Kemerlerinizi Bağlayınız. Lütfen Kemerlerinizi Bağlayınız.

TRAVMALI HASTAYA YAKLAŞIMDA İLK 2 SAAT

TRAVMALI HASTAYA YAKLAŞIMDA İLK 2 SAAT

GENEL BİLGİLER Travmalar; 1- 44 yaş arası sağlıklı kişilerdeki ölümlerin en önemli sebebidir. Travmaya neden olan en sık etkenler: Trafik kazaları Yüksekten düşmeler Ateşli silah yaralanmaları Delici-kesici alet yaralanmaları Doğal afetler

KİMLERİ KURTARABİLİRİZ  Kazalarda ölümlerin yaklaşık %50 si saniyeler ve dakikalar içinde olmaktadır.  Bu dönemde ölümler beyin, beyin sapı, spinal kord, kalp, aort ve büyük damar laserasyonlarına bağlı olmaktadır.  Bu tip yaralılara erken müdahele yapmak mümkün değildir ve bunlar olay yerinde ölürler. Bu dönemdeki ölümler ancak kazalara karşı koruyucu önlemlerin alınması ile azaltılabilir.

KİMLERİ KURTARABİLİRİZ  Ölümlerin yaklaşık %30 u ilk birkaç saat içinde olur. “Altın saat”  Bu dönemde epidural veya subdural kanamalar, hemopnömotoraks, dalak rüptürü, karaciğer laserasyonu, pelvik kırıklar veya belirgin kan kaybına yol açan diğer yaralanmalara bağlı ölümler olur.  Sağlık ekibinin en yararlı olabileceği hastalar bu altın saatte getirilenlerdir.

KİMLERİ KURTARABİLİRİZ  Ölümlerin yaklaşık %20 side günler ve haftalar içinde sepsis veya multiorgan yetmezliğinden olur.  Bu tip hastalara da genelde hastane ortamında olduğu için gerekli müdahele yapılmaktadır.

SİSTEMATİK YAKLAŞIM  Travma hastasına yapılacak yaklaşım belli bir sıra ve düzen içinde olmalıdır. 1- Hazırlık 2- Triaj 3- Birincil bakı (ABC) 4- Resusitasyon 5- İkincil bakı (Tepeden tırnağa) 6- Yeniden değerlendirme 7- Kesin tedavi

 Travma müdahele sistemi  Personel yetiştirilmesi  Korunma HAZIRLIK  Travma müdahele sistemi  Personel yetiştirilmesi  Korunma

TRİAJ Triaj; hastaların tedavi ihtiyacına ve tedavi sağlamak için mevcut kaynaklara bağlı olarak önceliklerine göre ayrılmasıdır. Tedavi A (havayolu ve boyun güvenliği), B (solunum), ve C (dolaşım) ın önceliğine göre belirlenir.

TRİAJ  Kabaca 2 tip triaj vardır; 1- Hasta sayısı ve yaralanmaların ciddiyetinin mevcut kişi ve kaynakları aşmadığı durumlarda, hayati tehlikesi olan ve multipl sistem yaralanması olanlar önce müdahele edilir. 2- Olay mevcut kişi ve eldeki kaynakları aştığı durumlarda hayatta kalma şansı daha fazla olana müdahele edilir.

TRİAJ  Hastanın götürüleceği acil servise hasta hakkındaki bilgiler telsizle mutlaka haber verilmeli.  Özellikle tarvmanın oluş şekli detaylı bir şekilde bildirilmelidir.

BİRİNCİ BAKI VE RESUSİTASYON Birinci bakıda amaç, ani gelişen ve yaşamı tehtid eden durumları engellemeye ve ortadan kaldırmaya çalışmaktır. Burada ABC prensibi uygulanır.

BİRİNCİ BAKI VE RESUSİTASYON A (Airway) : Hava yolu ve boyun güvenliğinin sağlanması B (Breathing) : Solunum C (Circulation) : Dolaşım ve kanama kontrolü D (Disability) : Kısa nörolojik muayene E (Exposure) : Hastanın tamamen soyulması

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ Öncelikle hastanının başını iki elle tutun ve “iyimisin” diye sorun. Mantıklı konuşan hastanın hava yolu açık solunum ve beyin perfüzyonu yeterli demektir.

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ Kaba ve gürültülü ses çıkartıyor ise kısmi tıkanıklık var demektir. Böyle durumda ağız içi temizlenir ve sekresyonlar aspire edilir ve O2 başlanır. Bu şekilde hastanın rahat nefes alması sağlanır.

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ Yanıt verme girişiminde bulunmayan hastanın bilinci kapalı olduğu düşünülür. “Bak, Dinle, Hisset” tekniği ile solunumun olup olmadığı kontrol edilir.

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ Hastanın nefes almadığı tespit edilirse ve ağız içi temiz ise dilin hava yolunu tıkadığı düşünülür. Böyle bir durumda çene itme veya çene kaldırma manevrası kullanılır.

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ Eğer hastanın şuuru kapalı ve öğürme refleksi yoksa dilin geriye kaçmasını önlemek ve hava yolunu açık tutmak için airway kullanılır.

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ

HAVA YOLU VE BOYUN GÜVENLİĞİ Eğer solunum yetersiz veya yok ise ambu maske ile hastanın solunumu desteklenmelidir. Elimizde ambu maske yok ise ağızdan ağıza veya buruna solunum desteklenmelidir.

SOLUNUM Solunum için akciğerlerin, göğüs duvarının ve diyaframın işlevlerinin görülebilmesi gerekir. Solunum hızı, derinliği, düzeni değerlendirilir. Penetran yaralanmalara bakılır. Cilt altı amfizem araştırılır ve akciğer sesleri dinlenir.

SOLUNUM Birinci bakıda solunumu etkileyen ve saptanıp tedavi edilmesi gereken 4 acil durum vardır. Tansiyon pnömotoraks Açık göğüs yarası Masif hemotoraks Yelken göğüs

Tansiyon Pnömotoraks

Tansiyon Pnömotoraks

Açık Göğüs Yaralanması

Masif Hemotoraks Göğüs boşluğunun kan ile dolmasıdır. Tedavide kan başlanır göğüs tüpü takılır ve acil operasyon için değerlendirilir.

Yelken Göğüs İki veya daha fazla kotun iki veya daha fazla yerinden kırılmasıyla olur. Burada ilk tedavi hipoksiyi düzeltmektir. Ağrı için interkostal veya epidural blok gerekebilir. Gerekirse ventilatöre bağlanabilir.

DOLAŞIM VE KANAMA KONTROLÜ  Yaralanmalara bağlı ölümleri en önemli nedeni kanamadır. Bu nedenle hastanın hemodinamik durumu hızlı bir şekilde değerlendirilmelidir. Bunun için hastanın; Bilinç durumu Deri rengi Nabız Kapiller duluşu değerlendirilir.

DOLAŞIM VE KANAMA KONTROLÜ Ciddi dış kanamalarda öncelikle kanama kontrol altına alınmalıdır. Bunun için açık yara temiz bir bezle kapatılır ve dışarıdan basınç uygulanır. Turnike distalde iskemi yaptığı için pek tercih edilmez.

DOLAŞIM VE KANAMA KONTROLÜ Açık yaralarda özellikle scalp yaralanmalarında geniş aralıklarla sütür geçici sütür atılması kanamayı kontrol altına alabilir.

DOLAŞIM VE KANAMA KONTROLÜ Eğer hastada şok bulguları varsa en az 2 tane 14-16 G lik intraketle damaryolu açılmalı ve sıvı replasmanı yapılmalıdır. Bu arada şokun nedeni araştırılmalıdır. Travma hastalarında en olası şok nedeni hipovolemidir.

DOLAŞIM VE KANAMA KONTROLÜ

Şok Evreleri Evre-1 Evre-1

Şok Evreleri Evre-3 Evre-4

KISA NÖROLOJİK MUAYENE  Birinci bakıda kısa bir nörolojik muayene yapılır. Hastanın; Bilinç durumu Pupil çapı ve ışık refleksi AVPU yada Glaskow Koma Skalası değerlendirilir.

KISA NÖROLOJİK MUAYENE AVPU Allert Şuuru açık, uyanık

KISA NÖROLOJİK MUAYENE AVPU Verbal Sözlü uyarana yanıt veriyor

KISA NÖROLOJİK MUAYENE AVPU Pain Ağrılı uyarana yanıt veriyor

KISA NÖROLOJİK MUAYENE AVPU Unresponsive Uyarana yanıtsız

HASTANIN TAMAMEN SOYULMASI

HASTANIN TAMAMEN SOYULMASI

İKİNCİL BAKI  Bu aşamada detaylı bir anemnezden başlayıp tepeden tırnağa tekrar detaylı muayene yapılır.

YENİDEN DEĞERLENDİRME  Bu işlemler bittikten sonra da hasta sık aralıklarla muayene edilmeli ve muayenedeki değişiklikler değerlendirilmelidir.  Daha sonra hasta için kesin karar verilmelidir.

TEŞEKKÜR EDERİM Dr. İBRAHİM İKİZCELİ