STEREOTiP / BASMAKALIP & ÖNYARGI / KALIPYARGI ILET 321 KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

           Sterotip Nedir?  

STEREOTİPİ - BASMAKALIP BİR SOSYAL KATEGORİ İÇİNDEKİ İNSANLAR HAKKINDA OLUŞTURULAN İNANÇ KALIPLARIDIR ALGI, BELLEĞİ VE YARGILAMAYI ETKİLEYEN BİR BAKIŞ ÇERÇEVESİ SUNAR ÇEVREDEKİ UYARANLAR ARASINDAN SEÇİM YAPMAYI VE GENELLEMEYİ SAĞLAR

STEREOTİPİ - BASMAKALIP ZİHNİMİZDEKİ KALIBA UYMAYAN UYARANLARI GÖZARDI ETMEMİZE NEDEN OLUR DİĞERLERİNDEN BEKLENTİLERİMİZİ BELİRLER, BU NEDENLE ONLARIN BELİRLİ TARZLARDA DAVRANMASINI SAĞLAR STRESLİ DURUMLARDA DAHA FAZLA AKTİVE OLUR ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞMEKLE BİRLİKTE, DEĞİŞİME KARŞI DİRENÇLİDİR

STEREOTİP - STEREOTYPING A generalization about a group of people in which identical characteristics are assigned to virtually all the members of the group, regardless of actual variation among the members (Aaronson et. al, 1997) Stereotypes represent cognitive component of prejudice

                KADIN STEROTiPLERI  

KADINLAR MUTFAK’A AiTTiR  

ERKEKLER MAÇ İZLER TV KARŞISINDA UYKUYA DALAR  

KADINLAR ÇOCUK DOĞURMALIDIRLAR  

ERKEKLER YEMEK YAPMAYI ÇAMAŞIR YIKAMAYI BECEREMEZLER  

ÇİM BİÇME, ÇÖP ATMA VE TAMİRAT İŞLERİ ERKEKLERİN GÖREVİ  

ERKEK GÜÇLÜDÜR, SPORDA DAHA İYİDİR, KAVGAYI SEVER  

ETNİKMERKEZCİ STEROTİPLER

ÜLKELERE KARŞI OLAN TUTUMLARIMIZA GÖRE (DOST yada DOST OLAMAYAN ÜLKELER) BU SINIFLAMALAR OLUMLU YADA OLUMSUZ OLABİLİR

Stereotip haritaları: Darkafalıların harika dünyası KÜRESELLEŞME BIR YANDAN INSANLARIN DAHA ÖNCE HIÇ GÖRÜLMEMIŞ BIR DÜZEYDE DIĞER KÜLTÜRLERLE KARŞILAŞMASINI SAĞLARKEN, BU KARŞILAŞMA SONUCUNDA BIRBIRLERINI SEVECEKLERININ GARANTISINI VEREMIYOR. ULUSLARIN BIRBIRI HAKKINDA SAHIP OLDUĞU DÜŞÜNCELERIN PEK DE DEĞIŞMEDIĞINI, KAFALARDA YAPIŞTIRILMIŞ ETIKETLERIN KOLAY KOLAY SÖKÜLMEYECEĞINI ALPHADESIGNERS’IN HAZIRLADIĞI “BAĞNAZLIK HARITASI” MUHTEŞEM BIR ŞEKILDE SURATLARA ÇARPIYOR

Stereotip haritaları: Darkafalıların harika dünyası AMERIKALILAR TÜRKIYE’YE “ŞÜKRAN GÜNÜ YEMEĞI” OLARAK BAKARKEN, TÜRKLER FRANSIZLARI “İKIYÜZLÜ KROSANLAR” OLARAK KABUL EDIYOR, ARAP BAHARINDA TÜRKIYE’YE HAKEM ROLÜ VERILIRKEN, RUSLAR İTALYA’YI ALIŞVERIŞ MERKEZI OLARAK GÖRÜYOR. BERLUSCOLI’NIN HAYAT GÖRÜŞÜ ISE EN AZINDAN TUTARLI. BU “O KADAR ACIKLI KI EĞLENCELI” HARITALAR, ALPHADESIGNERS INTERNET SITESINDE HEM TEK TEK, HEM DE BIR BÜTÜN HALINDE TAKVIM OLARAK SATILIYOR. SITELERINDE POSTERLERE DAHA YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKTE BAKMAK DA MÜMKÜN

Amerikalıların gözünde Avrupa

Amerikalıların gözünde Asya

Almanların gözünde Avrupa

Berlusconi’nin Avrupası

Fransızların Avrupası

Türklerin Avrupası

Rusların Avrupası

Yunanlıların Avrupası

İngilizlerin Avrupası

İspanyolların Avrupası

ARAP BAHARI

GAY ERKEKLER

ÖNYARGI - Prejudice

ÖNYARGI : İNSAN İLİŞKİLERİNDE BİR ZEHİR BİR GRUP İNSANA İLİŞKİN ADİL OLMAYAN, HOŞGÖRÜSÜZ YA DA ALEYHTE BİR GÖRÜŞ OLARAK TANIMLANIR. Kenan BAŞARAN

ÖNYARGI / KALIPYARGI ÖNYARGI NEDİR? ÖN YARGI BIR TUTUMDUR. BIR GRUP INSANA ILIŞKIN ADIL OLMAYAN, HOŞGÖRÜSÜZ YA DA ALEYHTE BIR GÖRÜŞTÜR. DIĞER TUTUMLAR GIBI 3 BILEŞENI VARDIR: İNANÇLAR, DUYGULAR VE DAVRANIŞSAL EĞILIMLER. ÖNYARGIYA DAYALI TUTUMLAR GENELLIKLE HOŞNUTSUZLUK, KORKU, KIN VEYA NEFRET GIBI KATI DUYGULARLA YÜKLÜDÜR.

ÖNYARGI -PREJUDICE ÖNYARGI, BİR GRUBA VEYA KİŞİYE YÖNELİK OLAN ADİL OLMAYAN, HOŞGÖRÜSÜZ, OLUMSUZ DUYGU VE İNANÇLARIMIZDIR. DENEYİMDEN ÖNCE, ÖNCÜL BİR YARGI OLARAK, KANAATLERİ ETKİLEYEN BİR HAREKET NOKTASIDIR BİLİNÇLİ VE KASITLI, BİLİNÇLİ ANCAK KASITSIZ YA DA BİLİNÇDIŞI VE KASITSIZ OLABİLİR

ÖNYARGI NASIL OLUŞUR KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ: YAŞADIĞIMIZ ÇEVREYİ KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ, HAYATIMIZI BASİTLEŞTİRMEKTEDİR. YAŞADIĞIMIZ ÇEVREDEKİ İNSANLAR DA DÂHİL OLMAK ÜZERE HER ŞEYİ GRUPLAR, SINIFLANDIRIR VE BU ŞEKİLDE ANLAMAYA ÇALIŞIRIZ. ANCAK: SINIFLANDIRMA VE KATEGORİZE ETMEK, HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRMAKLA BİRLİKTE ÖNYARGILARIMIZIN DA OLUŞMASINA NEDEN OLMAKTADIR. İNSANLARI GRUPLAMAK, ONLARA BİRTAKIM ÖZELLİKLER YÜKLEMEK, ONLARI OBJEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRMEMİZE ENGEL OLMAKTADIR.

ÖNYARGININ KAYNAKLARI ENGELLENME VE SALDIRGANLIK KURAMINA GÖRE,ÖNYARGILAR SOSYAL STATÜSÜ DÜŞÜK OLAN GRUPLARIN YAŞADIĞI ENGELLEMELERDEN KAYNAKLANIR. BU KIŞILER ÖFKE VE DÜŞMANLIK DUYGULARINI BAŞKALARINA HATTA KENDILERINDEN DAHA DÜŞÜK STATÜDE KIŞILERE KARŞI ÖNYARGILI TUTUMLAR ŞEKLINDE GÖSTERIRLER. BIR BAŞKA KURAMA GÖRE ISE, ÖNYARGININ TEMEL KAYNAĞI BAZI KIŞILIK ÖZELLIKLERIDIR. BAĞNAZ YA DA YETKECI YANI KÖRÜ KÖRÜNE, TARTIŞMADAN SORGULAMADAN GELENEK VE KURALLARA UYMAYI YEĞLEYEN BUNLARA UYMAYANLARA DA DÜŞMANLIK BESLEYEN AŞIRI TUTUCU KIŞILER DE ÖNYARGI DAHA BASKINDIR.

ÖNYARGI ONLARIN YAŞAMA KUŞKUCU VE GÜVENSIZ YAKLAŞIMLARININ BIR IFADESIDIR. ÖNYARGININ IÇERIKLERI DEĞIŞIK OLABILIR. ÖRNEĞIN CINSIYETE ILIŞKIN ÖNYARGILAR DAHA ÇOK IŞ, GÜÇ VE DUYGUSAL BOYUTTAKI SÖZCÜKLERI IÇERIRKEN KAYSERILI VEYA YAHUDI ÖNYARGISI TICARI ZEKAYA ILIŞKIN SÖZCÜKLERDEN , ENTELEKTÜEL ÖNYARGISI DA BIR TAKIM ILGI, MERAK VE FAALIYETLERI ÇAĞRIŞTIRAN SÖZCÜKLERDEN OLUŞABILIR. “KADINLAR SOSYAL ZEKALARI YÜKSEK ÇABUK HEYECANLANAN, EV IŞI YAPAN INSANLARDIR” “KAYSERILILER TICARI ALANDA BAŞARILIDIRLAR” “ENTELLEKTÜELLER BIR ÇOK ALANA ILGI DUYAN MARJINAL TIPLERDIR.”

ÖNYARGILARA ILIŞKIN ALT KATEGORILER DE BULUNUR. KADIN KATEGORISININ ALTINDA EV KADINI –ANNE-IŞ KADINI-SEKRETER GIBI ALT KATEGORILER SÖZ KONUSUDUR. ŞEFKATLI,ZAYIF, EDILGEN ÖZELLIKLERDEN OLUŞAN KADIN ÖN YARGISINA SAHIP BIRI, BIR GRUP KADININ EVINI BARKINI BIRAKIP BAŞKA BIR YERE SAVAŞMAYA GITTIĞINI DUYARSA “AMAZON “ALT KATEGORISINI GELIŞTIRIR.(AMAZON=SAVAŞÇI KADIN)

ÖNYARGILARI NASIL AZALTABİLİRİZ? İNSANLAR KENDILERINE BENZEYEN KIŞILERDEN HOŞLANMA EĞILIMINDEDIRLER BUNA DAYANARAK KENDILERININ REDDETTIKLERI GRUPLARA NE KADAR BENZEDIKLERI HATIRLATILARAK ÖNYARGI AZALTILABILIR. GRUPLAR ARASI GERILIMI AZALTMAK IÇIN GRUPLAR BIR ARAYA GETIRILMELIDIR. BIREYLER DIĞER GRUP ÜYELERIYLE BIREBIR ILIŞKI KURMALIDIRLAR. GRUPLAR YARIŞMAK IÇIN DEĞIL IŞBIRLIĞI IÇIN BIR ARAYA GELMELIDIR. SOSYAL NORMLAR TEMAS KURMAYI ÖZENDIRMELIDIR.

ÖNYARGI AYRIMCILIK STEREOTYPE Kenan BAŞARAN

“İNSANLARDAKİ ÖNYARGIYI PARÇALAMAK BENİM ATOMU PARÇALAMAMDAN ÇOK DAHA ZOR". Einstein Kenan BAŞARAN