SPORDA BECERİ ÖĞRENİMİ

Beceri nedir? Bireyin fiziksel ve psikolojik çaba göstererek bir işi kolaylıkla ve ustalıkla yapabilmesidir . -Matematikte çarpma işlemi -Piyano çalmak -Top sürmek

Motor Beceri nedir? Beceri , sinir – kas ( nöromusküler ) koordinasyonudur ve her hareketin istenilen kuvvette, süratte ve şiddette meydana gelmesi olayıdır. Beceri , sporcunun kısa zamanda karmaşık hareketleri öğrenebilmesi ve değişik şartlar altında bu hareketleri çabuk ve amaca uygun olarak uygulayabilmesi yeteneğidir. Beceri , Kasların ve merkezi sinir sisteminin uyum içinde çalışarak, amaca yönelik hareket meydana getirmesidir. Performansın, mümkün olan en az eforla en üst düzeyde iş yapma imkanını sağlayan bir elemanıdır.”

Beceriyi en genel tanımıyla üçe ayırmak mümkündür. Kâğıt- kalem kullanmadan matematiksel hesaplamaları yaparken kullandığımız ‘bilişsel’ (cognitive) beceri, ‘Algısal’ (perceptual) beceri, her hangi bir oyun esnasında birbirine top atan iki birey hareketi ortaya koyarken motor becerileri kullanmakla birlikte, topun geliş hızını, geliş açısını ve yerini belirlerken algısal becerileri kullanır. Bir kalemle yazı yazarken, araba kullanırken ve uzun atlarken kas ve iskelet sistemini belli bir koordinasyonda kullandığımız (motor) beceri.

Beceri- başka bir bakış açısı Amaca yöneliktir Tutarlıdır(tekrarlanabilir) Etkilidir (amaca ulaşır) Verimlidir (en az enerji ve/veya sürede yapılır) Öğrenilmiş davranıştır (deneyim sonucu ortaya çıkar)

Beceri kelimesi… Beceri öğrenimi alanında genel kullanım itibari ile birden fazla olayı tanımlamak için ‘beceri’ kelimesi kullanılmaktadır. Bunlar: Bir oyun ve spor branşının temel unsurlarını, tekniğini tanımlamak için (örneğin; top atmak, düz takla, yüksek atlama becerisi) Bir hareketi ortaya koyuş seviyemizin göstergesi veya performans gösterisi olarak (örneğin; yeni yüzmeye başlayan bir sporcu ile yıllardır yüzme sporu bir sporcuyu tanımlarken) Günlük dilde de bazen bir spor branşının kendisini tanımlarken (örneğin; tenis, basketbol ve yüzme becerisi) .

BECERİKLİLİK Birey yeterli sayıda deneme yaptıktan sonra becerisi yerleşerek usta bir şekilde istenilen şeyi yapabilmesidir. Beceriklilikte dış uyarıların sayısı azalırken iç uyarıların sayısı artar. Beceriklilik düzeyi arttıkça beceriyi yapmak için gereken motor etkinlikler dengelenir. Beceriklilik düzeyi arttıkça becerinin yapılması için süre azalır ve sağlamlığı artar.

Beceri-Yetenek Yetenek, çeşitli aktivitelerin (motor ve Zihinsel) veya becerilerin temelini oluşturan insana kalıtım yoluyla geçen nispeten değişmeyen, sabit bireysel özellikler olarak tanımlanır. Spor bilimcilerine göre yetenek , kişinin diğer akranları yanında , ortalama değerlerin üzerinde ve henüz yeterince gelişmemiş olan gizil motorik gücüdür. Tüm bireylerde tüm yetenekler mevcuttur, fakat bazılarının yetenekleri diğerlerine göre daha iyidir.

Yetenek Beceri Yetenek, doğuştan gelirken, beceri, alıştırma ile gelişir Yetenek sabit ve değişmez, beceri alıştırma ile değişir Yetenek sayıca az iken beceri, sayıca çoktur Yetenek birçok becerinin temelini oluştururken, beceri farklı yeteneklere bağlıdır.

Her birey kendine özgüdür Bütün öğrencilerin aynı özelliklere sahip olduğunu varsaymak, öğrencinin öznel doğasını yani özgünlüğünü ortaya çıkarma açısından büyük sorunları beraberinde getirir. Bu yönden problemleri, üstün yönleri, zayıflıkları, başarı ve başarısızlıklarıyla her öğrencinin ayrı bir dünya olduğunu bilmek ve bunları keşfetmeye çalışmak gerekir.

Beceri nasıl olmalıdır? Uygun zaman içerisinde hareketin oluşumu için sinir akımlarıyla belirli kaslar kasılır ve çalışırlar. Kasların amaca uygun ve doğru şekilde hareket etmesini, merkezi sinir sisteminden kaslara emir sinirlerin karışık bağlantısını sağlar. Bu olaya koordinasyon denir. Yeni hareketler eskiden var olanların üzerine kurulur. Antrenmanlarla hareket haznesi büyütülür. Böylece sporcu yeni hareketleri yalnız kolay ve çabuk öğrenmekle kalmaz aynı zamanda değişik yarışma koşullarında daha iyi ve ani olarak amaca uygun hareketlerle tepki gösterecektir.

Sporcunun beceri yeteneği, eğer o sporun beceri karakteristiği ile uyum sağlıyorsa o sporcu başarılı olur.

BECERİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1.Vücut Ağırlığı 2. Boy 3. Zaman Ayarlama 4. Hareket Dakikliği 5. Denge 6. Reaksiyon Zamanı 7. Hareketin Sürati 8. Hareketin Yönü ve Uzaklığı 9. Görerek Nişanlama 10.Yaş 11.Kondisyonel Yeteneklerin Yetersizliği 12.Kötü Teknikle Hareket Öğrenimi 13.Sakatlıklar

BECERİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1.Vücut Ağırlığı: Relatif kuvvet beceride önemli bir faktördür. Kaslara oranla ağırlık ne kadar fazla ise beceri O kadar sınırlı olacaktır. 2. Boy: Spor türlerinin özelliklerine göre o branşta başarılı olabilmek için (becerili olabilmek için) kısa, orta veya uzun boy avantaj sağlar. Süratli yer ve pozisyon değiştirme, dönüş ve sıçrama hareketlerini içeren aletli cimnastikte destek temeline yakın ve kısa mesafelerde değişebilen ağırlık merkezinin avantajı büyüktür.

BECERİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 2-Zaman Ayarlama: Kas kasılmasındaki zaman ayarlamanın derecesini sınırlayan faktör, merkezi sinir sisteminin kapasitesidir. Merkezi sinir sistemi kapasitesi düşük olan sporcuların kas sistemleri gelişmiş olsa bile sinir-kas uyumu isteyen herhangi bir harekette yüksek derecede beceri kazanamaz. Bir harekete katılan kas grupları uygun zamanda kasılmalı veya gevşemelidir.

BECERİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 4. Hareket Dakikliği a. Göz-Kas Koordinasyonu: Koordinasyon gerektiren hareketlerde önce gözlem yapılarak (görerek) hareketin ilgisi kurulur. Ör. Teniste top ile raketin buluşması. b. Proprioseptik Duyarlılık: Vücudun duruşundan ve hareketinden haberdar olmak. (gözümüz kapalı bile olsa burnumuza veya başka bir şeye dokunabiliriz) c. Kinestetik Duyarlılık (Pozisyon ve Basınç Duyarlılığı): Kişinin vücut organlarının ve yaptıklarının farkında olması duyarlılığı.

BECERİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 5. Denge: Koordinasyon gerektiren pek çok hareket iyi bir denge duyusuna gerek duyar. Hareketlerin dengeli yapılması veya denge bozulduğunda süratle normal pozisyona gelebilmesi için denge yeteneğin geliştirilmesi gereklidir. 6. Reaksiyon Zamanı: Reaksiyon zamanı, uyaranın verilmesi ile bireyin bu uyarana istemli olarak verdiği tepkinin başlangıcı arasında geçen süredir .

BECERİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 7. Hareketin Sürati: Sporcunun ilk hareketi ile bitiş hareketi arasındaki geçen süredir. Örneğin, 100 m koşuda ilk çıkış ile bitiş çizgisinin arasındaki süredir. 8. Hareketin Yönü ve Uzaklığı: Vücuda uzak olan El hareketleri, yakın olan hareketlere oranla daha az Hata ile yapılır. Kol ve bacakların veya vücut parçalarının yer değiştirmelerinin mükemmelliği.

BECERİYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 9. Görerek Nişanlama: Elle ulasacak kadar yakın cisimler için görme keskinliği çok, iyidir. Büyüklük ve şeklin üç boyutlu olarak değerlendirilmesi. Nişanlama dakikliğini ve uzaklık tahminini gerektirir. (Ör: Futbolda havadaki topa kafa ile vurabilme ve istediği yöne gönderebilme görerek nişanlama ile olur.) 10.Yaş 11.Kondisyonel Yeteneklerin Yetersizliği 12.Kötü Teknikle Hareket Öğrenimi 13.Sakatlıklar