİTE BİLİNCİNE DAYALI YÖNTEMLER

BARİYER YÖNTEMLER

Bariyer Yöntemler Servikal kap,diyafram,spermisid,kadın ve erkek kondomunu içerir Doğru ve düzenli kullanıldıklarında daha etkilidirler Tipik kullanımda gebelik oranları spermisitler için %21,condom için %12 dir Sistemik etkilerinin olmaması nedeni ile güvenlidirler

Kondom Kondomlar, ince lateks kılıflardır. Kuzu derisi ve poliüretandan üretilenler vardır. 85-98% etkindir. CYBH için risk varsa korunma için kullanılır. CYBH korumasında diğer metodlarla kullanılır Ejekulasyonu geciktirebilir

KONDOM KULLANIMI Paket açarken tırnak ve dişle kondom yırtılabilir. Son KullanmaTarihi üzerinde yazan üretim tarihinden itibaren 5 yıldır. Paket açarken tırnak ve dişle kondom yırtılabilir. Penise takmadan açmayınız Ereksiyonda penise takınız Ucunda boşalma için 1-2 santim boşluk bırakılmalıdır. Ejekulasyon sonrası çıkarırken kondom kenarlarından tutarak meni akmasını engelleyin Su bazlı kayganlaştırıcı kullanınız

Kondom KİMLER KULLANMAMALIDIR? Uterus prolapsusu Sistosel veya rektoseli olanlar Uterus retroversiyonu olanlar Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonu olanlar Spermisid ve lateks rubbere alerjisi olanlar

Kadın Kondomu ÜLKEMİZDE ARTIK KULLANILMIYOR Cinsel ilişkiden 8 saat sonrasına kadar uygulanabilir. Can be inserted up to eight hours before intercourse CYBH’ların çoğuna karşı korur. 79-95% etkin. Erkek kondomu ile birlikte kullanılamaz. Tanesi $3.

“Kadınlara Uygulanabilen Kondom”

GÜNÜMÜZ SÜNGERİ Üretim1983 ÜLKEMİZDE YOK Üretim1983 Tarihte en fazla satış yapan kadın bariyer yöntemi Vajene yerleştir Hemen etkilidir Ayrıca spermisid ilavesi gerekmez 84-91% etkili $2.75 tanesi

Diyafram Servix ölçümü gereklidir. 2 yıl sonra değiştirilir. ÜLKEMİZDE ARTIK KULLANILMIYOR Servix ölçümü gereklidir. 2 yıl sonra değiştirilir. Spermisiti servixte tutar. Cinsel ilişkiden 6-8 saat sonrasına kadar yerinde bırakılması gerekir. 86-94% etkin. Tanesi $30-50

Lea Kalkanı Yeni bir yöntemdir. ÜLKEMİZDE YOK Yeni bir yöntemdir. Vajen boyutlarıyla bağlantılı değildir. Hacim önemlidir. Vajen kasları yerinde tutar. Cinsel ilişkiden 6-8 saat sonrasına kadar yerinde bırakılmalıdır. Tekrar kullanılabilir. 84-91% etkindir. Tanesi $65

Servikal Başlık Artık piyasada yoktur. Servikal ölçüm gerektirir. ÜLKEMİZDE YOK Artık piyasada yoktur. Servikal ölçüm gerektirir. Doğumdan sonra etkin değildir. Lastikten üretilmiştir. Her yıl değiştirilmelidir.

Kadın Bariyer Yöntemleri Avantajları Cinsel beraberlikten saatler önce yerleştirilebilir. Taşıması kolay ve konforludur. Menstrüel siklusu değiştirmez. Gelecekte fertiliteyi etkilemez. Vücudunu daha iyi tanımasına yardımcı olabilir. Dezavantajları HIV/AIDS’e karşı koruyuculuğu yoktur. Diyafram için klnikte ölçü almak gerekir. Takması ve çıkarılması zor olabilir. Cinsel ilişki esnasında disloke olabilir. Allerjik reaksiyon görülebilir.

Spermisid BARİYER YÖNTEMLER SPERMİSİDLER Spermleri etkisizleştiren ve/veya öldüren kimyasal maddelerdir Jel Krem Film Köpük Köpüren tablet Türkiye’de; Vajinal ovül (Agen) Vajinal suppozituvar (Lorophyn)

KİMYASAL BARİYER YÖNTEMLER (SPERMİSİDLER) Gelecekte önem kazanacak M.Ö. 1550 yılından beri (limon suyu, sirke, sitrik asit ve vazelin) Ucuz ama etkililik az (%25) Hepsi sperm hücre membranını yıkar. Nonoxynol 9 (70-230 mg) - vajinal iritasyon 50 tane gelişiyor, 5 yıl içinde piyasaya verilecek CYBH ve AIDS’e karşı koruyuculuğuna yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Spermisidler Yüksek HIV Riskinde Uygun Değildir 2001’de nonoxinol 9’la ilgili 5 çalışmanın metaanalizinde günde birkaç kere bu spermisidi kullanan kadınlarda kullanmayanlara göre daha fazla HIV enfeksiyonu geliştiği gözlendi. Spermisidin vajen duvarında abrazyona yol açarak HIV virüsünün vajen dokusuna daha rahat penetre olabileceği düşünüldü.

2. Spermisit ve Bariyer Metodlar Yüksek HIV riski, HIV'le enfekte ve AIDS'te spermisit kullanımı kategori 4 oldu. Yüksek HIV riski, HIV'le enfekte ve AIDS'te spermisitli diyafram ve servikal kap kategori 3 kabul edildi.

ÖSTROJEN+PROGESTERON İÇEREN YÖNTEMLER

Menstrüel Fizyoloji Östrojen FSH ve LH süpresyonu Uterus ve servixte hücresel yapıyı vesekresyonu değiştirir. Tubada ovum transportunu hızlandırır Lüteolizise neden olabilir. Progestinler LH süpresyonu ile ovulasyon inhibisyonu Kalın servikal mukus Tubada ovum transportunu yavaşlatır. Tüp sekresyonunu değiştirebilir. Endometriumda değişiklik

KOMBİNE ORAL KONTRASEPTİFLER (ESTROJEN+PROGESTERON) Ülkemizde daha az yan tesirli düşük doz östrojen içeren dolayısıyle thromboemboli riskini enaza indiren oral kontraseptifler (OC) bulunmaktadır. OC’lerin hepsinde östrojen olarak ethinylestrodiol (EE) bulunmaktadır. Gelişen sentetik progesteronlar ülkemizdeki oral kontraseptiflerde kullanılmaktadır Özellikle 3. kuşak progesteronlardan itibaren androjen etki iyice azalmakta ve belirgin antiandrojen etki görülmektedir. Hirsutismus tedavisinde OC’ler yaygın bir şekilde görülmektedirler. Yeni progesteron içeren OC’lerin kolesterol düzeyindeki olumlu etkileri özelikle sigara içilmiyorsa güvenli kullanımını menopoza kadar sağlamaktadır. Levonorgestrel 2. kuşak, desogestrel, gestoden 3. kuşak, drospirenon 4. kuşak progesterondur.

Oral Kontraseptiflerde Östrojen Dozu Düşürülmesi, Yeni Progestinlerin Kullanılması

Synthetic progestins Spirolactone Derivative Testosterone derivates Progesterone derivates FİRST GENERATİON SECOND GENERATİON Norethindrone dl norgestrel Norethynodrel Levonorgestrel Norethindrone Acetate THİRD GENERATİON Ethynodiol Diacetate Gestodene Norethindrone enanthate Norgestimate Lynestrenol Desogestrel FOURTH GENERATİON Dienogest 17-OH PROGESTERONE 19-NORPROGESTERONE (PREGNANS) Medroxyprogesteroneacetate Trimegestone 17-Hydroxyprogesterone acetate Nomegestrol Megestrol acetate Nestoronee Siproteron acetate Klormadinon acetate Spirolactone Derivative Drospirenone

Ülkemizdeki En Düşük Dozlu OC’ler MYRALON 0.150 mg desogestrel 0.020 mg etinilestradiol MİRANOVA 0.10 mg levonorgestrel 0.02 mg etinilestradiol

TÜRKİYE’ DEKİ DÜŞÜK DOZ MONOFAZİK OC’ LER Lo-Ovral = Microgynon =LoFemenal(hibe) 0.150 mg levonorgestrel 0.030 mg etinilestradiol Ülkemizde ki trifazik preparatlar Triquilar = Trinordiol

TÜRKİYE’ DEKİ III. KUŞAK PROGESTERONLU OC’LER DESOLETT 0.150 mg desogestrel 0.030 mg etinilestradiol GİNERA 0. 075 mg gestoden MİNULET 0. 075 mg gestoden GİNERA=MİNULET

Ülkemizde 4. Kuşak Progesteron İçeren OC YASMİN 30 µg. Etinilestradiol 3 mg. Drospirenon Antiandrojen+Antimineralokortikoid etki (α-spirolakton türevi)

Hap ve Kilo Değişiklikleri Cochrane Review-2003 3 randomize plasebo kontrollü çalışma hapla kilo arasında nedensel bir ilişki olmadığını göstermiştir. Randomize kontrollü çalışmalarda hapı bırakanlarda da kilo ile ilgili değişiklik saptanmamıştır.

WHO Kontraseptif Uygunluk Kriterleri Adölesanlara oral kontraseptif kullanınca kilo alma olmayacağı danışmanlıkta belirtilmeli (B düzeyi kanıt). Sadece bazı progesteron içeren yöntem kullanan adölesanlarda kilo alma olabilir. Ama erken üreme yıllarındaki normal kilo artışında yansıtabilir (C düzeyi kanıt).

Yasmin ve Ağırlık RCT v Marvelon Birinci yılda %1’lik kilo kaybı 2 yıl sonra eski kiloya dönüş Foidart 2000

Kombine oral kontraseptiflerde tipik kullanımda gebelik oranları %5 iken adolesanlarda bu oran %32 ye çıkmaktadır. Alan Guttemacher Institute 1994

OC’ler gelişmiş ülkelerde en fazla tercih edilen kontraseptif yöntemlerdir. Etkinlikleri yüksektir. Pearl ındex % 0.1 Bir gün unutulduğunda gebe kalma riski % 3 olacaktır. Özellikle ilk haplar unutulduğunda veya 7 gün aradan daha geç başlandığında gebelik riski artacaktır. OC kullanımı başlangıcında ortaya çıkan ara kanamaları birinci ayda %30, ikinci ayda %10, üçüncü ayda %1 olacaktır. Düzenli ve az çekilme kanamaları (20 mg/gün)anemi riskini azaltmaktadır. Endometriozis ve dismenore yakınmaları azdır. Servikal mukusun kalınlaşması PID ve EU riskini azaltmaktadır

Aile planlaması danışmanlığında; OC kullanıcılarında over ve endometrium kanserlerini %50 oranında azaltacağını, kullanım kesildikten 10-15 yıl sonra bile aynı kanser türlerinden koruyacağı vurgulamalıdır. Colon kanserinin de %30 daha az görüldüğü belirtilmiştir. Dengeli östrojen ve progesteron kullanımı PCOS ve hırsutismusta iyi bir tedavi seçeneği olmaktadır. Östrojen hakimiyetinde ortaya çıkan endometrial hiperplazi ve myomları %31’e varan oranda, kistlerini overlerdeki folikül ve retansiyon %75 oranında azaltmaktadır. 35 yaş üzeri sigara içenlerde diabet ve hipertansiyonda kulanımı sınırlıdır. Interval kullanım menstrüasyonun birinci günü, postabortif kullanıma ilk 5 gün içinde, postpartum kullanıma ise emzirmeyende 6 hafta sonra, emzirende 6 ay sonra başlanmalıdır.

MEME KANSERİ VE ORAL KONTRASEPTİFLER Collaborative Çalışma- 54çalışma metaanalizi Lancet 1996 RR Kulanırken meme kanseri tanısı RR=1.24 Hapı bıraktıktan 10 yıl sonra eşit RR = 1.0 Hapı kullanım süresi riski arttırmıyor MEMEYE LOKALİZE DİĞER KANSERLER Bu çalışma meme kanseri tanısı almış 35 yaş altı kadınlarda yürütülmüş. OC kullanımı meme kanserinden ölümü arttırmıyor Beral BMJ 99

YAŞ OC kullanımı Kontrol 16-19 4.5 4 20-24 17.5 16 25-30 49 44 10 000 Meme Kanserli Kadında OC ile İlgili Çalışma Bulguları (5 yıl OC kullanan ve bırakıldıktan sonra 10 yıl takip edilen) YAŞ OC kullanımı Kontrol 16-19 4.5 4 20-24 17.5 16 25-30 49 44

Tüm OC’ler akne tedavisinde kullanılabilir LH ve testosteron azalır EE SHBG ‘yi arttırır Artan SHBG serbest testosteronu azaltır NETA / LNG azalır progestin dozu OC’lerde etkileşim için düşüktür. 5 α reductase inhibe eder (Akne için Free Testosteron Dihydro testosterona dönüşmelidir). Androjen reseptörlerini bloke eder.

Cochrane review-Akne KOK’lar lezyon sayısının şiddetini azaltırlar. CPA içeren KOK’lar LNG’ye göre akne tedavisinde daha başarılıdırlar. Fakat bu bulgu ile ilgili yeterli kanıt yoktur. Diğer KOK’lar arasında karşılaştırmalar aralarında akneyi azaltma konusunda fark olmadığını göstermiştir.

Cochrane Review-Akne RCT of Yasmin v Diane Hafif ve orta düzeyde akne 9 siklus (n=126) Lezyonlarda şiddet ve sayıda azalma aynı

Hormonal Yöntemler Depresyondaki Kadınlar İçin Uygundur Değişik çalışmalarda OC, minihap, DMPA, Implant kullanan kadınlarda depresyonun semptomlarının artmadığı gözlendi. (Kategori 2) Bir çalışmada Fluoxetine (Prozac) kullanımının OC ve minihapların etkinliğini azaltmadığı vurgulandı. (Kategori 2) POSTPARTUM DEPRESYON VEYA BİPOLAR BOZUKLUKTA HENÜZ YETERLİ KANIT YOKTUR.

Geniş Spektrumlu Antibiyotikler’de Kısıtlama Yok Çalışmalar, geniş spektrumlu antibiyotiklerin hormon düzeylerini düşürmediği ve ovulasyon olmadığını göstermişlerdir (Kategori 2). Griseofulvin, kontraseptif hormonlarla birlikte güvenle kullanılabilir (Kategori 2). Sadece rifampisinin, OC, minihap, ımplant, kontraseptif patch, vajinal ringlerde kullanımı ilk seçenek değildir (Kategori 3).

ORAL KONTRASEPTİFLERDE ÖSTROJEN DOZU DEĞİŞTİRİLMESİ 25 g HAPLAR. ARA DOZ OPTİMAL ÖSTROJENDOZUNUBULMAK MAXİMUM ETKİNLİK,MİNİMUM YAN ETKİ ( 35g dozdan daha az bulantı,şişkinlik,memede gerginlik ve 20 g dozdan daha iyi siklus kontrolü) EE/DSG (Cyclessa) EE/NGM(Ortho Tri-Cyclen LO) Hampton et al. Contraception 2001:63 Kaunitz et al. Contraception 2000:61

Oral kontraseptifler Yeni kullanma programları UZATILMIŞ SİKLUS OC Hapa bir hafta ara vermeden 3 ay sürekli kullanım Quick Start Menstruel siklustan bağımsız olarak hapa hemen başlamak,gebelik testi (-) olmalı

7 Gün Aralıksız Üç Ay Süre İle Oral Kontraseptif Kullanımı

Seasonale Üretici firma Barr 84 actif hap EE 30 µg ve LNG 150 µg ÜLKEMİZDE YOK Üretici firma Barr 84 actif hap EE 30 µg ve LNG 150 µg 7 placebo hap Yılda sadece 4 mens

Quick Start OCPs Westoff et al: Benzer yan etki profili,etkinlik ve güvenlik Westoff C. Contraception 2002:66

MESIGYNA Ayda bir enjeksiyon uygulanır. Çekilme kanaması iki enjeksiyonun ortasında görülecektir. Estrogen+progesteron Pearl ındex % 0.2 Kanama düzensizliği sadece %10 Amenore % 2.5 GİS yan etkileri daha az Endikasyon ve kontraendikasyonları oral kontraseptif gibidir.

Trombojenik mutasyonları bilinenler estrojen içeren kontraseptif (OC, aylık enjektabl) kullanamaz (Kategori 4)

EVRA-Transdermal patch ÜLKEMİZDE YOK 20mcg EE+ 150mcg norelgestromin Norgestimate in aktif metaboliti Kol,kalça,kasık, sırt omuza 20 cm2 yama Haftalık değiştir 3 hafta-1 hafta ara Fazladan 2 gün koruyuculuk Kontrendikasyonları OC lerle ayni

The Patch (yama) Yüksek etkinlik AYLIK $30-35 Siklus kontrolü iyi Minor spotting ilk 1-2 siklus Doğru kullanım oranı yüksek >90% çalışma grubunda Plasebo ile karşılaştırıldığında belirgin kilo artışı yok Uygulama yerinde minör reaksiyon

Ortho Evra Tüm yaş gruplarında kullanım ve etkinlikte % 1O artma (Audet MC JAMA 2001:285) Aşırı kilolularda koruyuculuk? Memelerde gerginlik dışında daha az yan etki ADOLESANLARDA POPÜLER

EVRA-Venöz Tromboemboli Riski Farmakokinetik çalışmalar yamalarda östrojen dozunun yaklaşık 50 mcg OC’ye eş değer olduğunu göstermiştir (35 microgram OC’ye göre %60 daha fazla östrojen) van den Heuval MW et al. Contraception2005;72:168-74 Kontraseptif kullanmayan kadınlarda 1 yıl içinde tromboemboli riski 1/10 000’dir. Hormonal kontraseptif kullananlarda (Hap, yama) bu oran 3-5/10 000’dir.

The Patch 2002 de satışa başlandığından itibaren 4 milyon kadın kullanmış FDA onayı 2001 Kasım FDA kayıtlarına göre Ağustos 2002’den beri 17-30 yaş arası sadece 17 kadında tromboemboli olgusu görülmüştür.

The Ring - Halka Ethinyl estradiol 15 mcg günde ÜLKEMİZDE YOK Ethinyl estradiol 15 mcg günde Etonogestrel 120 mcg günde (Desogestrel’in aktif biyolojik aktif metaboliti) 5.4 cm çapında 5 hafta hormon salgılar Uygulama 3 hafta, 1 hafta ara Yüksek etkinlik 6.5/1000 Düşük yan etki Takibi kolay Tampon kullanan adölesanlar için uygun

Transvajinal Kontrasepsiyon (Nuvaring) Tanesi $30- 35 Oda sıcaklığında 4 ay saklanabilir (Daha uzun süre buzdolabında) Yanlışlıkla çıkarılma veya koitusta düşme olasılığı Ek yöntem gerekmeden NuvaRing vajenden 3 saat kadar çıkartılabilir. 3 saatten fazla atılma veya çıkarılmalarda 7 gün ek yöntem gerekebilir. Eğer halka düşerse sabunlu su ile yıkanıp tekrar takılabilir.

SADECE PROGESTERON İÇEREN YÖNTEMLER

Sadece Progesteron İçeren Yöntemlerde Etki Mekanizmaları **Servikal mukusu kalınlaştırır ve azaltırlar** Ovulasyonu inhibe ederler. Tubal motiliteyi azaltırlar. Endometriyumda atrofi.

Sadece Progesteron İçeren Yöntemlerin Avantajları Östrojen yok Kontraseptif olmayan yararlar Adetler az veya yok PMS daha az Ovulasyon ağrısı ve dismenore daha az Endometrium CA, over CA ve PID az Endometriozis ağrıları az.

DMPA 150 mg. Depomedroxyprogesteron asetat 15-50 yaş arası uygulanabilir. Sigara içende kullanabilir. Pearl ındex % 0.3 dir. 12 hafta ara ile enjeksiyon uygulanır. İlk 6 ay %50 menometroroji, 6 aydan sonra %50 amenore 48 saatte koruyuculuk başlar Emzirende postpartum 6 hafta sonra uygulanabilir.

Depo provera ve Osteoporoz DMPA kullanan adölesanlarda bazı çalışmalar kemik dansometrisinde 0.87-10% azalma göstermiştir. Emzirenlerde ve gebeliktekine benzerdir. Kullanımı bıraktıktan sonra geri dönüş ile ilgili çalışmalar çelişkilidir.

Depo ve Adölesanlarda Kemik Yoğunluğu FDA Kasım 2004’te “Black Box” uyarısını yayınladı. Pfizer’in yayınlanmamış randomize kontrollü çalışmasına göre 18 yaş altı 5 yıldan fazla DMPA kullanan kadınlarda kontrol grubuna göre %5-6 daha fazla kemik kaybı gözlendi. Yöntem bırakıldığında tam düzelme olmadı.

Depo-Provera ve Kemik Sağlığı farklı görüşler Scholes D et al. Arch Pediatr Adolesc Med. 2005 Feb;159(2):139-44. DMPA bırakıldıktan sonra 170 adölesanda kemik erimesi tamamen düzeldi. Cromer et al. Am J Obstet Gynecol. 2005 Jan;192(1):42-7. Östrojen add-back ilavesiyle kemik erimesi düzeldi.

Depo-Provera ve Kemik Sağlığı Kasım 2004 “black box” uyarısı 18 yaş altı DMPA’nın uzun süre kullanımı kemik dansitesinde belirgin bir azalmaya neden olabilir. Kullanım süresi arttıkça kayıp artabilir. Yöntemi bırakınca kayıp tamamen geri dönmeyebilir. Bu nedenle DMPA’nın uzun süre kullanımı (2 yıldan daha fazla) ancak diğer yöntemleri kullanamıyorsa önerilebilir.

Kasım 2004 Pfizer bildirge yayınladı… Uzun süreli DMPA kullanımı (2 yıldan fazla) sadece başka bir yöntem uygun olmadığında önerilmelidir.

Depo ve Ağırlık Randomize ko trollü çalışma ve 10 yıl süreli çalışma yok. Çalışmalar belirgin kilo artışını belgelemiyor. Kilo artışı değişikliklerinde bireysel faktörler BMI fazla olanlarda kilo artışı fazla Westhoff C.Contraception 2003

Depo ve Meme Kanseri WHO ve Yeni Zelanda çalışmaları Meme kanseri riskindeki artış: RR= 1.0 (0.97-1.4)

Depo ve Meme Kanseri Kullanım süresi ile risk artmıyor Son zamanda kullanım, olası anahtar faktör DMPA yeni kullanmış olan genç kadın risk grubundadır. Sadece tek bir enjeksiyon uygulanmış olanlar en fazla risk grubunu oluşturmaktadır.

Kontraseptif Implantlar Norplant 6 – tek çubuk 36 mg LNG içerir. Norplant 2 / Jadelle- tek çubuk 70mg LNG Implanon-tek çubuk-3 keto DSG

IMPLANON 4 cm. uzunluk, 2 mm. kalınlık, Günde 60 µg etonogestrel 3 yıllık koruyuculuk Pearl ındex; 0 Sadece progesteron içerdiği için postpartum 6 hafta içinde uygulanabilir. Ön kol iç yüzüne uygulanır. Uygulama ve çıkarılma norplanta göre kolay

NORPLANT Sadece progesteron içerir. 5 yıl gebelikten koruyor ÜLKEMİZDE ARTIK KULLANILMIYOR Sadece progesteron içerir. 5 yıl gebelikten koruyor Kanama düzensizlikleri fazla Çıkarılması zor

Jadelle 2 çubuk implant-5 yıl koruyucu ÜLKEMİZDE YOK 2 çubuk implant-5 yıl koruyucu Siklusların çoğunda ovulasyonu engeller, Servikal mukusu kalınlaştırır. 1,198 kadın ilk 4 yılda gebelik yok. 5. yılda 0.8% başarısızlık WHO <70kg=7yıl and > 80kg=4 yıl

Hipermenore ve dismenoreyi azaltır. Sadece Progesteron İçeren Yeni Oral Kontraseptif Cerazette 75mcg desogestrel ÜLKEMİZDE YOK Ovulasyonu engeller Hipermenore ve dismenoreyi azaltır. Kanama düzensizliği hala problemdir. 1. yılda %50 amenore Östrojen kontrendike ise kullanılır.

RAHİM İÇİ ARAÇLAR

Adolesanlarda RİA Kullanılabilir mi? PID riski artması ve infertilite görüşü abartılmıştır. Sorumlu RİA’dan çok yaşam şeklidir. PID riski RİA kullanmayanla aynıdır. (Grimes DA Lancet 2000:356) Kullanım süresinden bağımsız olarak tubal infertilitede hiç artma yoktur. (Hubacher et al. N Eng J Med 2001:345)

WHO Kontraseptif Uygunluk Kriterleri Menarştan, 20 yaşa kadar RİA güvenle kullanılabilir (Kategori 2)

Nullipar Kadınlarda RİA Kullanımı Tubal infertilitede artma yok PID’de artma yok Gebelik oranları aynı %1 in altında Atılma oranları yakındır %2-3 Kanama ve ağrı nedeniyle çıkarılma oranları yakındır. Adv Contraception 1991, J Clin Epidemiology 1991,Contraception 1996

En Son Sistematik Review CYBH olan kadınlarda PID riski ve RİA uygulama arasında bağlantı gösteren çalışma yok. 6 prospektif çalışmada RİA uygulama anında PID’si olan ve olmayan kadınlar karşılaştırılmış: Sadece 2 çalışmada PID’de minimal artış CYBH yoksa mutlak risk düşük Contraception 2006

ADOLESANLARA ÖNERİLEN BAKIR İÇEREN RAHİM İÇİ ARAÇLAR Flexi-T 300 Gynefix standard Nova-Gynefix ÜLKEMİZDE YOK Which IUD is suitable for nulliparous adolescent contraception? The most suitable ones are the Flexi-T 300, the Gynefix and the nova-Gynefix: 4 coppersleeves in stead of 6.

CUT 380A Özellikle tüm kamu kuruluşlarında uygulanan en yaygın kullanılan RİA Cu T 380 A’dır. USA’de FDA’nın onayladığı tek bakır içeren RİA olup 380 mm2 bakır alanı vardır. Kontraseptif etkinliği 10 yıldır. RİA ile gebelik oranları 2,4,6 ve 8. yıllarda sırasıyla; %1, %1.4, %1.6, %1.8’dir. Bu gebeliklerin sadece %4’ü ektopik gebelik olacaktır. Dislokasyon (aşağı kayma-atılma) oranları; interval ve postabortif uygulamalarda%1-4, postplasental %5-15, postpartum ilk 48 saat içinde; %15-25, sezaryende %4-8 civarındadır.

Ülkemiz Özel Sektörde Kullanılan Diğer Bakırlı RİA’lar: Multiload: 250-375 mm2 bakır içeren normal ve mini modelleri mevcuttur. 250 mm2 bakır içeren modeli 3 yıl, 375 mm2 bakır içeren modeli 5 yıl gebelikten korur. İnce itme çubuğuyla uygulaması kolaydır. Bizim çalışmalarımızda; kanama, ağrı yakınmaları az, dislokasyonlar CuT380A’ya göre biraz fazla gözlenmiştir.

NovaT: 200 mm2 bakır etrafındaki gümüş sarmal bakırın salınımını yavaşlatarak gebelikten koruyuculuğu 5 yıla çıkarmıştır.

Gynefix 3 yıl koruyucudur. Dislokasyon düşük, %3 Pearl Index, düşük ÜLKEMİZDE YOK 3 yıl koruyucudur. Dislokasyon düşük, %3 Pearl Index, düşük Kanama, ağrı az Endometrial kavite düzensizliklerinde kullanılabilir. Postabortif uygulanabilir. Doğum yapmamışlarda tercih edilir.

Flexi-T 300 28 mm uzunluk 23 mm genişlik 300 mm² bakır alanı Flexibl ÜLKEMİZDE YOK 28 mm uzunluk 23 mm genişlik 300 mm² bakır alanı Flexibl Gebelik oranı birinci yılda 0.5 The Flexi-T 300 has been designed after intrauterine measurements of the uterine cavity in numerous nulliparous women. It has a length of the vertical stem of 28 mm; a width of 23 mm; the copper surface is 300 mm²; the frame is very flexible; the thread is totally embedded in the frame and the Pearl Index is 0.5.

DİĞER RİA LAR ÜLKEMİZDE YOK

Enfeksiyon sadece steril olmayan uygulamalarda ilk 2-3 haftada görülür. Servikal ektopi, uterin kaviteyi distorsiyona uğratmayan myomlar engel değildir. Vajende kokulu akıntı yapan anaerob kolonizasyon hijyen kurallarına uymayanlarda daha sık görülür. Ornidazol ve türevleriyle rahatlıkla tedavi edilebilir. Yöntem devamını etkileyen temel yan etkiler %15 kanama düzensizliği, %10 ağrı Prostoglandin inhibitörleri, ağrı dışında toplam kanama miktarını %50 azaltır. RİA ile birlikte gebelik olduğunda çocuk istenmiyorsa, RİA gebelik kesesinin altında ise nazik bir traksiyonla çıkartılmalı abortus riski %25’dir. Çıkartılamıyorsa abortus riski %50’dir. Fetal malformasyon riski RİA kalsa bile artmayacaktır.

HORMON İÇEREN RAHİM İÇİ SİSTEMLER Progestasert Nova-T LNG (Mirena) FibroPlant LNG

MIRENA 20 µg Levonorgestrel/günde 5 yıl koruyucu Spotting,amenore Pearl Index 0.3 Endometrium Ca az Menstrüel kanama, PID az

PROGESTASERT ( 1976 ) Etinil vinil asetat kopolimerden yapılı. ÜLKEMİZDE YOK Etinil vinil asetat kopolimerden yapılı. Gövdede 38 mgr Progesteron taşır. Günde 65 mcgr progesteron salınır. 12-18 ay korur. PI = % 0.9 - 2.1

FİBROPLANT Levonorgestrel 14 µg/gün 5 yıl koruyucu ÜLKEMİZDE YOK Levonorgestrel 14 µg/gün 5 yıl koruyucu Her tip kaviteye uyar (frameless) Yerleştirme USG’de gözlenebilir 1.2 mm kalın, 4 cm uzunluk ve paslanmaz çelik metal klip fundusa takılır.

DSÖ 2003 KONTRASEPTİF UYGUNLUK KRİTERLERİ veRİA

Rahim İçi Araçlar CYBH veya PID Tedavisi Süresince Çıkartılmayabilir Tedavi başarı ile sonuçlandığı sürece RİA’nın çıkarılması veya yerinde kalması süreci etkilememektedir. Ayrıca sifiliz ve herpes gibi ülseratif hastalıklar da dahil CYBH’larda RİA kullanımına başlanabilir. Sadece klamidya ve gonore veya pürülan servisitte RİA kullanımına başlanamaz.

RİA Kullanım Kriterleriyle İlgili Diğer Durumlar Uterin kaviteyi distorsiyona uğratmayan myomlar RİA kullanımına engel değildir. BU KRİTERLER HORMON İÇEREN RİA’LAR İÇİN DE GEÇERLİDİR.

FERTİLİTE BİLİNCİNE DAYALI YÖNTEMLER

Postpartum Kontrasepsiyon Kullanımı: Doğum 3 hafta 6 hafta 6 aydan sonra Tüm kadınlar KondomSpermisit RİA Diyafram/cervical cap LA(Laktasyon amenore metodu) Progestin-only Methods/Natural Family Planning Emzirmeyen kadınlar Combined Estrogen-Progestin Progestin-only Methods Combined Estrogen-Progestin Methods/Natural Family Planning

Birinci trimestr kürtajı İkinci trimestr kürtajı Diyafram/servikal kap Postabortus Kontraseptif Seçenekler Birinci trimestr kürtajı 6 haftadan sonra Herhangi bir yöntem İkinci trimestr kürtajı 6 haftadan sonra Doğal ile planlaması Kondomlar/Spermisid Progestin içeren yöntemler Rahim içi araçlar Kombine OC Diyafram/servikal kap

ACİL KONTRASEPTİF YÖNTEMLER Ülkemizde iki preparat vardır. Sadece progesteron içeren Norlevo, östrojen+progesteron içeren Prevent. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra 72 saat içinde uygulanmalıdır. Her siklusta sadece bir kez uygulanabilir. Bulantı ve kanama düzensizliği gibi yan etkileri mevcuttur. Koruyuculuğu %98-99’dur. Pearl Index Prevent %2, Norlevo’da %1. Oral kontraseptiflerden 12 saat ara ile 2 kez dörder tane alınması da aynı etkiyi gösterecektir. Rahim içi aracın ilk 5 gün içinde uygulanması da acil kontrasepsiyonda etkili bir yöntemdir.

POSTKOİTAL RİA (Mirena değil) Postkoital kontrasepsiyonda RİA ne zaman takılmalı Korunmasız ilişkiden sonra 5 gün içinde? Olası fertilizasyondan sonra 5 gün içinde? Evet Koitus Ovulasyon/olası fertilizasyon 8.Gün 14. gün 19.gün postkoital RİA 28 günlük siklus

ADOLESANLARA UYGUN DEĞİL Sterilizasyon ADOLESANLARA UYGUN DEĞİL

Adölesanlara Kontraseptif Seçenekler – Özet- Yaş ve Parite Bariyer Yöntemler OC, Implant, Geleneksel Yöntemler, LAM Sadece Progestin İçeren Enjeksiyonlar RİA Nullipar KISITLAMA YOK 18 yaş altı Genellikle Kullanılabilir 18-19 20 ve üstü Source: WHO, 2004.

FFPRHC Guidance Contraceptive choices for young people www.ffprhc.org.uk-publications Adölesanlarda yaş kontraseptif seçiminde kısıtlama nedeni değildir (erkek ve kadın için) Yetkili kişiler uygun eğitimden sonra yöntemi belirlemelidir. Adölesanın mahremiyetine önem verildiği gösterilmelidir (C düzeyi kanıt) Journal of Family Planning and Reproductive Health Care 2004;30:237-251

Özet Adölesanlar istenmeyen gebelikler için yüksek risk grubu oluştururlar. Kontraseptif yöntemlerin çoğu adölesanlar için uygundur. Etkinliği yüksek, kullanıcıya bağımlı olmayan yöntemler adölesan gebelik oranını düşürmede dramatik olarak etkileyicidirler.

TEŞEKKÜR EDERİM