Türk çocuğu atalarını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde güç bulacaktır. x

BAŞLICA SES OLAYLARI

SES TÜREMESİ 1.ünlü türemesi. A.İlk Hecede Ünlü Türemesi:yabancı sözcüklerde görülür:Slav….İslav B.Orta Hecede Ünlü Türemesi:Özellikle Arapça sözcüklerde görülür:fikr…fikir emr….emir nakl….nakil

2.Ünsüz Türemesi: a.Ünlü Çatışması:Ünlüyle biten bir sözcüğün son sesi ile ünlüyle Biten bir sözcüğün ön sesinin yan yana gelmesi veya türetme ve ekleme durumlarında iki ünlünün karşılaşması olayına “ünlü çatışması” denir. Ne asıl…….nasıl Ne için…….niçin Ünlüler arasındaki ses çatışmasını önleyen sesler ”ş,s,y,n “ sesleridir. Bahçe-e….bahçeye anne-i…..anne-y-i Bendeki-den….bendeki-n-den iki-ş-er, çalışma masa-s-ı

b.Ünsüz Çatışması:Ünsüzle biten bir sözcüğe ünsüzle başlayan bir ek getirildiğinde Araya yardımcı ünlü gelir.Yardımcı ünlüler “i,ı,u,ü “ dür.Yardımcı ünlüler çatışmayı giderir. Göz-n….gözün yap-m …….yapım yol-m…….yolum PEKİŞTİRMELİ SÖZCÜKLER: Pekiştirme olayında ortaya çıkan “ p,r,s,m “ sesleridir. Te-miz> te-r-temiz>tertemiz

SES DÜŞMESİ Bir sözcükte bir veya iki sesin kaybolması olayıdır. Beyin-in…..beynin Kok-u-la-mak…..koklamak Şurada…..şurda

AŞINMA Ünlüyle biten bir sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde ünlülerden biri düşer.Bu ses olayına “ AŞINMA “ denir. Cuma ertesi…..Cumartesi Edirnekapı-sı…Edirnekapı(son ünlü düşer)

ÜNSÜZ DÜŞMESİ Türkçede iki ünsüz yan yana bulunmaz.Arapçadan giren sözcüklerin sonundaki ünsüzlerden biri düşer: Hiss >his redd > ret zann >zan “hane” eklendiği sözcükte olduğu gibi yazılır ve okunur: eczahane “-cik,-cek” eki alan sözcüklerin sonundaki “ –k” sesi düşer: ufak-cık….ufacık

ÜNLÜ DARALMASI Dilimizde “a,e “ünlüsüyle biten eylemlerin şimdiki zaman çekimlerinde “a”sesleri ı,u,” “e” sesleri “i,ü” olur. Başla-yor….başlıyor gelme-yor…gelmiyor

YER DEĞİŞTİRME(METATEZ) YANLIŞ DOĞRU yalnış yanlış kiprik kirpik kirbit kibrit yanlız yalnız eşki ekşi torpak toprak

ULAMA Ünsüzle biten bir sözcüğü ünlüyle başlayan bir sözcük izlediğinde ilk sözcüğün sonundaki ünsüzle ikinci sözcüğün başındaki ünlü birleştirilerek okunur. Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik (Yahya Kemal)

Sözcüklerdeki ses olaylarını söyleyiniz “Başlıyor” “Burnuna” “Kapıya”