HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAMU ÖLÇMELERİ ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI KAPSAMINDA KIRSAL ALANA GÖTÜRÜLECEK HİZMETLERİN ARAŞTIRILMASI SELÇUK ÜNİVERSİTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DURMUŞ ALİ SERT 091205054 KONYA,2012

ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI NEDİR? Arazi Toplulaştırması, tarım ve orman alanında üretim ve çalışma koşullarını iyileştirmenin yanı sıra tarımsal kültürü ve kırsal gelişmeyi desteklemeyi amaçlayan kırsal alanı yeniden düzenleme yöntemidir. Ülkemizde Arazi Toplulaştırması olarak adlandırırken Avrupa ülkelerinde Kırsal Toprak Düzenlemesi olarak adlandırılır. Kırsal Toprak Düzenlemesi; çevreyi biçimlendiren, iyelik koşullarını yeniden düzenleyen ve sonuçları haritalarla sergileyen bir dizi önlemler bütünüdür.

Arazi Toplulaştırmasının Temel Amacı : Kırsal alanda, kentsel alan ile eşdeğer yaşam şartlarını sağlanması olmalıdır.

Arazi Toplulaştırması Kimlere yöneliktir ? Çiftçiler Taşınmaz Sahipleri Belediyeler Mevsimlik İşçiler Turizm Amaçlı İnsanlar Yurttaşlar Ülke Genelinde Düşünüldüğünde TOPLUM

Arazi Toplulaştırması Kapsamında Kırsal Alana Götürülecek Hizmetler : 2)Topraklandırma 3)Köy Yerleşim Alanını Düzenlemek 4)Köy Gelişme Alanı Düzenlemek 5)Teknolojik Değişime Uyum Sağlama 6)Yol Yapımı 7)Sulama 8)Drenaj 9)Arazi Tesviyesi 10)Sınır Düzeltmeleri

Arazi Toplulaştırması Kapsamında Kırsal Alana Götürülecek Hizmetler : 11)Dere Yatağı Islahı 12)Mera Arazilerinin Düzenlenmesi 13)Kanalizasyon ve Arıtma 14)İçme Suyu,Elektrik ve Telefon Şebekeleri 15)Ağaçlandırma 16)Doğal Afetler Karşı Önlemlerin Alınması 17)Enerji Üretimi 18)Sosyal Tesisler 19)Kamulaştırma 20)Kadastro Yenilemesi

1)Arazi Toplulaştırma Araziler, miras,yol yapımı,sulama kanalı ve diğer kamu kurumlarının yatırımları nedeniyle sürekli parçalanmaktadır.Bu parçalanma her gün biraz daha artmakta ve tarımsal işletmeler,ekonomik işletme büyüklüklerini koruyamamaktadır.Bu da tarımsal faaliyetleri engellemekte ve verimliliği artırıcı tedbirlerin alınmasın güçleştirmektedir. Arazi toplulaştırması sayesinde dağınık parseller birleştirilerek elde edilen işletmelerde üretim artışı ve buna bağlı olarak da ekonomik iyileşme olmaktadır. Arazi toplulaştırması sayesinde zaman, maliyet, toprak ve iş gücü kazancı vardır.

Karaman Merkez Kisecik Sulama ve Toplulaştırma Projesi (700 ha / 2750 ha) Ortalama parsel büyüklüğü 1,61 ha 3,61 ha Sulamaya doğrudan erişim % 100 % 61

2) Topraklandırma Yeterli toprağı bulunmayan ve topraksız çiftçilerin zirai aile işletmeleri kurabilmeleri için Devletin mülkiyetinde bulunan topraklarla topraklandırılmaları, desteklenmeleri,eğitilmeleri amaçlanmaktadır. Topraklandırma Cumhuriyet döneminden beri yasalarda sürekli yer bulmuştur. 1945 tarih 4753 sayılı ‘Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’ 1973 tarih 1757 sayılı ‘Tarım ve Toprak Reformu Kanunu’ 1984 tarih 3083 sayılı ‘Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu’

3)Köy Yerleşim Alanı Düzenlemek Köyde yaşayan insanların yaşam standardını yükseltilmesi için yapılabilecek hizmetlerdir.Bunları sıralarsak: Cadde ve sokakları asfalt ya da parke taşı ile kaplamak Köylülerin boş vaktini geçirebileceği ya da dinlenmek için kullanabileceği kahve,kıraathane vb. tesisler yapmak Köylülerin düğün,sünnet vb. organizasyonlarında kullanabileceği salonlar yapmak Avluların sınırını belirlemek, mümkünse duvar ya da çit örmek Köylünün alışveriş ihtiyacını karşılayacak tesisler açmaya teşebbüs etmek, teşvik vermek Köylünün harman.vb işlerde kullanacağı alanları tahsis etmek Köylüye makine parkı tahsis etmek Camii yerleri ve mezarlık yerleri tahsisi yapmak

4) Köy Gelişme Alanı Düzenlemek Gelişebilecek köy nüfusu göz önünde bulundurularak onların yaşayabileceği ve geçimini sağlayabileceği alanları tahsis etmek Yeni yerleşim sahaları ayrılmalıdır. Toplulaştırmada yapılacak olan diğer hizmetler de gelişime uygun yapılmalıdır.

5) Teknolojik Değişime Uyum Sağlama Toplulaştırma yapılırken yeni oluşturulan parseller traktör ve biçerdöverlerin dönüşüne uygun oluşturulmalıdır. Sulama projeleri teknolojiye uygun yapılmalıdır. Kanallar tarla ortasından değil de yer altın veya uygun yerlerden geçmelidir. Yol yapımında asfalt ya da beton yapı elemanları(parke) kullanılmalıdır. Hayvancılıkla uğraşanlara teknolojik tesis yapma imkanı sağlanmalıdır.Bu kişilere uygun yerlerden dağıtım yapılmalıdır.

6) Yol Yapımı Parçalı ve farklı mevkilerde bulunan arazilere ulaşım,daha çok zaman,işgücü ve mali kayıplara neden olurken;Toplulaştırma sonrası araziler mümkün olduğunca tek parçalı olacağından bu kayıplar önlenmiş olur. Tarla bölünmelerinin önüne geçilmiş olunur. İleride yapılacak yolların geçkileri toplulaştırma esnasında araziye uygulanmalıdır. Yol yapımı sulama ağı ile bağlantılı olmalıdır. Trafik yolunun dışında gezi yolları ve bisiklet yolları yapılabilir. Toplulaştırma esnasında yapılacak yolların özellikleri: Uzun erimli olmalıdır. Olabildiğine az toprak kapsamalıdır. Ana trafik ile bağlantılı olmalıdır. Oluşturulan yol ağı ile akılcı bir işletmecilik yapılabilmelidir. Tüm işletmelere ulaşılabilir olmalıdır.

7)Sulama Bir tarım işletmesinin en temel ihtiyacı ‘su’ dur.Susuz tarım yapılamaz. Toplulaştırma sırasında yapılacak hizmetlerin en önemlisi sulama hizmetidir. Toplulaştırma ile birlikte sulama projelerinin de yapılması halinde, her tarlanın yapılmış veya yapılacak olan sulama kanalına cephesi olacak, yani tarlalar sulama şebekesinden doğrudan suyunu alabilecektir. Yapılan kanallar işletmeleri bölmemesi gerekir. Yapılan kanallar mümkünse yer altından geçmelidir. Her işletmenin su ihtiyacına karşılık verebilecek kanallarla sulama yapılmalıdır.

8)Drenaj Toprağa zararlı ve bitki gelişimini olumsuz yönde etkileyen taban suyu seviyesini bitki kök bölgesinin altında kontrolde tutulması için yapılan mühendislik çalışmasına drenaj(boşaltma) denir. İşletmelerden daha iyi verim alabilmek için toplulaştırma projelerinde drenaj da sulama projeleri ile birlikte yapılabilir.

9)Arazi Tesviyesi Sulama suyunun,bitkilerin tamamının kök bölgesine eşit ve kayıpsız olarak, aynı zamanda da toprak aşınımına neden olmadan verilebilmesi için arazi tesviye edilmelidir. Arazinin işlenmesinde ve ürünün hasadında da arazinin düzgünlüğü önem taşımaktadır. Arazi toplulaştırması sırasında işletmelerden alınan verimi artırmak için arazi tesviyesi yapılabilir.

10)Sınır Düzeltmeleri Toplulaştırma öncesi çok parçalı tarım arazilerinde, tarla sayısı fazla olduğundan sınırların toplam uzunluğu da fazla olmaktadır.Bu da ekilebilecek alanların ekilemeyerek boş kalması demektir. Genelde tarla sınırları hendek ya da toprak yığması olduğu için çok yer kaplar. Toplulaştırma sonucu parseller düzgün şekilli olur. Toplulaştırma sonucunda oluşan tek parçalı ve büyük tarlalarda tarla sınırı azalacağından ya da yok olacağından ekilebilecek arazi miktarı artar. Köy sınırları sabit noktalara dayandırıldığından, köyler arasındaki sınır ihtilafları ortadan kalkmaktadır.

11) Dere Yatağı Islahı Dere yatağı ıslahı toplulaştırma kapsamında götürülecek hizmetlerden biridir. Dere yatakları taşkının en önemli sebebidir. Dere yatakları ıslah edilerek tarım alanlarının daha verimli kullanılması sağlanabilir. Ürünlerin su altında kalmasının önüne geçilebilir. Toplulaştırma ile eski dereler toprak olarak tarıma kazandırılabilir.

12) Mera Arazilerinin Düzenlenmesi Günümüzde yapılan Toplulaştırma işlemlerinde meralar vasıf değişikliği yapılarak tarımsal arazi olarak dağıtılmaktadır. Meraların azaltılması değil artırılması gerekir.Meraları artırıp, hayvancılığı teşvik etmek toplulaştırma kapsamında kırsal alana götürülecek hizmetlerdendir. Çiftçilik ve hayvancılık bir bütündür. Mera vasfında arazi olup da şahıs elinde olan araziler dağıtım yapılırken tekrar mera olarak halka verilmelidir.

13) Kanalizasyon ve Arıtma Özellikle sulamaya açılan yerlerde sulamayla birlikte taban suyu yükseleceğinden köydeki foseptikler bir su deryası içerisinde kalıyor ve çok ciddi problemler ortaya çıkıyor. Toplulaştırma kapsamında köy yerleşim birimlerinde çevre sağlığı hizmet ve düzenlemelerinin gerçekleştirilmesi maksadıyla köylerde kanalizasyon ve arıtma ile ilgili altyapı projeleri yapılmalıdır. Tüm evlere kanalizasyon sistemi döşenmeli ve çevreye zarar vermemesi için arıtma tesisi kurulmalıdır. Arıtmadan çıkan atık su tarım işletmelerine zarar vermeyecek şekilde dışarıya bırakılmalıdır.

14) İçme Suyu,Elektrik ve Telefon Şebekeleri Su, canlılığı sürdürmenin en önemli kaynağıdır. Eskiden köylerde bir ya da iki çeşme olur, köylüler çeşme başlarında sıra beklerlerdi. Toplulaştırma kapsamında içme suyu şebekesi, elektrik, telefon hizmetleri kırsal alana yapılmalıdır. İçme suyunu sadece insanlar için düşünmemek gerekir.Hayvanlar için de temiz içme suyu tesisi düşünülmelidir. Hayvanların su içmesi için ark ve göletler yapılmalıdır. Kırsal alana telefon internet telefon vb. hizmetler toplulaştırma kapsamında altyapı ile beraber yapılmalıdır.

15)Ağaçlandırma Ağaçlandırma önceden orman olan alanların yeniden ağaçlandırılması, canlandırılması ya da daha önce orman olmayan alanların sıfırdan ağaçlandırma işlemi olarak tanımlanabilir. Toplulaştırma kapsamında kırsal kesimde ağaçlandırma için uygun olan alan varsa bu alanlar ağaçlandırılabilir. Eski orman yerleri canlandırılabilir ya da tarıma uygun olmayan alanlarda sıfırdan ağaçlandırma yapılabilir. Dünya orman varlığının %24 ü özel ormandır. Özel ormanlar ceviz,badem vb. ağaçlardan oluşan ormanlardır. Çiftçilere ağaçlandırma için(özel orman) uygun alanlar tahsis edilir ya da kiralanırsa çiftçiye maddi katkısı ve ülke ekonomisine canlılık gelir. Günümüzde yanan ormanlarımızı yerine dikmeliyiz.Toplulaştırma kapsamında böyle bir kampanya başlatılabilir.

Yıllara göre ağaçlandırma miktarı

16) Doğal Afetler Karşı Önlemlerin Alınması Kırsal alandaki yerleşim yerleri ve toprakların; rüzgar erozyonu, su erozyonu, sel taşkını gibi doğal afetlerden korunması için gerekli önlemlerin alınması gerekir. Toplulaştırma kapsamında bu önlemler devlet eliyle uygulanmalıdır. Sel taşkını için dere yatağı ıslahı ya da kurutma sistemleri yapılabilir. Çığ için ağaçtan ya da duvardan set çekilebilir. Erozyon için bitki örtüsü güçlendirilir. Çiftçilerin tarım sigortası ve hayvan sigortası yapması sağlanabilir.

17)Enerji Üretimi Çiftçinin evinde ya da tarım işletmesinde kullanacağı elektrik enerjisi kırsal enerji sistemleri yardımıyla elde edilebilir. Kırsal enerji sistemleri bünyesinde kullanılabilecek alternatif enerji kaynakları arasında güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi uygulanabilir. Kuvvetli akarsuyu bulunan köylerde akarsudan tribünler yardımıyla elektrik üretimi yapılabilir. Su pompalama sistemlerinde kuyu veya sondaj elektrik olmayan bir yerde ise burada rüzgar veya güneş enerjisinden yararlanılabilir. Toplulaştırma kapsamında çiftçilere böyle imkanlar verilebilir. Toplulaştırma esnasında verimsiz kıraç topraklara bölgenin güneş kapasitesine göre ya da rüzgar kapasitesine göre kırsal enerji sistemleri kurulabilir. Bu şekilde sadece o bölgenin değil de civar bölgelerin enerji ihtiyaçları karşılanabilir.

18) Sosyal Tesisler Spor sahaları, parklar, yüzme havuzu, bayram-pazar yeri, çocuk bahçesi, okul, sağlık ocağı ve kooperatif binası gibi sosyal tesisler için gerekli araziler, toplulaştırma planları içinde kamulaştırma yapılmadan temin edilmesi gerekir.

19)Kamulaştırma Burada anlatılmak istenen kamulaştırma doğrudan doğruya bir hizmet olarak görülemez. Toplulaştırması yapılan bölgede gelecekte yapılacak olan karayolu, demir yolu, gölet, sulama kanalı vb. projeler için kamulaştırma işlemi yapılmalıdır. Bu şekilde yapılan kamulaştırma uzun vadede bir hizmet olarak görülebilir.İleride yapılacak bir kamulaştırma işlemi işletmelerin parçalanmasına neden olabilir. Bu şekilde yapılacak kamulaştırma hizmeti yapılmazsa Toplulaştırma işleminin anlamı kalmaz.

20)Kadastro Yenilemesi Kadastrosu olmayan yerlerde ilk önce kadastro yapılır, daha sonra toplulaştırma yapılır. Kadastrosu olan yerlerde toplulaştırma sonrası kadastro yenilenmiş olur. Kadastro çalışmaları eski tarihlerde yapıldığı için, sınır ve alan uyuşmazlıkları gibi birçok sorun yaşanmaktadır. Toplulaştırma çalışması ile kanal, yol gibi tesisler ile yeni dağıtılan tarım arazileri en son ölçme teknikleri ile ölçülerek kadastro paftaları hazırlandığından, o bölgenin kadastrosu da yenilenmiş olacağı gibi o güne kadar var olan birçok sorunun da önüne geçilmiş olacaktır.

Kaynakça http://www.tarim.gov.tr/ http://www.tarimtv.gov.tr/ http://www.tarimreformu.gov.tr/ http://www.agri.ankara.edu.tr/ Demirel, Z. .Arazi Toplulaştırma., Yıldız Teknik Ünv. Yayını 99001,1999, İstanbul. Ali ERDİ, Tayfun ÇAY, Gülgün ÖZKAN, TÜRKİYE’DE ARAZİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARINDA HEDEFLER VE UYGULAMALAR Halil AKDENİZ II. KADASTRO KONGRESİ – 2008 TOPRAK KORUMA, ARAZİ KULLANIMI VE TOPLULAŞTIRMA