KAN ALIM TEKNİĞİ VE BİYOKİMYASAL TETKİKLER MİRAY YENİDOĞAN

KAN NUMUNELERİNİN ALINMASI Kan analizleri için ven, arter veya kapillerden kan alınır. Venöz kan, genel olarak tercih edilen kandır ve vene girilerek (flebotomi) alınır. Arteriyel kan, kan gazları analizi için arterlerden alınır. Kapiller kan;parmak ucundan,kulak memesinin alt kenarından veya bebeklerde topuktan alınan kandır.

VENÖZ KAN ALIMI Kan almaya başlamadan önce hastanın adı sorularak, tüp üzerine isim yazılır ve hastadan teyid alınır. Hastanın test istemlerine göre uygun durumda olup olmadığı(açlık,diyet,ilaç kullanımı)kontrol edilir. Hastaya uygun pozisyon verilir.Ve bu pozisyonda 20dk bekletilmelidir. (yatar veya oturur) Hastanın kolunu omuzdan bileğe kadar uzatması sağlanmalıdır. Büyük yaralı veya hematomlu koldan ve mastektomili kadınlarda memenin alındığı koldan kan alınmamalıdır.

Kan alımı için uygun ven belirlenir. Turnike kan alınacak damardan yaklaşık 10cm yukarı bağlanır. Kan alınacak bölge alkollü pamuk ile merkezden dışarı doğru dairesel şekilde temizlenir,kuruması beklenir. İğne damara girince turnike gevşetilmelidir. Turnikenin kolda uzun süre tutulması kanın bileşimini değiştirerek test sonucunu olumsuz yönde etkileyebilir.

KAN NUMUNELERİ Kan ,kırmızı kan hücreleri(eritrosit),beyaz kan hücreleri(lökosit)ve trombosit adı verilen kan pulcuklarından oluşur. Tam Kan :Serum veya plazması ayrılmamış kandır. Serum : Pıhtılaşmış kandan şekilli elemanlar (eritrosit,lökosit,trombosit) ayrıldıktan sonra geri kalan kısmıdır. Plazma : Pıhtılaşması antikoagülanlarla önlenmiş kandan şekilli elemanlar ayrıldıktan sonra geri kalan kısmıdır.

DİYET GEREKTİREN TESTLER 5-Hidroksiindolasetik asit: Serotoninin idrardaki ana metabolitidir. İdrar toplamadan 3 gün önce ve idrar toplama sırasında diyet uygulanmalıdır. (Muz,patlıcan,ananas,domates ve vanilya içeren besinler yenilmemelidir) Gaitada gizli kan: Kalın barsak kanserinde kullanılan en basit tarama testidir. Örnek vermeden 24 saat önce diyete başlanmalıdır. (Kırmızı et ve her türlü pişmemiş etten sakınılmalıdır.)

Hidroksiprolin: Test Paget hastalığının şiddetinin ölçümünde kullanılır. İdrar toplamadan 2 gün önce diyet uygulanmalıdır. (Dondurma,et,tavuk,balık gibi gıdalar yenilmemelidir). Vanil Mandelik Asit:Katekolamin metabolitlerinden birisidir.Feokromasitoma tanısında kullanılır. İdrar toplamadan 3 gün önce diyet uygulanmalıdır. (Çikolata,çay,kahve,muz ve limon gibi gıdalar yenilmemelidir).

10-16 Saat Açlık Gerektiren testler

ALP :Normal yetişkinde kanda ALP’ın yarısı karaciğer yarısıda kemik kökenlidir.ALP;özellikle safra akımının durması yada yavaşlamasına bağlı olarak görülen karaciğer hastalıkları için iyi bir testtir. ALP İzoenzim Elektroforezi:ALP yüksekliğinin kaynağının bulunabilmesi amacıyla yapılır. Anjiotensin II :Renin anjiotensin sisteminin değerlendirilmesinde kullanılır. Apolipoprotein A1 :HDL,şilomikronlar ve VLDL’nin protein komponentidir. Apolipoprotein B :LDL’nin başlıca komponentidir.

Büyüme hormonu :Hipofiz fonksiyonlarının değerlendirilmesinde yapılır. C-peptid :Tip1 ve tip2 diyabet ayrımında faydalıdır. Pankreastan insülin ile beraber salgılanan bir hormondur. Çinko :Sağlıklı bir bağışıklık sisteminin oluşmasında etkilidir.Vücudun tat ve kokuları algılamasına yardımcı olur. Demir : Alyuvarlarda bulunan demir;kanda vücudun bütün dokularına oksijenin taşınmasıyla görevlidir. Demir Bağlama Kapasitesi :Serum transferrin konsantrasyonunu gösterir.

Fosfor :İnsan vücudunda kalsiyumdan sonra en fazla bulunan elementtir Fosfor :İnsan vücudunda kalsiyumdan sonra en fazla bulunan elementtir.İnsan vücudu fosfora kemik ve diş oluşumu,sinir ve kas hareketleri,böbrek işlevleri açısından ihtiyaç duyar. Glukoz :Yaşam için en önemli karbonhidratlardan birisidir. Proteinlerin üretiminde ve lipit metabolizmasında önemli bir rol oynar. OGTT :Açlık kan şekeri birkaç ölçümde şüpheli aralıkta olanlara ve ailesinde diyabet olanlara yapılmaktadır. Homosistein:Kan damarlarının iç yüzeyini aşındıran bu şekilde yağın damarlara geçişini kolaylaştıran bir aminoasittir.

İnsülin :Pankreasın beta hücrelerinde üretilen ve kan şekerini düşürmeye yarayan bir hormondur. Kalsitonin :Kandaki kalsiyum miktarını düşürür. Kalsiyum :Kemiklerin ana yapısında bulunan ve onların güçlü kalmasını sağlayan bir mineraldir. Kortizol : Adrenal korteks tarafından üretilen,vücudun strese karşı gösterdiği tepkiyle ilişkili bir hormondur. Laktat :Kas,kan ve vücudun değişik organlarında bulunur.

Kan Yağları Kolesterol Trigliserid HDL LDL VLDL Kolesterol : Kolesterol kanda normalden fazla bulunması halinde damarlarda birikerek damar sertleşmesine (ateroskleroz) yol açar. Trigliserid : Trigliseridlerdeki doymuş yağ asitleri, kardiyovasküler rahatsızlıklarla bağlantılı olan kan kolesterol seviyesinin yükselmesine katkı sağlamaktadır.

Leptin:Yağ dokusundan salgılanan hormon. Lipoprotein:Kolesterol kanda çözünmesi ve taşınması için karaciğerde bir proteinle birleştirilir.Buna lipoprotein denir. Magnezyum:Sinir sisteminin ve kasların gevşemesini sağlayan mineraldir. Safra Asitleri :Karaciğerde kolesterolün oksidasyonu sonucu oluşurlar. Lipitleri çözüp onların emilmesi ve sindirimine yardım ederler.

Vitamin A :Retinol;görme yeteneğini korur,katarakt riskini azaltır. Vitamin B12:Siyanokobalamin;megaloblastik anemi oluşumunu önlemek için gereklidir, alyuvar üretiminde folik asitin düzenlenmesine yardım eder ve demir kullanımına yardımcı olur. Vitamin B6:Pridoksin, özellikle protein metabolizmasında çok önemli bir koenzimdir ve birçok nörotransmitterin sentezinde rol alır. Vitamin E :Tokoferol; yağda çözünen önemli bir antioksidandır ve özellikle hücre zarları ve lipoproteinlerde önemli antioksidan işlevler görür.

Vitamin K :Naftokinon;karaciğerde protrombin sentezini katalize eder. Yağ Asitleri :Trigliseridlerin yapı taşlarını oluştururlar. Trigliseridlerdeki doymuş yağ asitleri, kardiyovasküler rahatsızlıklarla bağlantılı olan kan kolesterol seviyesinin yükselmesine katkı sağlar.