SAĞLIKLI VE DENGELİ BESLENME TEKİRDAĞ TABİP ODASI ÇORLU TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ

SAĞLIKLI BESLENME Yaşam boyu tüm bireylerin sağlığının korunması, geliştirilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması ve sağlıklı yaşam biçimlerinin benimsenmesi ile beslenmeye bağlı kronik hastalıkların (Koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, bazı kanser türleri, diabet, osteoporoz vb.) önlenmesi ve tedavisine yönelik beslenme biçimidir

Beslenmede amaç; İnsanının yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel durumuna göre ihtiyacı olan enerji ve besin öğelerinin her birini yeterli miktarlarda alabilmektir. Besinlerin uygun seçimi, hazırlanması, pişirilmesi, saklanması ve tüketilmesinde belirli kurallara uyularak sağlık bozucu duruma getirmeme, besleyici değerlerini koruma ve maliyeti en azda tutma, beslenmenin diğer amaçlarıdır.

Beslenme Sorunlarının Boyutlarının Büyümesine Yol Açmaktadır Ülkemizde halkın beslenme durumu bölgelere mevsimlere sosyo-ekonomik düzeye, kentsel ve kırsal yerleşime göre önemli farklılıklar göstermektedir Halkın bilinçsizliği Hatalı besin seçimi Yanlış hazırlama,pişirme ve saklama yöntemlerinin uygulanması Beslenme Sorunlarının Boyutlarının Büyümesine Yol Açmaktadır

Beklenen Yaşam Kalitesine Ulaşmak İçin Tüm toplumda beslenme bilincini arttırarak, sağlıklı beslenmeyi yaşam biçimine dönüştürmek gereklidir

BESİN ÖĞELERİ Karbonhitrat Protein Yağ Vitamin Minareller Su

BESİN GRUPLARI Süt ve süt ürünleri Et,Tavuk,Balık,Kurubaklagiller Sebze ve Meyveler Tahıllar ve tahıl grupları

Günlük Tüketilmesi Gereken Miktar SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ ; Yetişkin: 2 porsiyon Çocuk, genç, gebe, emzikli ve menapoz sonrası kadın: 3-4 porsiyon

TAZE SEBZE VE MEYVELER ; 3-5 porsiyon TAHILLAR VE TAHIL ÜRÜNLERİ ; 4-6 porsiyon

ET, YUMURTA, BAKLAGİLLER ; Yetişkin,genç,çocuk: 2 porsiyon Gebe, emzikli: 3 porsiyon

BESLENME-SAĞLIK İLİŞKİSİ Yeterli ve dengeli besleniniz  Doğal ve taze besinleri tercih ediniz Basit şeker alımını azaltınız

Uygun vücut ağırlığını koruyunuz Şekerli ve yağlı besin tüketiminizi azaltınız Daha az tuz içeren besinler tercih ediniz   

Alkol kullanmayınız veya en aza indiriniz Yemekleri kızartmadan, kavurmadan pişiriniz Her gün 1.5-2 lt. Su içiniz Fazla miktarlarda katkı maddesi içeren besinlerden kaçınınız

Sigara içmeyiniz Her yaş döneminde yeterli miktarda kalsiyum alımına özen gösteriniz Her gün en az beş porsiyon sebze ve meyve tüketiniz

Fiziksel aktivitenizi arttırınız  Her gün düzenli olarak açık havada yürüyüş yapınız Öğünlerde 4 besin grubundan yemeye çalışınız

FİZİKSEL AKTİVİTE Oksijen alımı ve kalpten kan akımı hacmini arttırır Belirli oksijen alımında kalp atım hızını arttırır Metabolizmayı hızlandırır Şişmanlığı önler

Kas gücünü arttırır Osteoporoz oluşumunu önler Kan basıncını azaltır Kalp kasının gücünü arttırır Kalple ilgili hastalık ve ölümleri azaltır

SIK GÖRÜLEN BESLENME YETERSİZLİĞİ HASTALIKLARI

KANSIZLIK Besinlerle vücuda alınan demir mineralinin yetersiz alımına bağlı olarak kanda demirin düşük olmasıdır.

Kansızlık Kimlerde Görülür  Doğurganlık Çağındaki Kadınlarda  Bebek Ve Çocuklarda KANSIZLIK NEDENLERİ ? Beslenmede demir mineralinin yetersiz alınması Demirin vücutta iyi kullanılamaması Demir ihtiyacının artması Kan kaybı ( kanama, parazitler )

Kansızlığı önlemek için Demir Yönünden Zengin Kaynaklarla Beslenilmelidir Et Tavuk Balık Karaciğer Yumurta RESİM EKLE Kurubaklagiller, Pekmez,tahin Yeşil yapraklı sebzeler

C vitamini yönünden zengin Kurubaklagil ve tahıllı yemekler C vitamini ile birlikte tüketilmelidir C vitamini yönünden zengin beslenilmelidir Turunçgiller Yeşil yapraklı sebzeler Lahana RESİM EKLE Patates Domates Yeşil biber

Demir ilaçları düzenli olarak kullanılmalıdır Demirin vücutta kullanılmasını engelleyen çay ve kahve yemeklerle birlikte içilmemelidir ! Demir ilaçları düzenli olarak kullanılmalıdır * Çay öğün aralarında açık ve limonla birlikte içilmelidir * Kişisel temizlik kurallarına dikkat edilmelidir

İYOT YETERSİZLİĞİ İyot , yaşam için önem taşıyan bir mineraldir. Besinler Su Deniz ürünleri ile alınır

İyot neden önemlidir  Normal büyüme ve gelişme,  Beyin ve sinirlerin normal çalışması,  Vücut ısısı ve enerjinin düzenlenmesi,  Tiroid hormonunun yapımı için iyot gereklidir.

İYOTLU TUZ KULLANMAK Guatrı Tedavi Etmez Zeka geriliğini önler Guatrının oluşmasını ve ilerlemesini önler Guatrı Tedavi Etmez

İyotlu Tuzu ; Serin, Kuru, Güneş Görmeyen Bir Yerde Saklayın 15

PROTEİN – ENERJİ YETERSİZLİĞİ Büyüme ve gelişme için gerekli olan enerji, protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin yeterince alınmamasına bağlı olarak gelişen bir hastalıktır. RESİM EKLE HASTA BEBEK RESMİ

Alınan kalsiyumdan yeterince yararlanılmaz En çok bebek ve çocuklarda RAŞİTİZM D vitamini yetersizliği sonucu görülür Kemikleşme bozulur Alınan kalsiyumdan yeterince yararlanılmaz En çok bebek ve çocuklarda görülür

Raşitizmi oluşturan nedenler  Çocuğun yeterli “ D ” vitamini alamaması,  Çocuğun güneşe yeterli çıkarılmaması

 Annenin güneşten yeterli yararlanmaması  Annenin gebelik döneminde yetersiz beslenmesi  Annenin güneşten yeterli yararlanmaması

Raşitizmin önlenmesi için ne yapılmalıdır Her gün kalsiyum içeren besinler verilmelidir Çocuk her gün güneşe çıkartılmalıdır Güneşlenme cam arkasında olmamalıdır Güneşlenmenin az olduğu mevsimlerde ek “ D ” vitamini verilmelidir

DİŞ ÇÜRÜKLERİ  Dişler iyi temizlenmezse mikroplar oluşur  Mikroplar dişleri eriten asit oluştururlar  Asitler çürük meydana getirir

Diş rahatsızlıkları nasıl önlenir  Yeterli ve dengeli beslenin  Süt ve süt ürünlerini yeterli miktarda tüketin  Şeker tüketimini azaltın  Anne sütünü 6 ay tek başına verin Dişlerinizi yemek sonrası florlu diş macunu ile fırçalayın

 Diş etlerinin sağlıklı olması için posalı besinler (elma, havuç vb  Diş etlerinin sağlıklı olması için posalı besinler (elma, havuç vb.)tüketin  Şekersiz cikletleri tercih edin  Dişlerinizi belirli sıklıkla kontrol ettirin BİBERON HAKKINDA MADDE EKLE  Şekeri ağızda bekleterek (kıtlama) çay içmeyin

OSTEOPOROZ Kemiklerde kalsiyum kaybının artması sonucu kemiklerin kolayca kırılabilir hale gelmesidir

Kimlerde Sık Görülür ? Menapoza girmiş kadınlarda Yaşlılarda Yatağa bağımlı olan hastalarda Fiziksel aktivitesi az olan kişilerde

Osteoporozun belirtileri nelerdir Bel ve bacaklarda eğrilikler Kolaylıkla oluşan kemik kırıkları

Osteoporozun önlenmesi için ;  Çocukluk çağında kalsiyumdan zengin besinler tüketilmelidir  Spor yapılmalıdır  Güneş ışınlarından düzenli olarak yararlanılmalır  Aşırı tuzlu besinler tüketilmemelidir  Aşırı çay ve kahve içilmemelidir

 Süt ürünleri her gün en az 2 porsiyon tüketilmelidir  Aşırı yağlı ve şekerli besinler tüketilmemelidir  Sigara ve alkol kullanılmamalıdır  Fiziksel aktivite arttırılmalı haftada en az 2-3 kez 45 dakika yürünmelidir  Aşırı zayıflıktan kaçınılmalıdır

Kalsiyumun en iyi kaynağı Süt ve süt ürünleri Yeşil yapraklı sebzeler Kurubaklagiller RESİM EKLE Pekmez

ŞİŞMANLIK Şişmanlık, harcanandan daha fazla enerji alınması sonucunda, vücudun yağ dokusunun artmasıdır Toplam sağlık harcamalarının % 7 si) yaklaşık olarak kanserlerin 1/3 nün dengesiz diyetlerle ilişkişi olduğu tahmin edilmektedir

Şişmanlık ,yetişkinlerde %20-30 oranında görülmektedir SU İÇSEM YARIYOR Depo yağları; kadınlarda vücut ağırlığının %20-27’si, erkeklerde %12-15 düzeylerindedir

İyi bir diyetle kanserlerin %30-40 nın önlenebileceği araştırmalarla gösterilmektedir Şişmanlık; kalp hastalıkları,diyabet hipertansiyon, kanser gibi hastalıklara zemin hazırlar ve hareketi sınırlayarak, yaşam kalitesini düşürür

Diyetle ilişkili hastalıkların tedavisinde harcanan para Almanya’da yaklaşık 113 milyar Mark (Tüm hastalıkların tedavi edilmesinde harcanan paranın % 30 u)dır

ŞİŞMANLIĞIN NEDENLERİ Aşırı besin alımı Fiziksel hareketin yetersiz olması Kalıtımsal etmenler Nöro-endokrinoljik etmenler Cinsiyet

Uygun vücut ağırlığı nedir? Uygun vücut ağırlığı beden kitle indeksi (BKİ) hesaplanarak bulunur AĞIRLIK (kg) BKİ : BOY (m) ²

BKİ 18 ve altı ise : ZAYIF BKİ 20-25 ise : NORMAL BKİ 30’un üzerinde ise : ŞİŞMAN

Nasıl kilo verilir? Yediğiniz besin miktarını azaltın Aralarda atıştırmaktan kaçının Düzenli yiyin, öğün atlamayın Yağ, şeker miktarı yüksek besinlerden kaçının Yemekleri yavaş küçük lokmalarla yiyin yiyin,iyi çiğneyin Aktivitenizi artırın

Sakıncalı zayıflama yöntemleri UYGUN OLMAYAN DİYETLER (Tek yönlü beslenme,öğün atlama vb.) İLAÇ DİĞER YÖNTEMLER (Cerrahi, Akupuntur vb.)

DANIŞMADAN UYGULAMAYA Zayıflama Kontrol Altında Başarılabilecek Bir Durumdur BİR DİYETİSYEN’E DANIŞMADAN UYGULAMAYA GEÇMEYİN

TEŞEKKÜRLER