Sağlık Çalışanlarını Tehdit Eden Bulaşıcı Hastalıklar Dr Alpay AZAP Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

A: Solunum Yolu İle Bulaşan Etkenler: 1.Damlacık: Solunum sekresyonları, 1m uzaklık. 2.Hava yolu (airborne): Damlacık çekirdeği, metrelerce uzaklık.

✔ ✔ ✔ + mnbjh

Sağlık Çalışanlarında: 96 (istanbul, izmir) 200 (Diyarbakır) Tüberküloz: Tbc İnsidansı (100.000’de): Toplumda: 35-40 Sağlık Çalışanlarında: 96 (istanbul, izmir) 200 (Diyarbakır) Cuhadaroglu BMC Infectious Diseases 2002;2:14. Kilinc O Respir Med 2002;96:506-10. “TDT serokonversiyon riski: Bir yıl için: %20” Dahiliye servisinde çalışma Tbc hastası takip etme 30 yaş altında olma Ergönül Ö, ECCMID; Prag; 2004.

Tbc’den Korunma: Risk değerlendirmesi ve tbc kontrol planı yapılması İki aşamalı bazal TDT uygulanması TDT negatiflerin periyodik takibi SÇ’nın eğitimi ve danışmanlık hizmeti Aktif Tbc olgularının bildirilmesi 6. Kapalı ortamların (radyoloji vb) uygun havalandırılması 7. Ortak alanların havalandırılması 8. İzolasyon önlemlerinin alınması: N-95 maskeleri Negatif Basınçlı oda Uygun havalandırma sistemleri

Suçiçeği: Lezyonlardan 2 gün önce 5 gün sonrasına kadar bulaştırıcı Zona-zoster lezyonları bulaştırıcı SÇ’nın büyük çoğunluğu (%98) doğal bağışık Korunma: Bağışık olmayanların tespiti (anamnez yeterli) ve aşılanması Hastaların uygun şekilde izolasyonu (havayolu önlemleri) Temas eden duyarlı SÇ; gebe veya bağışıklığı baskılanmış ise IG diğer durumlarda aşı (ilk 6 günde)

Kızamık: Prodrom boyunca ve döküntü sonrası 5 gün bulaştırıcı SÇ’nın büyük çoğunluğu doğal bağışık (>%98) Korunma: Bağışık olmayanların tespiti (anamnez güvenilir değil) Duyarlı SÇ’nın aşılanması Hastaların uygun şekilde izolasyonu (havayolu önlemleri)

Diğerleri: İnfluenza Kızamıkçık Kabakulak Difteri Boğmaca S. pyogenes (AGBHS) Meningokok Damlacık yoluyla bulaşırlar Korunma için: Damlacık önlemleri 1 m’den fazla yaklaşanlar: cerrahi maske, gözlük, önlük, eldiven Standart hasta odasında takip edilebilir.

29 ülke 8098 olgu 774 ölüm (olgu fatalite hızı:%9.6) SARS: Kasım 2002-Temmuz 2003 29 ülke 8098 olgu 774 ölüm (olgu fatalite hızı:%9.6) SARS olgularının %21’i SÇ (ilk 60 olgunun >%50’si SÇ) N Engl J Med 2003;348:1951-52 Carlo Urbani (29 Mart 2003)

B. Kanla bulaşan patojenler Hepatit B Virusu Hepatit C Virusu HIV Kırım Kongo Kanamalı Ateş Virusu X ? virusu

Türkiye’de HBsAg pozitiflik oranı: Kan donörleri: %2.97 Hepatit B Virusu: Akut hepatit Fulminan Hepatit Kronik Hepatit Siroz Karaciğer Kanseri Türkiye’de HBsAg pozitiflik oranı: Kan donörleri: %2.97 Donör dışı grup: %7.6 Risk grupları: %6-18 Mıstık R; Viral Hepatit 2007.

Perkütan yaralanma yoluyla HBV bulaş riski; Serolojik kanıtlı enf: HBeAg pozitif:%37-62 HBeAg negatif: %23-37 Klinik hepatit geçirme: HBeAg pozitif: %22 - %31 HBe Ag negatif: %1-6 CDC guideline, Morb Mortal Wkly Rep 2001;50:1-52.

Fulminan Hepatit (çok nadir) Kronik Hepatit (>%70) Siroz Hepatit C Virusu: Akut hepatit Fulminan Hepatit (çok nadir) Kronik Hepatit (>%70) Siroz Karaciğer Kanseri Türkiye’de Anti HCV pozitiflik oranı: %0.2-5.2 (ort:%0.54) Mıstık R; Viral Hepatit 2007.

Perkütan temas sonrası HCV bulaş riski: %1.8 Clin Infect Dis 2005; 41: 1423-30. HIV bulaş riski; Perkütan yaralanma: %0.3 muköz membranlara maruziyet:%0.09 Gerberding N Engl J Med 2003;348(9):826-33.

HIV: ABD’de Ocak 2002’ye kadar SÇ’da meslek kaynaklı HIV infeksiyonu

Kanla Bulaşan Patojenler; Perkütan yaralanmalarla (iğne batması, kesikler), Kanlı vücut sıvılarının bütünlüğü bozulmuş cilt ve mukozayla temas etmesiyle, 3. Kan veya organ nakli ile sağlık çalışanlarına bulaşırlar.

Perkütan yaralanma; bulaş riski en yüksek yol. Ancak çok az SÇ böyle bir olayı hatırlıyor. Diğer yollarla bulaş önemli!!!

“Sağlık Çalışanlarının; %64’ü en az bir kez kan veya vücut sıvısıyla temas etmiş, %28’i koruyucu malzeme kullanmamış” Azap A, Am J Infect Control 2005 “%65’i en az bir kez kan veya vücut sıvısıyla temas etmiş %42’si koruyucu malzeme kullanmamış” Erbay A, Viral Hepatit Derg 2002 “Perkütan yaralanma en sık iğne kapağı kapatılırken oluyor”

The Number of the CCHF cases in Turkey

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi SÇ, hayvancılıkla uğraşanlardan sonra, ikinci sırada. 42 nazokomiyal olgu 22 ölüm (Bulgaristan, 1953-1965) Ergönül Ö, Crimean Congo Hemorrhagic Fever, Springer, 2007 İğne batan SÇ’nın %33’ünde KKKA gelişmiştir. S Afr Med J, 1985; 68:729-32. Ülkemizde SÇ’da KKKA; 10 SÇ olgusu, 3 ölüm

KORUNMA: Kişisel koruyucu ekipman kullanımı (sağlıkçılar) Aşı ? İmmünglobulin ? Temas Sonrası Takip: Günlük ateş + diğer semptomların gözlenmesi Gün aşırı tam kan ± AST/ALT takibi Kene ısırığı: 10 gün Nozokomiyal Temas: 14 gün