Mustafa Akgül Bilkent Üniversitesi / Linux Kullanıcılar Derneği Açık Kaynak ve Özgür Yazılım Dünyası: Eğilimler, Olanaklar, Öneriler Açık Kaynak ve Özgür Yazılım Dünyası: Eğilimler, Olanaklar, Öneriler

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım2 gündem Tarihçe Özgürlük Çeşitleri Lisans farklılıkları Yazılım üretim modeli Yeni iş modelleri Sayılar Yapılar Yazılım örnekleri Ülke örnekleri Türkiye’deki gelişmeler Üniversiteler Neler yapılabilir? Yazılım dışı yansıma Kültür: CC Wikipedia...

Özet Yazılım temelli, sosyo politik bir hareket Bilgi toplumu stratejisinin yapıtaşı İnternetin ürünü Katılımcı, saydam; demokratik Ortak ürünlere sahip: açık erişim, Biyoloji, veri, insanlığın ortak malları Siyasal howard dean, open source water! Wikipedia, felsefe ansik.,

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 4 Tarihçe 80 öncesi Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!) Torvalds and Linux Open Source – Raymond OSL, Linux International Türkiye'de '93, '95, '00, '05

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım5 Özgürlükler 1. Kısıtsız kullanım 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım 4. Değişiklikleri dağıtma Binanın planına sahip olma Arabanın kaportasının kapalı olması

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 6 Lisans Farklılıkları Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme Kapalı yazılım/sahipli y. -”propriety “ 60+ lisans var: BSD, Açık Kaynak ve Özgür Yazılım, GPL, Creative Commons Değişiklikleri yayınlama/dağıtma GPL, copyleft, “virutik” GPL, LGPL 3. sürüm

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 7 Yazılım Üretim Modeli “Catedral and Bazaar” modeli İnternet’in ürünü: dağıtık bir yapı, katılımcı Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör Demokratik, hiyararşik: tek model yok Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000 Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik

Niye ? Tasarruf, Güvenlik Uyarlanabilir, basit, kuvvetli Değiştirme özgürlüğü Daha kaliteli İstihdam Rekabet avantaji

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 9 Yapılar! İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik Kernel, standartlar komiteleri OSL- open software Labs Linux İnternational Open source initiative LUG- Linux user groups Ticari destek

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 10 Sayılar Sourceforge.net: 100K proje, 1M kayıtlı kullanıcı/geliştirici Savannah: 300 Gnu/2500 proje, 40K kayıtlı kullanıcı FSF/Unesco: 4500 paket 490+ Linux dağıtımı, 371 aktif, 71 durmuş, 170 bekleme listesinde

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 11 Yeni İş Modelleri Nasıl Para Kazanıyorlar ? Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret Yazılım desteği, uyarlama Danışmanlık Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak, saygı görmek, başka iş almak, sosyal sor.

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 12 Yazılım Örnekleri Web: Apache %70 (+) Mail: postfix, qmail, sendmail,... Samba: NT for unix! PHP (+) Mysql (+), postgresql Squid, Dansguardian Openoffice (+) Mozilla, firefox, thunderbird (+) Gimp (+) Tex/latex(+), Lynx Gcc, dev (+) Multimedia Clamav (+)

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 13 Yazılım Örnekleri: II Perl, Python,Java, c++ Htdig, glimpse, z3950 harvest, yaz, ASF Bind, dig İptables,...(firewall) Zebra (routing) Paralel, cluster Amavis-ng,amavisperl Octave, Scilab Jbass, tomcat, Stat: R, DAP, StatistX Grass, openGIS GNU LP, C++ lib İmage, crypto, visual openSSL, openLDAP Amavisd-new,amavis

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 14 Ülke Örnekleri Çin: redflag, ++ Çin-kore-jp ortak Hindistan: linux, yazılım geliştirme, e- devlet Pakistan: yerel Linux İspanya: lineX, bel. İtalya: yerel yön. AB: güvenlik, FW6 Munih belediye Mexica: 150K lab Brezilya: yerel Linux NSA Selinux – ABD SuperBilgisayar: 320 intel, 260 cluster(500) linux ilerliyor!

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 15 Niye Linux Öğrenme/deney ortamı Güvenli Tasarruf Uyarlanabilir Rekabet avantaji İnsana yatırım Yazılım sanayi Her yerde kullan: gömülü, masaüstü, sunucu, süper... Beraber üretim Mütevazı donanım Hetorejen ortam

Yansımalar Open Source Biology: open source yöntemini yaratıcılığı teşvik icin başka alanlarda kullanım bios.net, bioforge.net Saydamlık, katılımcılık, erişim Howard dean- deanspace, extremedemocracy.com Open access-

Creative Commons “some rights reserved!” Yazılım dışı- kültür, sanat, muzik Siz belirliyorsunuz! Google bunları tarayabiliyor: creativecommons.org/find yada “advanced” Open source water secondlife.com, groklaw.net

Eğitim MIT opencourseware ADUni.org Rice Connexions Berklee Shares ADUni.org

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 19 Linux Kullanıcıları Derneği inet-tr 1996 inet-tr, linux.org.tr İnet-tr, AB, İnternet Haftası 2000 Mayısı LKD Kuruldu Linux ve Özgür Yazılım, Açık Kaynak ve Özgür Yazılım Kullanıcı, geliştirici, kurum, firma; çerceve

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 20 LKD - II Camia ve yurttaş için portal ve platform Sürekli seminer: ankara, istanbul, izmir? Gezici seminer: 30+ il, 70 ziyaret Klasik: inet-tr, AB, i-hafta Linux ve Özgür Yazılım Şenliği, 1-1.5K Listeler: ayda 1 milyon ileti ftp (160 giga), web’ler; 700 üye

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 21 E-türkiye, e-devlet Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye Devletin yeniden yapılanması: e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 22 Linux ve e-devlet Linux ucuz, yüksek başarımlı, güvenli, güvenilir ve dolayısıyla verimli alternatif En kritik ve yüksek başarım işleri En yaygın uygulamalara talibiz: ofis, internet; barış içinde yaşabiliriz İhtiyaca uygun yazılım geliştirmek, uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni paylaşmak

Uludağ ve Pardus 2003 içinde başbakanlık talimatı 2005 Şubatı “Live CD” 2005 Sunu kurulan CD, Masaüstü Sunucu, ince istemci, başka türevler Türkçesi iyi, ÇOMAR, PiSİ, YALI, Kaptan Dual-boot, vmvare

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 24 Linux ve e-türkiye Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır! Teknoloji üretmek zorundayız! Binlerce bilişimci yetişmeli Bunların yolu Linux’dan geçer Donanım ve yazılım tasarrufu Linux’la Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme Ulusal işletim sistemi, uludağ projesi

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 25 Linux ve Eğitim Her okula internet, her okula Linux Her öğrenci Linux’ü ve openofis’i görsün Pilot projelerle tüm seçenekler denensin Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta, listeci,... Her okul, ögretmen ve öğrenciye web Okul lab’i çevrenin icafe’si olsun Eğitimi zenginleştirici kullanım

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 26 Ne Yapmalı? Linux’u ciddiye alın, tanışın! Linux sunucu ve masaüstünüz, (virus, dns) Sunucularınızı, taşımadınızsa, linuxa... Yazılımlarınızı platform bağımsız yazın FLOSS kod’tan ve Linux camiasından Yazılımları paylaşın ve beraber üretelim Ulusal işletim sistemi, ulusal yazılım sanayi

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 27 Biz Ne Yapabiliriz? Linux gelecektir! Bilişim tüm sektörler için önemlidir, Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her kesimi için önemlidir Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız Platform ve katalizör olarak varız

27 Şubat 2006 Açık Kaynak ve Özgür Yazılım 28 Teşekkür ederiz Linux.org.tr Lkd.org.tr acik-kaynak.org.tr