KREŞ ve ANAOKULU ÇOCUKLARINDA SAĞLIKLI BESLENME Prof. Dr. Sema AYDOĞDU EgeÜTF Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Çocuk Mide, Bağırsak, Karaciğer Hastalıkları ve Beslenme Uzmanı www.semaaydogdu.com

Her Yaşta Sağlıklı Beslenmenin Birincil ve Ana Hedefi: BESİN YONCASI SÜT GRUBU EKMEK – TAHIL GRUBU ET - YUMURTA KURU BAKLAGİL GRUBU SEBZE – MEYVE GRUBU 4 Temel Başlığın Her Öğünde Tüketilmesi…

Oyun Çocuğu Dönemi : 2-6 yaş Büyüme hızı düşer Bağımsızlaşır Kişisel seçimleri VAR Oyunla ilgilidir Yemeğe ilgisi azalır Aile iştahsız diye yakınmaya BAŞLAR…

Oyun Çocuğu Dönemi : 2-6 yaş Yıllık boy uzaması 1. Yıl 25 cm 2. Yıl 12 cm 3. Yıl 5 cm

Oyun Çocuğu Dönemi : 2-6 yaş Günlük Kalori Gereksinimi Erişkinler Kilo başına 50 kalori Bebekler Kilo başına 150 kalori Kreş çocukları Kilo başına 100 kalori

OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER Kendi istedikleri gıdaları Kendi istedikleri zamanda Kendi istedikleri kadar Çocuklarına Yedirmek İsterler…

‘’Çok ciddi çatışma konusu’’ OYUN ÇOCUĞU Dönemi ÇOCUKLAR da Kendi istedikleri gıdaları Kendi istedikleri zamanda Kendi istedikleri kadar Yemek İsterler… ‘’Çok ciddi çatışma konusu’’

OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER Anne ile ilk çatışma Yaşamın ilk savaşı Belki ömür boyu sürecek BESLENME SAVAŞLARI Tüm kişiliğini, beğenilerini Başarılarını, geleceğini Etkileyecek ciddi bir SAVAŞ…

OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER Elde tabak peşinden koşulur Tüm AİLE....... TV - Reklamlar Kral TV Bilgisayar Akıl almaz türlü oyunlar

OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER Çocuk yaşamı oyunla tanır Oyunla yedirilirse Yemek ve oyunu ayıramaz Sürekli oyun üretilmesi Hep oyun beklentisi yaratır Ailede kısır döngü başlar… Tüm aile seferber ve bitap düşer

OYUN ÇOCUĞU Dönemi Çocuk ise ; İsteklerini hayata geçirmek Oyuna devam etmek İlginin sürekliliğini sağlamak İSTER… Bir gün veya öğün iyi yer Sonra az yemek isteyebilir Hastalıkta az yer…

OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER Her gün ve her öğün Aynı miktarda yedirmek ister Bir öğün az yer veya kusarsa Bir saat sonra gene yedirir Çocuk açlık nedir ÖĞRENEMEZ… Bırakalım açlığı ÖĞRENSİNLER Açıktım demelerine fırsat verelim

OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER Savaş giderek ciddileşir Evde yemez, kreşte yer !!! Anne inanılmaz gerilir Sonunda bir aracı (BM) gerekli Çocuk Hekimi Çocuğun sağlık durumu iyi ise Çocuk Özgür Bırakılır…

Eğer Çocuk Hekimine Rağmen: Sorun Çözülemezse Bebeklerin manken hastalığı İnfantil Anoreksi Sağlıklı çocuğun çok az yemesinden kaynaklanan beslenme bozukluğu veya Aşırı şişmanlık, obezite riski VARDIR

OYUN ÇOCUĞU Dönemi Kreş, anaokulu derken SOSYALLEŞİR…. Yaşam tarzı değişir Yeni arkadaşlar edinir Yeni beslenme alışkanlıkları KAZANIR…

OYUN ÇOCUĞU Dönemi Hazır, market ürünü tüketimi Ayaküstü, hurda gıda tüketimi ARTAR !!! Bu gıdaların: Besleyici değeri DÜŞÜK Obezite riski YÜKSEK

Günümüz Beslenme Tarzının Tuzakları Küresel mutfak ürünleri: Doymuş yağ Tuz Şekerden zengin Üç tat bir arada*** Ne kadar yediğinizi anlamıyorsunuz Besleyici değerleri düşük

“Fast Foods” Ayaküstü Gıdalar Hamburger Kızarmış patates 1300 Kola kcal. Elmalı tart Günlük kalorinin %80’i

Günümüz Yaşam Tarzının Tuzakları Televizyon ve Bilgisayar Başında Geçen Süre Artıyor... Hareketsizlik Reklam İstismarı

Kaçınılmaz Sonuç: OBEZİTE Çocukluk Yaş Grubunda ABD’de %25 Avrupa’da % 5-20 İzmir’de %14

Sodalı ve Kolalı İçecekler Meyve Sularının Aşırı Tüketimi Uykusuzluk Hiperaktivite Dikkat eksikliği Öğrenme Güçlüğü Alerjik hastalıklar Kemikleşme bozukluğu

Meyve Suları ve Etkileri Hazır ve katkısız (!?) meyve suları 2-3 günde bozulmuyorsa kesinlikle katkı maddelidir… Toplumda meyve sularının Kola kadar zararlı olmadığı kanısı VAR

Modern Gıda Teknolojisi TRANS YAĞLAR Sıvı yağların katılaştırılması esnasında Doğada bulunmayan Alkol ve sigaradan daha tehlikeli Sentetik TRANS YAĞLAR oluşur Lezzet artırıcı Bağımlılık yapıcı Tüm hazır gıdalarda, pastacılıkta yaygın kullanılıyor…

Hidrojene Bitkisel Yağ Bilin ki; Bu TRANS YAĞDIR ETİKETLERE DİKKAT Hidrojenize Yağ Hidrojene Bitkisel Yağ Hidrojene Nebati Yağ İçerir Yazıyorsa: Bilin ki; Bu TRANS YAĞDIR

Diğer Bir Bela: Magnesol XL Yanmış kızartma yağının rengini açar Kokusunu yok eder Tekrar tekrar kullanım sağlar Sentetik magnezyum silikat KANSEROJEN On binlerce restoranda kullanılıyor… Ülkemizde de yeni ruhsatlandı…

Çocuklarımızı Koruma Anne Karnında BAŞLIYOR… Gebelik ve Emzirme döneminde LÜTFEN Hurda gıdaları tüketmeyelim!!! Kan ve süt yoluyla Kalıntılar bebeğe geçer İleri yaşlarda bu tür gıdalara eğilim ARTIYOR…

Oyun Çocuğu Beslenme İlkeleri Gıda Yiyecek, İçecek ASLA Ödül veya Ceza Olmamalı…

OYUN ÇUCUĞU Beslenme İlkeleri Öğünlerde sabırlı olunmalı Kendini beslemesine izin verilmeli Döke saça yemesine izin verilmeli Yemekten önce beslenmemeli Aile ile birlikte sofraya oturtulmalı

OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri Günde 4 öğün beslenmeli Sabah-Öğle-İkindi-Akşam Ailenin beslenmesini taklit eder UNUTULMAMALI Ne görürse onu yapacaktır Hayat deneyimi henüz yetersizdir

OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri Gece sütü geleneğimiz YANLIŞ İçirilip hemen yatırılmamalı… En az 1-2 saat sonra Yatırılmalı…

OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri Gece sütü geleneğimiz YANLIŞ AKSİ TAKDİRDE Sabah ağız kokusu Sabah kusmaları Kahvaltıda iştahsızlık Diş çürükleri REFLÜ Hastalığı

Çocuklarınızı Süt İçirip Hemen Yatırmayın… İçip Yatılınca Gıdalar Gece Boyu Midede Kalır… Sindirilmez Sabah Kusma Ağız Kokusu

OYUN ÇUCUĞU BESLENMESİ Temel İlkeleri Makarna İTALYAN Pirinç ÇİN usulü PİŞİRİLMELİDİR Makarnanın Haşlama suyu Dökülmemeli, çektirilmelidir………..

Pilav Kan Şekerini Makarnadan 2 Misli Daha Fazla Yükseltir İki Porsiyon = Bir porsiyon MAKARNA PİLAV

Kan Şekerinin Daha Fazla Yükselmesi Ne Anlama Gelir ? Kan şekeri hızla yükselirse Bunu sağlıklı düzeyde tutmak için Derhal insülin artar İnsülin yağ dokusunu ARTIRIR İnsülin şımartılmamalı Şişmanlık kaçınılmaz…

Sofranızda bulgulara biraz daha yer AÇIN !!! Protein Değerleri (100 gramında) Bulgur 11.8 gr Makarna 12.5 gr Pirinç 6.7 gr Posa Değerleri (100 gramında) Bulgur 1.3 gr Makarna 0.3 gr Pirinç 0.3 gr

Bulgur ve Pirinç Pilavı 1 bardak bulgur pilavı 151 kalori 8 gr lif 0.5 gr yağ B vitamini 33 mikrogr 1 bardak pirinç pilavı 216 kalori 3 gr lif 2 gr yağ B vitamini 8 mikrogr

OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri Sebzeler çiğ veya çiğe yakın yenmeli Çok haşlanmamalı Renkleri öldürülmemeli Meyveler Kabukları soyulmadan yenmeli

ETLİ GIDA TÜKETİMİ Protein etin kendisinde Et suyu yağ içerir Çok tuzludur Tansiyon yüksekliği !!! Bebek ve çocuklara çorba yapımında kullanılmamalı… Haşlama, ızgara seçilmeli

Hazır Gıda Tuzakları SOSİS %5 et içerir… SALAM %2 et içerir… Gerisi dolgu maddesi Patates, soya, yağ vb.

Hazır Gıda Tuzakları Sosis, Salam Hayvansal protein kaynağı değil… Kuyruk yağı içerir Kanserojen nitrit, nitrat içerir Tütsüleme süreci vardır

Kasaplık sucuk olarak üretilmiş Hazır Gıda Tuzakları SUCUK %60 et içerir !!! Kuyruk yağı içerir Kasaplık sucuk olarak üretilmiş Doğal FERMENTE SUCUK tüketilmeli…

Ete Yeni Katkı Maddesi: SUPREX Suyu sünger gibi emdiriyor 700 gram eti 1 kilo yapıyor Suprex: pastörize edilmiş buğday unu KIRMIZI etin gramajında %30’a varan artış Etin mayalı hamur gibi hacmi genişler Ağırlığı eklenen su kadar artar Pişirirken et küçülmez Ancak, et yavanlaşıyor.

YUMURTA Protein değeri yüksek Her gün 1 yumurta Asla çiğ ve rafadan tüketilmemeli (kuş gribi, tifo riski…) Yıkanmamalı 8 dakika haşlanmalı

YUMURTA Beyaz ile sarısı arasında Koyu renkli halka oluşur Daha fazla haşlanırsa; Beyaz ile sarısı arasında Koyu renkli halka oluşur Demir sülfür halkası Demiri bağlanır… Faydası azalır Yağda yumurta da kayıplar oluşur…

BESLENMEDE YUMURTA MUCİZESİ Gıdaların Proteininden Faydalanma Oranları Yumurta % 94 Süt % 85 Balık % 76 Sığır eti % 74 ETLİ YEMEKLERDE ET YOKSA YUMURTA…

YUMURTA Toplam yağ miktarı da düşük… Kalp-damar hastalıkları için riskli doymuş yağlar yumurtada düşük oranda… Beyazında kolesterol ve yağ yok

YUMURTA - Kolesterol Yumurta sarısında kolesterol 200 mg Günlük alınması gereken kolesterol 300 mg Yüksek kolesterol içeriği nedeniyle yıllarca kötü bir ün kazanmıştır.

YUMURTA - Kolesterol Yıllarca; Besindeki yüksek kolesterolün kan kolesterolünde artışa neden olduğu düşünülmüş !!! ANCAK; Gerçekte kan kolesterolünün büyük kısmı vücut tarafından yapılır… Genetik yapı diyetten daha önemlidir…

endişe duymaya gerek YOK… YUMURTA - Kolesterol Kişide genetik yatkınlık yoksa Yeterli ve dengeli besleniyorsa İdeal vücut ağırlığını koruyorsa Fiziksel olarak aktifse Sigara kullanmıyorsa Yumurtadan endişe duymaya gerek YOK…

YUMURTA C Vitamini İçermez !!! C Vitamini Kaynağı Bir Besinle (domates, yeşil sebzeler, limon vb.) Tüketilirse Yapısındaki Demirin Emilimi Daha Verimli OLUR… (Örnek yemek Piyaz)

Kahvaltıda Çay İçilmesinin (demir emilimini engeller) YUMURTA Bu Noktada: Kahvaltıda Çay İçilmesinin (demir emilimini engeller) Yanlışlığı Ortaya Çıkmaktadır…

Geleneksel İçeceğimiz : ÇAY Yemeklerden 1-2 saat sonra Açık olarak Limonlu Şekersiz tüketilmelidir… Günde 4 bardaktan fazla içilmemeli…

Çocuklar ve Kahvaltı Çocuklarımızın Kahvaltılarında Çay Yerine /// Taze Meyve veya 1-2 Meyvelik (bir çay bardağı) Taze Sıkılmış Meyve Suyu

Çocuklar ve Kahvaltı Taze Sıkılmış Meyve Suları da Fazla Tüketilmemelidir… *Bir Çay Bardağı Yeterli* Fazlası Moda Hastalık Reflüye Neden Olacaktır…

Okul Çocuklarında Kahvaltının Önemi KAHVALTI Günlük enerjinin yarısını sağlar Kahvaltısız sabah yitik süreç… Yorgunluk Dikkat Eksikliği Öğrenme Güçlüğü

LÜTFEN !!! KAHVALTI Yaptırmadan Çocuklarınızı Evden ÇIKARMAYIN…………… Düzgün bir KAHVALTI Yaptırmadan Çocuklarınızı Evden ÇIKARMAYIN……………

Uzun ömürlü süt az tüketelim HAZIR SÜTLER Uzun ömürlü süt az tüketelim Daha çok günlük süt Uzun ömürlü sütler; Yüksek ısı ve basınç altında üretilir Vitamin, mineral düzeyleri düşer Faydalı bakterileri ÖLÜR.. (PROBİYOTİK)

SÜTÜN Süt şeklinde alınması şart değil… Yoğurt, peynir, kefir daha faydalı… Bazı çocuklar sütü sevmez… ÇÜNKÜ;

SÜT SEVMEYİZ Toplumumuzun yarısında (%50-70) ÇÜNKÜ; Toplumumuzun yarısında (%50-70) süt şekerine(LAKTOZ) tahammülsüzlük Irksal, genetik özelliğimiz… Yoğurdun mucidi TÜRKLERDİR… Türkler yoğurdu SEVER Yoğurt tahammülsüzlük yapmaz…

YOĞURT GERÇEK YOĞURTTUR Sulanır Küflenir Hatta ekşiyebilir. EKŞİYEN YOĞURT GERÇEK YOĞURTTUR Sulanır Küflenir Hatta ekşiyebilir. UHT sütleri ile yoğurt YAPILAMAZ… Tüm faydalı bakteriler ÖLMÜŞTÜR…

MEYVELİ YOĞURT OBEZİTE riski yüksek… Ekşimeyen Şeker eklenmiş yoğurt İshalde faydasız Normal yoğurdun 4 misli fazla şeker OBEZİTE riski yüksek…

KEFİR Kefir taneleri kazein ve ortak yaşayan faydalı bakterilerden oluşur… Sindirimi kolay Laktoz oranı sütten daha az B grubu vitaminler içerir Bakterilere, viruslara karşı koruyucu Grip, nezle ve ishali önler

DONDURMA Süt, şeker, salepten oluşur… Protein, enerji, kalsiyum sütten daha fazla… SANILANIN AKSİNE; Yaz ve kış tüketilmeli Çocuklar için iyi bir besin Sade dondurma tüketilmeli…

YENİ DONDURMA ENDÜSTRİSİ Şeker yerine Tatlandırıcılar Doğal salep yerine Suni salep Süt yerine Su ve süt tozu Meyve yerine yapay meyve boyası Kullanılan dondurmalar tercih edilmemeli… Buzlu olanlar sadece şeker içerir….

SÜTLÜ TATLILAR Türk Mutfağının muhteşem tatlıları Hamurlu tatlılara tercih edilmeli Sütü sindiremeyenlere de uygun Bir dilim baklava = 150 kcal Bir kase sütlü tatlı = 200 kcal

KURU BAKLAGİLLER Protein kalitesi (faydalanma oranı) düşük Tahıllarla veya etle tüketilmeli Haşlama suları ASLA dökülmemeli 100 gr (bir su bardağı) baklagil: Nohut 21 gr Mercimek 26 gr Kuru fasulye 19 gr protein içerir…

Soya Fasulyesi Etin 2 misli proteine sahip B vitaminleri ve minerallerden zengin %30 fazla yağı ile kaloriden zengin Günde bir fincan (25 gram) yeterli Çorba ve garnitür olarak kullanılabilir… Ne yazık ki çok az tüketiyoruz… Yararlarını yeterince bilmiyoruz…

BASİT ve BİLEŞİK ŞEKERLER Bileşik şekerler kan şekerini uzun süre sabit tutar Basit şekerler ise; 15 dakikada doğrudan kana geçerler Hızla kan şekerini yükseltirler…

BASİT ŞEKERLER: Şeker ve Türevleri: Çay şekeri, bal, pekmez, reçel, Marmelat, çikolata, karamela Şekerli içecekler: Kola, limonata, kuş üzümü, meyve suyu Şeker Katkılı Besinler: Bisküvi, kek, meyveli tart, dondurma, meyveli yoğurt, sütlü puding vb.

BİLEŞİK ŞEKERLER (KARBONHİDRATLAR - Nişasta içerenler): Tahıl Ürünleri: Ekmek, Pasta, Kek, Pirinç, Makarna, Bulgur, İrmik, Şehriye, Bisküvi, Mısır, Tarhana Baklagiller: Bezelye, Mercimek, Fasulye, Barbunya, Bakla, Nohut Köklü Sebzeler: Patates

BİLEŞİK ŞEKERLER (KARBONHİDRATLAR - Nişasta içerenler): Kuruyemişler: Yer fıstığı, fındık, kestane, badem Kuru Meyveler: Kuş üzümü, kuru üzüm Kuru kayısı, kuru erik Bazı Meyveler: Elma, armut, muz, portakal

BİLEŞİK ve BASİT ŞEKERLER Kan şekeri yükselirse Bunu sağlıklı düzeyde tutmak için Derhal insülin artar İnsülin yağ dokusunu ARTIRIR…. İnsülin şımartılmamalı Aksi Takdirde: Şişmanlık Kaçınılmaz

Çocuklarımızın Sağlıklı Büyümesi için SPOR Yemek İçmek Uyumak Gibi Yaşamın Vazgeçilmezlerindendir… Lütfen çocuklarımıza spor yaptıralım