OKUL ÇAĞINDA ÇOCUK BESLENMESİ Diyetisyen Nihal Tunçer

BESLENME; İnsanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin öğelerini yeterli miktarlarda alıp vücudunda kullanmasıdır. Bu öğelerin herhangi biri alınmadığında veya gerektiğinden az veya çok alındığında, büyüme ve gelişmenin engellendiği veya sağlığın bozulduğu bilimsel olarak ortaya konmuştur.

Beslenmenin daha büyük önem kazandığı bazı dönemler vardır. OKUL ÇAĞI = 6-12 YAŞ

Okul çocukları Neden özel gurup ? Sürekli bir büyüme ve gelişme süreci içindedirler. Okul, çocukların evlerinden sonra toplu halde yaşamaya başladıkları ilk yerdir. Çocukların guruplar halinde bir arada bulunmaları kazaların ve bulaşıcı hastalıkların artması ve yayılması tehlikesini doğurur.

4. Okul yılları boyunca organizmaya büyük bir yük biner. 5. Okul çağı; hızlı öğrenme, bilgi ve beceri kazanma, etkilenme dönemdir. 6. Beslenme ile ilgili olumlu davranışların edinildiği ve her zamankinden daha çok akılda kaldığı bir dönemdir. Okul çağı döneminin en büyük özelliği aileden farklı olarak arkadaş gurubu etkilerinin de söz konusu olmaya başlamasıdır. Çocuk bağımlılıktan kurtulur besin seçimi de dahil olmak üzere bir çok konuda kendi seçimlerini kullanmaya başlar.

Gelişmiş ülkelerde ölüm nedenleri:  koroner kalp hastalıkları Bazı kanser tipleri Diabetus Mellitus Serebrovasküler hastalıklar Çocukluk dönemi yanlış  Beslenme alışkanlıkları

Beslenme ilkeleri Besinlerin çeşitliliği sağlanması Sağlıklı vücut ağırlığının korunması Nişastalı CHO lar ve liften zengin besinler dengeli tüketilmesi Yağ ve şeker tüketiminin sınırlandırılması Vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması

Besin gurupları ve tüketilmesi gereken miktarlar 1. Grupta; Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller gibi besinler Bu grup iyi kalitede proteine sahiptir  Kasların güçlenmesi Kan yapımı Sağlıklı büyüme ve sağlıklı yaşam için Merkezi sinir sisteminin güçlenmesinde ve çalışmasında Günde 3-4 köfte kadar

2. Grupta; Süt, yoğurt, peynir ve benzeri besinler İyi kalitede proteinin yanında Kemik ve diş gelişimi için Yeterli Ca A vitamini B vitamini Günde Süt : 2 subardağı Yoğurt:1 kase peynir: 1 kibrit kutusu kadar

3. Grupta; Tahıllar (Temel enerji Kaynağı) Nişasta ve bitkisel protein içeren guruptur. Ekmek ve ekmek gurubundan yiyeceklerdir Bitkisel proteinler ve B vitamini Günde; Ekmek: 4 orta dilim Pilav veya makarna: 5-6 yemek kaşığı

4. Grupta; Sebze ve Meyve A, C ve B gurubu vitaminler  Büyüme ve hastalıklardan korunma için Gereklidir. Günde 3-4 porsiyon , yemek şeklinde ve taze olarak

5. Grupta; Şeker ve Yağlar Şeker ve şekerden yapılmış besinler, pekmez, bal, reçel, tereyağ, zeytinyağı ve diğer bitkisel sıvıyağlar Enerji sağlar

10 Yaş Okul Çocuğu için örnek menü : Kahvaltı : Bir su bardağı süt veya meyve suyu (taze evde yapılmış) 1 Kibrit kutusu peynir ya da bir yumurta 1 tatlı kaşığı tereyağ ya da 5 adet zeytin 1 tatlı kaşığı bal, reçel ya da pekmez 2 dilim (orta büyüklükte) ekmek Ara Öğün : 1 porsiyon meyve

İkindi : 1-2 porsiyon meyve 2-3 tane ceviz veya 8-10 tane fındık Öğle : 3 köfte kadar et 1 kase çorba veya 2 yemek kaşığı pilav veya makarna 1 kase yoğurt veya ayran 1-2 dilim ekmek salata İkindi : 1-2 porsiyon meyve 2-3 tane ceviz veya 8-10 tane fındık                                  

Akşam : 1-2 köfte kadar et 5-6 yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği 1 çay bardağı yoğurt 1-2 dilim ekmek salata Ara öğün : 1-2 orta boy meyve 1 su bardağı süt

Abur cubur ( kek, çikolata, şeker, cips…) İştah kapanır Sık hastalanır Katkı maddeleri

Fosfor fazlalığı (Kalsiyum/fosfor) Besin katkı maddesi? GAZLI İÇECEKLERDE KULLANILAN KATKI MADDELERİ: Fosforik asit: E338 Fosfor fazlalığı (Kalsiyum/fosfor) Kemik yapısı zayıflar

Kahve, çay, çikolata, kola, enerji içecekleri KAFEİN Kahve, çay, çikolata, kola, enerji içecekleri huzursuzluk, sinirlilik, heyecan, uykusuzluk, yüz kızarıklılığı, fazla idrar ve sindirim şikâyetleri gibi rahatsızlıklar

Boya Maddesi Karamel (E150) Başta kola olmak üzere çeşitli meşrubat, şekerleme, kek ve bazı hamur işlerinde boya maddesi olarak kullanılır alerjik bünyeli insanların kaçınmaları gerekir.

CO2 Gazı: E290 İnsan sağlığına zararlı bir gazdır. Meşrubatlarla aşırı miktarlarda alınması halinde çeşitli rahatsızlıklara neden olur.

Renklendirici; böceklerden elde edilir Karmin: E120 Renklendirici; böceklerden elde edilir kırmızı elma sularında, şekerlemelerde ve diğer gıdalarda kullanılır; hassas bünyelerde alerjik reaksiyonlara sebep olabilir.

Sünî Tatlandırıcılar: Aspartam E951, AsesülfamK E950, Sakarin E954 toz ve sıvı içeceklerde aspartamın içinde bulunan fenil alalin isimli amino asitin çocukların zeka gelişimlerini olumsuz etkilediği klinik deneylerle kanıtlanmıştır.