EDATLAR{İLGEÇLER} Tek başına anlamı olmayan,sözcükler arasında anlam ilişkisi kuran sözcüklere edat{ilgeç}denir. Türkçede edatların tek başına bir anlamı yoktur.Cümlede başka sözcüklerle birleşerek anlam ve görev kazanır.

ÖRNEK;Dün gece kar yağdığı için yollar kapandı. Bu cümlede için sözcüğü cümleye sebep anla- katmıştır.Yolların kapanma sebebi karın yağ- mı masıdır. Tatile bu kez motosiklet ile çıkacakmış. Bu cümlede ile araç,vasıta anlamı katmıştır.Ta- le çıkma eylemi motosiklet vasıtası ile gerçekleşe- cektir. Çocuğun güneş gibi aydınlık yüzü vardı. Bu cümlede gibi edatı, benzerlik ilgisi kurmuş- muştur.Çocuğun yüzü güneşe benzetilmiştir.

Başlıca edatlarımız şunlardır: İle,gibi,için,kadar,üzere,doğru,göre,karşı,dolayı,ötürü,başka,önce,sonra,beri,yalnız,ancak,hele,rağmen,dair,yana. En çok kullanılan edatlar ve anlam ilgileri: Gibi: Sözcükler arasında Benzerlik ve karşılaştır- ma ilgisi kurar. Örnek:Çocuk gibi davranıyorsun.{benzetme} Kimse onun gibi cömert değil.{karşılaştırma} Okuldan geldiği gibi sokağa çıktı.{zaman} Sesini duydum gibi.{olasılık} İnsan gibi davrandım.{yakışır biçimde}

İle:Sözcükler arasında araç,beraberlik,sebep,sonuç gibi anlam ilgileri kurar. Örnek:Yemeğini iştahla yedi.{durum} Baharın gelmesiyle tabiat uyandı.{sebep} Bu yaz,babamla tatile çıktık.{beraber} İçin:Sözcükler arasında amaç,neden sonuç gibi an- lam ilgisi kurar. Örnek:Köye gitmek için araba bekliyorum.{amaç} Kaza olduğu için yolları kapamışlar.{sebep} Bir gün için buraya geldim.{süre} Planlı çalıştığı için sınavı kazandı.{neden} Onun için sonradan görme diyorlar.{hakkında}

Kadar:Sözcükler arasında benzerlik,karşılaştırma, aşağı-yukarı,ölçü gibi anlam ilgileri kurar. Örnek:Cennet kadar güzel vatanım var.{benzerlik} Onun kadar parası yokmuş.{benzerlik} Sizi iki saat kadar bekledim.{yaklaşık} Göre:Birlikte kullanıldığı sözcüğe karşılaştırma,uy- gunluk,görüş gibi anlamlar katar. Örnek:Sosyal bilgiler bana göre değil.{uygunluk} Bana göre sıkı çalışmıyor.{düşünce} Fen Bilgisi Matematiğe göre daha zor.{karşılaştırma}

Ancak:Bu sözcük aslında bağlaçtır.Ancak bu söz- cükler cümlede sadece,bir tek anlamında kullanılırsa edat olur. Buraya ancak üye olanlar girer.{sadece} Örnek: Evimiz ancak bize yetiyor.{güçlükle} Dolayı,Ötürü,Beri,Başka:-den eki almış kelimeler- den sonra kullanılan edatlardır. Örnek:Sizden önce Ayşeler geldi.{zaman} Davete sizden başka herkes katıldı.{hariç} NOT:Edat olarak kullanılan sözcüklerden bazıları fark- lı görevlerde kullanılabilir. Örnek: Yalnız bir kadın parkta oturuyor. sıfat

SORULAR Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat yoktur? Geç vakte kadar çalıştığı için sabah uyanamadı. Olduğu gibi görünen,göründüğü gibi olan bir insandır. Bana göre sen daha büyük başarılara imza atabilirsin. D.Eski okul arkadaşlarım beni evimde ziyaret ettiler.

CEVAP:D

İle kelimesi hangi cümlede edat olarak kullanılmıştır? Vitrindeki ile benim üzerimdeki neredeyse aynı renk. Bu yaşlarda tembellik ile mücadele etmek zordur. Söyledikleri ile yaptıkları hiçbir zaman aynı değil. Arkadaşlarım ile annemi ne zamandır arayamadım.

Cevap:B

Aşağıdaki cümlelerin hangisine gibi edatı zaman anlamı katmıştır? Hiç durmadan arı gibi çalışıyordu. Odaya girdiği gibi pencereleri kapattı. Hava buz gibi soğuktu ama güneşliydi. Kaymak gibi yumuşacık bir boyaydı.

Cevap:B

Göre edatı,aşağıdaki cümlelerin hangisinde uygun anlamında kullanılmamıştır? Kendine göre bir ayakkabı bulamadığını söyledi. Bu evin özellikleri bizim şartlarımıza göre değil. Anlattıklarına göre bu olayda fazla suçu yokmuş. Çiçeklere göre saksı bulabilmek için bütün gün dolaştı.

Cevap:C

İçin edatı,aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep-sonuç ilgisi kurmuştur? Bu elbiseyi annesi için aldı. Senin için bunun pek verimli olmayacağı belliydi. Bu proje için çalışanların onayı alınmalı. Eve erken dönmeyeceğimiz için çok üzülmüş.

Cevap:D

SINAV SORULARI O senin kadar çalışkan bir çocuktur Cümlesine kadar kelimesinin kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir? EŞİTLİK ÜSTÜNLÜK AŞIRILIK EN ÜSTÜNLÜK {1990-DYP}

CEVAP:A

Kendisiyle konuyu uzun konuştuk,hatta anlaşma metninin taslağını da hazırladık.Cümlesinde geçen hatta kelimesi yerine aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? Çünkü Ya da Üstelik Oysa ki {1994-FL}

CEVAP:C

Kadar sözcüğü hangi cümlede benzetme görevi yapmaktadır? Arkadaşım gelinceye kadar bekleyelim. Anlattıklarınızdan orayı görmüş kadar oldum. İki saate kadar işimizi bitiririz. Ne kadar çok konuşuyorsun. {1999-OKS}

Cevap:B

Aşağıdaki cümlelerin hanğisinde edat vardır? Odanın içini oturulacak hale getirdik. Ailesi için elinden gelen fedakarlığı yaptı. Önce suyunuzu için:sonra konuşuruz. Toplantıda için sıkılırsa çıkar gidersin. {1993-KUR}

CEVAP:B

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili kelime edat değildir? Üç günden beri hiç durmadan yağmur yağıyor. Yaz mevsiminin bu kadar yağışlı geçtiğini görmemiştim. Derelerin nehirler gibi taşması hepimizi endişelendirdi. Sel baskınını önlemek için hepimiz çok çalıştık. {1995-KUR}

CEVAP:D