Tuzla Psikolojik Danışma Merkezi KİŞİLİK BOZUKLUKLARI PSK. ENİSE AKGÜL Tuzla Psikolojik Danışma Merkezi 3 95 18 36 e-mail:enise26@hotmail.com

Kişilik nedir? İnsanları birbirlerinden farklı kılan , kendisi ve çevresindekilere bakış acıları ,onlarla kurabildiği ilişki düzeyleri ve tepkilerini kapsayan çeşitli ortamlarda kendini gösteren bedensel, düşünsel ve ruhsal özelliklerdir.

Çevreye uyumda bozulma Günlük işlevsellikte bozulma Gerilim-kaygılı ruh hali oluşturma Kültürün beklentilerinden sapma gösterme …..Ve tüm bunların süreklilik göstermesi

Kendisi, başkaları ya da olayları algılama Verilen duygusal tepkilerdeki uygunluk,değişkenlik ve yoğunluk Kişilerarası işlevsellik Öfke, heyecan, aşırı istek ve dürtülerin kontrolü

Kişilik Bozukluğu Derin olarak yerleşmiş olan, sosyal kalıplara uymayan, yaygın, ısrarlı, uyumsuz davranış örüntüsüdür.

Kişilik Bozukluklarında Genel Özellikler Yaşam zorlukları Empati yoksunu, %6-9 15-20 yaş

1) Davranışların benliğe yerleşmiş olması ve uyum amacı ile esneklik göstermemesi 2) Belli bir toplum içinde uyumlu sayılabilmek için geçerli ölçütlerden sapması 3) Çocukluktan beri süre gelmesi 4) Toplum içinde ve iş yaşamında belirgin bozulmaya yol açması 5) Genellikle benliğe uyumlu olması ve değiştirilmek istenmemesi; bazen de benimsenmemiş olsa bile değiştirilmemesi 6) Genel olarak çevre ile çatışma ve sürtüşmeye yol açması; kendisini çevreye değil, çevresini kendisine uydurmaya çalışması 7) Kişinin bilişsel yetilerinde, temel duygulanım ve düşünce yapısında belirgin bozukluk olmaması

3 ANA GRUBA AYRILIR A GRUBU:

1- PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU Şüpheler… Sır vermeme Sürekli kin Saldırı algılaması Sadakatsizlik korkusu

GENEL DURUM: Geçinilmesi çok zor insanlardır Kendisini suçsuz karşı tarafı hep suçlu bulur Önyargılıdır Kapalı kutu, pireyi deve yapan, kıskanç, tartışmacıdır Genelde erkeklerde görülür.

SEBEP: Ailenin mantıkdışı ve aşırı baskıcı ezici nitelikteki öfkesinden etkilenen çocuğun bu duygularla özdeşip, bu saldırganlığından kaçmak için saldırganlığın karşıdan geldiğini düşünme Kendilerini yetersiz, aşağılanmış ve yardim edilemez hissettikleri, bu duyguların etkisini hissetmemek için çevreyi suçlama

TEDAVİ: Güvenle oluşmuş bir psikopterapi Nadiren kısa süreli ilaç kullanımı

2-ŞİZOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU Yakın ilişkilerden hoşlanmaz, Genelde tek etkinlik Cinsel ilgi çok az ya da yok Aktivitelerden zevk almaz Övgü ve eleştiriye kayıtsız Soğuk, uzak, monoton duygular

GENEL DURUM Kendi başına vakit geçirmekten hoşlanan İçe kapanık Öfke saldırganlık gösteremez

SEBEP: Erken çocukluk döneminde soğuk, ihmalkar, tatmin edici olmayan ilişkiler yaşayan çocuklarda ileri dönemlerde ilişki ve kişiler arası bağlantıların önemli ya da gerekli olmadığı seklinde bir düşünce tarzı gelişimi ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

TEDAVİ: Nadiren tedaviye gelirler Bireysel terapi + Grup terapisi

3-ŞİZOTİPAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU Olayların ve bazı durumların özel anlamlı olması Garip inanışlar ya da büyüsel düşünce Garip bir düşünüş biçimi ve konuşma Kuşkuculuk Duyguya zıt bir yüz ifadesi Aşırı sosyal kaygı

GENEL DURUM Sadece gerektiğinde iletişim Gaipten sesler duyma Uygunsuz giyinme

SEBEP: Ailede şizofreni

TEDAVİ: Piskoterapi + İlaç

3 ANA GRUBA AYRILIR B GRUBU:

1-ANTİSOSYAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU Yasalara ,sosyal davranışlara uyamama Ani davranışlar Tekrarlayıcı kavga, dövüş ,saldırılar ile birlikte öfkelilik hali Güvenlikle ilgili duyarsızlık Suçlar Kendini hakli göstermeye çalışmak ve bundan vicdan azabı duymamak.

Davranış bozukluğu: 1. İnsanlara ve hayvanlara saldırganlık 2 Davranış bozukluğu: 1. İnsanlara ve hayvanlara saldırganlık 2. Mala zarar verme 3. Sahtekarlık, hırsızlık 4. Kuralları ciddi bir biçimde bozma

GENEL DURUM 18 yaş öncesi davranım bozukluğu, 18 yaş sonrası anti sosyal kişilik bozukluğu Toplumda "Psikopat" diye tanımlanırlar. Sık sık karakollara düşerler ve tutuklanırlar. Aldıkları cezaları kendilerine haksızlık olarak algılarlar. Eğer kişi yapılan eylemler sonucu ya da kotu yasam koşulları sonrası ölmezse , rahatsızlık 40 yaş sonrasında etkinliğini azaltabilir.

SEBEP Erken çocukluk dönemlerinde anne- babanın maddi ya da manevi yokluğu, ebeveynin cezalandırıcı, aşağılayıcı tavırlar sergilemesi. Genellikle sosyoekonomik düzeyi düşük ve kırsal kökenli kişilerde görülmektedir.

TEDAVİ Grup terapisi etkilidir. Müşahede altına alınabilirler.

2-BORDERLİNE KİŞİLİK BOZUKLUĞU Göklere çıkarma ve yerin dibine sokma Gerçek ya da hayali terk edilme Kimlik karmaşası Tekrarlayan intihar girişimleri Sürekli duygusal değişkenlik hali Sürekli olarak boşlukta hissetme Öfkeye hakim olamama

GENEL DURUM Yalnız baslarına olmaya dayanamaz ve birilerinin varlığına gereksinim duyarlar. Ne seninle ne sensiz Kendilerine maddi ve manevi acıdan zarar verir

SEBEP: 1,5-2,5 yaş arası dönemde çocuğun ayrılma ve kendi başına davranışlar sergileyebilme çabalarına annelerinden gelen cezalandırıcı tavırlar. Ailede duygusal paylaşımın olmaması , aile içi yoğun çatışmalar, küçük yaslarda ana-baba kaybı, ayrılığı, çocuğun yasadığı fiziksel ve cinsel tacizler rahatsızlığa eğilim oluşturur.

TEDAVİ: Uzun sureli bireysel psikoterapi Kısa süreli müşahede Grup terapileri

3-HİSTRİONİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU Odakta olmalı Uygunsuz tahrikler, baştan çıkarma çalışmaları Yüzeysel ve değişken duygu hali Fiziksel görünüm İçli dışlı muhabbet

GENEL DURUM Üst baslarına, takı ve aksesuarlara gereğinden çok zaman, emek ve para sarf ederler. Karsı cinsten arkadaşlarını duygu sömürüleri yaparak ya da cinsel çekiciliklerini kullanarak elleri altında tutmaya çalışırlar.

SEBEP: Doğru karşılanmamış ilgi beklentileri

TEDAVİ: Psikoterapi

4-NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU Başkalarından çok daha önemli Düşünceleri ,hayalleri büyük bir güç, engin bir deha, kusursuz bir güzellik ve mükemmellikte Kendisini ancak çok zeki ve ustun nitelikli kişilerin anlayabileceğini düşünür Hak ettiği duygusu içindedir Bencildir Kendini beğenmiş, ukala ve küstahça tutumlar içine girerler.

GENEL DURUM Büyük dağları ben yarattım Sıra beklemek, izin istemek, yol vermek onların sözlüğünde olmayan kavramlardır.

SEBEP: Tek çocuklarda daha sık görünür. Yetiştirme tarzı ile yakından ilgilidir.

TEDAVİ: Bireysel psikoterapi

3 ANA GRUBA AYRILIR C GRUBU:

1-ÇEKİNGEN KİŞİLİK BOZUKLUĞU Başkaları tarafından kabul görmeme, küçümsenme, eleştirilme, dışlanma endişeleri Kendini sosyal acıdan yeteneksiz, renksiz, etkisiz, zayıf veya diğer kişilere göre daha değersiz bireyler olarak görme

GENEL DURUM Beni eleştirir, beni aralarına almazlar Utangaç,ürkek, yalnız, kendini gizlemeye çalışan, sesi soluğu çıkmayan Kozaları içinde yasamaya çalışırlar

SEBEP: Genetik Sosyalleşememe

TEDAVİ: Etkin psikoterapi

2-BAĞIMLI KİŞİLİK BOZUKLUĞU Destek yoksa kararsız Sürekli yardım ihtiyacı Farklı görüşlerini ifade edememe Kişisel güvensizlik Yalnızlık korkusu

GENEL DURUM Anne-baba ve dostlarının küçük çocuğu gibi hareket edip, bağımlı hissederler. Çoğunlukla kötümser bir bakış acısına sahiptirler. Kadınlarda x3

SEBEP: Aşırı müdahaleci, evhamlı anne- babanın çocuğun bağımsız ve hakkini arayan davranışlarını eleştirici ve cezalandırıcı bir şekilde baskılamaları ile oluştuğu düşünülmektedir. Bu kişilerin aile yapılarında duyguların ifade edilişi kısıtlıdır ve çocuk üzerinde yüksek düzeyde kontrol bulunmaktadır.

TEDAVİ: Tedaviye gerilim, depresif ve vücutsal yakınmalar ile başvururlar.Bireysel terapiden fayda görürler.

3-OBSESİF KOMPULSİF KİŞİLİK BOZUKLUĞU Ayrıntılar Aşırı bir mükemmeliyetçilik Vicdanının sesini aşırı derecede dinler ve gerekli hoşgörü, anlayış ve esnekliği göstermez. Hiçbir şey atamaz. Cimridir Kuralları katıdır

GENEL DURUM Yanlış yapmamak için defalarca kontrol eder, kontrolün kontrolünü yaparlar. Düzen sürekli iş yapmak üzerine kuruludur. Her davranışları, işleri, ilişkileri dakikalar çerçevesinde programlıdır. Aşırı titizdirler. Erkekler x2

SEBEP: Tuvalet eğitimi sırasında yapılan baskı, onaylamama ve bu eğitimi çok erken verme Çocuğun duygu, düşünce ve dürtülerin ifade edişine ebeveynlerce uygulanan aşırı kontrol ve takdirsizliğin çocukta bu yönde bir yapı oluşturabileceği düşünülmektedir.

TEDAVİ: Bireysel ya da grup terapi

SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…