MODÜL 1 Su Çerçeve Direktifi, Su Çerçeve Direktifinin Kardeş Direktiflerle İlişkisi, Nehir Havzası Yönetim Planlaması, Su Kütleleri, Tipoloji ve Sınıflandırma Yüzey suyu kütlesi tipolojisi, Tuna Nehir Havzası Ülkeleri ve Ukrayna Deneyimi Alexei Iarochevitch Antalya 5 Aralık 2014

İçerik  Tipolojinin amacı  Nehir Tipolojisi (sistem A ve sistem B, Tuna, Türkiye)  Göl Tipolojisi (sistem A ve sistem B, Tuna, Türkiye)  Geçiş Su Kütlesi Tipolojisi (ssistem A ve sistem B, Tuna, Türkiye)  Kıyısal Su Kütlesi Tipolojisi (sistem A ve sistem B, Tuna, Türkiye)  Ukrayna tipolojisi

Tipolojinin amacı  WFD, ilgili yüzey su kütlelerinin tiplerine göre ayrılmasını öngörür ve Üye Ülkeler bu tiplere yönelik referans koşullar oluşturmalıdır.  Tipolojinin ana amacı, klasifikasyon sisteminin dayanak noktası olarak kullanılan, tiplere özel referans koşullarının tanımlanmasını sağlamaktır.

Nehirler Tüm nehirler;  su tutması  uzunluğu  hidrolojik rejimi  morfolojik parametreleri açısından farklıdır.

 Map Ukrayna

Nehirler  Jeolojik özelliklerine (organik, silisli, kireçli)  Kirlilik durumlarına bağlı olarak farklı su kalitelerine sahiptir.

Nehirler Tüm nehirler farklı;  sucul flora  bentik omurgasızlar  balık türleri barındırır

 photo

Ortak Uygulama Stratejisi

Sistem A ve Sistem B  Her bir yüzey suyu kategorisi için, nehir havza bölgesi içindeki ilgili yüzey suyu kütlesi tipine göre ayrılacaktır. Bu tipler Section 1.2.’de belirlenen ‘sistem A’ ya da ‘sistem B’ kullanılarak tanımlanır.  Eğer Sistem B kullanılmışsa, Üye Ülkeler en azından Sistem A kullanılarak elde edilen farklılaşma ile aynı seviyede bir farklılaşma sağlamalıdır. Dolayısıyla, nehir havza bölgeleri içindeki yüzey su kütleleri, zorunlu tanımlayıcılar, opsiyonel tanımlayıcılar ya da tanımlayıcı gruplarına yönelik değerleri kullanarak farklılaştırılmış olurlar ve böylece biyolojik referans koşullarının güvenilir bir şekilde hesaplanması sağlanmış olur.

Nehir Tipolojisi (Sistem A)

Nehir Tiplojisi (Sistem B)

Tuna Nehir Havza Bölgesinde Nehir Tipolojisi  Tuna nehri kollarının tipolojileri ülkelerin kendileri tarafından geliştirilmiştir.  Sınıraşan sularla kapsamındaki dere tipleri ise komşular arasında iki tarafılı olarak uyumlaştırılmıştır.  Tuna Nehir Havzasındaki ülkelerin çoğu (Almanya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Slovenya, Hırvatistan, Sırbıstan, Romanya, Bulgaristan, Bosna Hersek) Sistem B’yi uygulamıştır. Slovakya Cumhuriyeti ve Ukrayna ise Sistem A’yı kullanmıştır.  Tuna Nehri Havzası Tipolojilerindeki ortak faktörler; eko-bölgeler, yükseklik, su tutma alanı ve jeolojidir. Çek Cumhuriyeti tipolojisinde eko-bölgeler dahil edilmemiştir. Onun yerine deniz drenaj alanı (=nehir havzası) kullanılmıştır. Slovenya’da nehir tipolojisinde yükseklik sınıfları kullanılmamıştır.

Nehir Tipolojisi

Operasyonel Faktörler ParametreÜlkeler Ortalama su eğimiAlmanya, Slovakya, Bosna Hersek, Romanya, Moldova Ortalama alt tabaka yapısıAlmanya, Macaristan, Bosna Hersek, Sırbıstan Karadağ, Romanya, Bulgaristan, Moldova, Ukrayna Nehir deşarjıSlovakya, Bosna Hersek, Moldova Vadi şekliAlmanya, Çek Cumhuriyeti, Bosna Hersek, Moldova Kanal yapısıAlmanya, Slovakya, Bosna Hersek, Moldova Hidroloji / su akışıAlmanya, Slovenia, Bulgaria, Bosna Hersek, Moldova Temel Sapro-biyolojik ŞartlarAlmanya, Austria Yağış [mm p.a.]Romanya Sıcaklık [°C]Romanya Balık zonlarıRomanya

Türkiye Nehir Tipolojisi ( (AB Twinning Projesi “Su Kalitesi İzlemesi üzerine Kapasite Geliştirme”)

Göl Tipolojisi (Sistem A)

Göl Tipolojisi (Sistem B)

Tuna Nehir Havza Bölgesinde Göl Tipolojisi

Türkiye Göl Tipolojisi ( Türkiye Göl Tipolojisi (AB Twinning Projesi “Su Kalitesi İzlemesi üzerine Kapasite Geliştirme”)

Geçiş Suları Tipolojisi (Sistem A)

Geçiş Suları Tipolojisi (Sistem B)

Tuna Nehir Havza Bölgesinde Geçiş Su Kütlesi Tipolojisi

Türkiye Geçiş Su Kütlesi Tipolojisi ( Türkiye Geçiş Su Kütlesi Tipolojisi (AB Twinning Projesi “Su Kalitesi İzlemesi üzerine Kapasite Geliştirme”)

Kıyı Suları Tipolojisi (Sistem A)

Kıyı Suları Tipolojisi (Sistem B)

Tuna Nehir Havza Bölgesinde Kıyı Su Kütleleri Tipolojisi

Türkiye Kıyı Su Kütlesi Tipolojisi ( Türkiye Kıyı Su Kütlesi Tipolojisi (AB Twinning Projesi “Su Kalitesi İzlemesi üzerine Kapasite Geliştirme”)

Sonuç ve Öneriler 1  Su kütlesi tipleri ”Sistem A” ya da ”Sistem B” kullanılarak ayrılır;  Bu iki sistem benzer zorunlu faktörleri barındırmaları açısından birbirlerine benzerler: jeolojik pozisyon, rakım, jeoloji, büyüklük ve (göller için) derinlik;  Sistem B’nin opsiyonel faktörlerini Üye Ülkeler dilerse kullanır ve Direktif kapsamında belirtilen faktörlerden farklı faktörlerle tamamlanabilirler.

Sonuç ve Öneriler 2  Direktif’in jeoloji tanımlayıcıları (Sistem A) (kalkerli, silisli vb.) baskın karakterleri tanımlar ve su kütlesi üzerinde en kuvvetli ekolojik kaliteye ulaşma etkisi yaratması beklenir;  Üye Ülkelerin, Direktif gereği, Sistem B ile de Sistem A ile benzer farklılaşmalar elde etmeleri beklenir. Sistem B kullanılsa bile Sistem A kullanımı sonucu ortaya çıkan tip özelinde referans koşullardan çok büyük bir fark oluşmamalıdır. Dolayısıyla, Sistem B kullanıldığında ortaya çıkan sonuç Sistem A kullanıldığında ortaya çıkan sonuca eşit ya da daha düşükse kabul edilebilir.

Ukrayna, Tisza Nehir Havzası (Tuna alt-havzası)

Ukrayna, Buh Nehir Havzası (Karadeniz)

Referanslar ve faydalı linkler  Guidance document n.o 2 Identification of of Water Bodies. Common Implementation Strategy for the Water Framework Directive (2000/60/EC). framework/facts_figures/guidance_docs_en.htm  Guidance document n.o 10. Nehir and lakes – Typology, reference conditions and classification systems framework/facts_figures/guidance_docs_en.htm  Chapter 4. Characterization of surface water bodies // Tuna Basin Analysis (WRD roof report 2004)  Chapter 4. Characterization of surface water bodies //Tisza Nehir Basin Analysis report

Teşekkürler!