Hisse Senedi Manipülasyonlarında Hukuk Sistemleri Ne Kadar Önemli ? Güray KÜÇÜKKOCAOĞLU

Hukuk ve Sermaye Piyasaları : Ekonomik Sonuçları Hukuk ve Finans Literatürü İncelenen Hukuk Sistemleri : Ortak Hukuk (Common Law) Sivil Hukuk (Civil Law)

Yatırım kararlarını etkileyen kritik konular nelerdir?

HİSSE SENEDİ FİYAT MANİPÜLASYONU Manipülasyonun Tanımı Menkul kıymet borsalarında manipülasyon, basitçe menkul kıymet fiyatlarının yapay olarak kontrolü biçiminde tanımlanmaktadır. Manipülasyonun Amacı İlkinde menkul kıymetin fiyatını yükseltmek için alım-satım işlemlerinde bulunmak ve menkul kıymeti yükselen fiyattan elden çıkarmak amaçlanır. İkinci amaç menkul kıymet fiyatlarının sürekliliğini ve istikrarını sağlamaktır. Bu tür işlemler menkul kıymetin fiyatını pazar fiyatının üzerinde bir seviyeye taşımak, böylece potansiyel kazancı artırmak amacıyla yapılır. Üçüncü hedef fiyatların aşağıya çekilmesi yönünde olmaktadır. Genellikle açığa satışla pazara giren ya da vadeli işlem piyasalarında pozisyon alan kimselerce yapılabilmektedir.

MANİPÜLASYONUN SINIFLANDIRILMASI Hareket bazlı manipülasyon (Action-based manipulation) - Menkul kıymetlerin cari fiyatlarını ve dolayısıyla firma değerini değiştirebilen manipülatif işlemler Bilgi bazlı manipülasyon (Information-based manipulation) - Yanlış ve yanıltıcı bilgi ve haber yaymak suretiyle gerçekleştirilen manipülatif işlemler İşlem bazlı manipülasyon (Trade-based manipulation) - Alım ve satım yapmak suretiyle gerçekleştirilen manipülatif işlemler

FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONU Lisanslı Suiistimal Araştırmacıları Birliğinin Raporuna (1996) göre finansal bilgi manipülasyonunun bir şirkete maliyeti brüt satış hasılatının %6’sı, ABD’ye maliyeti ise yıllık 400 milyar dolardır. Sermaye piyasalarında ilk göze çarpan maliyet hisse senedi fiyatlarında, dolayısıyla şirketlerin piyasa değerlerindeki düşüştür. Cox ve Weirich’e (2002) göre düşüş ilk gün ortalama % 23,16’dır. Enron ve Parmalatta bu düşüş, hisselerin değersiz hale gelmesi ile sonuçlanmıştır. Türkiye’de hisse fiyatlarında ilk gün ortalama %1 düzeyinde bir düşüş gözlenmiştir. Kar yükseltici finansal bilgi manipülasyonu olaylarında düşüş ortalama %7’dir. Finansal bilgi manipülasyonunun en önemli maliyeti ise, ekonomide kaynakların tahsisindeki etkinliği azaltmasıdır.

Manipülasyon - Örnek Olay 1 A firması bilançosunda yatırım amaçlı tuttuğu B şirketindeki payı artırmayı, B şirketi ile stratejik bir ortaklığa gitmeyi istiyor. Ancak B şirketinin hisse senetleri A şirketinin hisse senetlerine göre daha değerli, bu durumda A şirketi ne yapar? B şirketinin değeri yüksek hisse senetlerini satın almayı planlar veya şirket içindeki payını artırmaktan vazgeçer, hatta bilançosunda yatırım amaçlı tuttuğu hisse senetlerini satar. A şirketi sahip olduğu B şirketinin hisse senetlerini satarsa ne olur? B şirketinin hisselerinin değeri düşer, Bu durumda A şirketi B şirketinin daha fazla hisse senedini daha ucuza ve daha yüksek payla satın alır? Soru – A şirketi manipülasyon mu yapmıştır?

Manipülasyon - Örnek Olay 2 X firması piyasa değeri düşük bir Y şirketini satın alma yönünde bir anlaşma yapmak istiyor. Satın alma koşulu ise belirli bir gün sonunda Y şirketinin piyasada oluşan hisse senetlerini satın alma değeri olarak belirlenmiş olması... Y şirketinin patronu bu durumu yakınlarına anlattığında, hisseleri satın alma yarışına giren ve doğal olarak talebe bağlı olarak hisse senedinin fiyatını artıran patron yakınları ve bu artışa bağlı olarak elindeki hisse senetlerini X şirketine daha yüksek fiyattan satan patron bu işlemden doğal olarak fayda sağlamıştır. Soru – Y şirketinin patronu ve yakınları manipülasyon mu yapmıştır?

Manipülasyon karşısında SPK’nın rolü nedir? İçerden Öğrenenlerin Ticareti 47 A-1 Yargı aşamasındaki davalar 5 %22 Af kapsamında sonuçlanan/düşen davalar 4 %17 Beraatla sonuçlanan davalar 8 %35 Ceza ile sonuçlanmış davalar 2 %9 Savcılıkta incelenen davalar Diğer

Manipülasyon karşısında SPK’nın rolü nedir? İşlem Bazlı Manipülasyon 47 A-2 Yargı aşamasındaki davalar 136 %29 Af kapsamında sonuçlanan/düşen davalar 101 %22 Beraatla sonuçlanan davalar 65 %14 Ceza ile sonuçlanmış davalar 79 %17 Savcılıkta incelenen davalar 12 %12 Diğer 18 %4

Manipülasyon karşısında SPK’nın rolü nedir? Bilgi Bazlı Manipülasyon 47 A-3 Yargı aşamasındaki davalar 13 %17 Af kapsamında sonuçlanan/düşen davalar 24 %31 Beraatla sonuçlanan davalar 9 %12 Ceza ile sonuçlanmış davalar 5 %6 Savcılıkta incelenen davalar 4 %5 Yasal boşluklardan dolayı düşen davalar 10 %13 Diğer

Farklı Hukuk Sistemlerinde Yatırımcının Korunması Turkcell’in NYSE’de ADR olarak halka arzı Hat kullanımındaki üye sayısının bildiriminde yaşanan anlaşmazlık Yatırımcıların ortak hareket ederek Turkcell’e karşı açtıkları dava Uzlaşma mekanizmasının varlığı