TAMLAMALAR

Ad (İsİm) Tamlamaları Aralarında anlam ilgisi bulunan isimlerin ekler yardımıyla oluşturdukları gruplara ad tamlaması denir. Dağın ardında güneş battı Çömelmiş kapı eşiğinde Anam yün eğirir akşam vakti  Bu dizelerdeki dağın ardı, kapı eşiği, akşam vakti sözcük grupları isim tamlamasıdır. Tamlayan ekleri: -ın, -in, -un, -ün / -nın, -nin, -nun, -nün Tamlanan ekleri: -ı, -i, -u, -ü / -sı, -si, -su, -sü  

1.BELİRTİLİ AD TAMLAMASI Hem tamlayanı hem de tamlananı tamlama eki almış isim tamlamalarıdır.  kuş-un yuva-sı, kız-ın eldiven-i  Okulun bahçesi düzenlendi. Çocuğun gözlerine hayran kaldık. Arabaların gürültüsünden uyuyamadık

2.BELİRTİSİZ AD TAMLAMASI Tamlayanı ek almamış, tamlananı tamlanan(iyelik) eki almış isim tamlamasıdır.Belirtisiz isim tamlamalarında tamlanan ne sorusuna cevap verir. masa örtü-sü, tebeşir toz-u  Yaz tatilinde daha çok kitap okurdum. Gece yarısı zil sesiyle uyandım. Süpürgeyi kapı arkasına koymayın

Belirtisiz ad tamlarında tamlayan, tamlananın türünü gösterir: su bardağı, yemek kaşığı, okul çantası... Tamlayan, tamlananın neden yapıldığını bildirir: çilek reçeli, zeytin ezmesi, bulgur pilâvı... Tamlayan yer ismi olursa, tamlananın çıkış yerini, yetiştiği yeri gösterir: Amasya elması, Van kedisi, Malatya kayısısı... 

3.TAKISIZ AD TAMLAMASI Hem tamlayanı hem de tamlananı ek almamış isim tamlamalarıdır. Takısız ad tamlamalarında iki ayrı özellik vardır. Tamlayan,  tamlananın neden yapıldığını (ham maddesini) belirtir: yün çorap, tahta kaşık Tamlayan tamlananın neye benzediğini bildirir: demir yumruk, tilki çocuk 

4.ZİNCİRLEME AD TAMLAMASI Tamlayanı veya tamlananı bir başka ad tamlaması olan ad tamlamalarıdır.  deniz suları-nın / serinliğ-i  Yukarıdaki ad tamlaması, tamlayanı belirtisiz ad tamlaması olan zincirleme ad tamlamasıdır. 

ev-in / oturma oda-sı  Bu tamlama da tamlananı belirtisiz ad tamlaması olan zincirleme ad tamlamasıdır.  Çıkış zilinin sesini duymadık. Ay ışığının altında şarkılar söylerdik. Çocuğun uyku saati geçiyor galiba. Babamın asker arkadaşıyla tanıştım. 

TAMLAMALARIN ÖZELLİKLERİ Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına sözcük girebilir. kitab-ın yırtık sayfa-ları  Yukarıdaki tamlama, tamlananı sıfat tamlaması olan bir belirtili isim tamlamasıdır, zincirleme isim tamlaması değildir . 

Zamirler tamlama oluşturur. Onun kardeşi, kuşların bazıları  İsim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir. Sırtına Sakarya'nın, Türk tarihi vurulur  İsim tamlamalarında tamlayan düşebilir. (onun)   Masası çok dağınıktı, tamlanan (benim)   Gönlümü avutamadım. 

İsim tamlamalarında bir tamlayan, birden çok tamlanana veya birden çok tamlayan bir tamlanana bağlanabilir. Çocuğun kitabı ve defteri yırtıktı. Odanın ve salonun pencereleri açıktı. Meyvelerin, sebzelerin rengi ve kokusu  Belirtisiz isim tamlamaları sıfat görevini üstlenebilir. el örgüsü kazak,  dünya güzeli    

Örnek Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı düşmüş bir ad tamlaması vardır?  A)   Misafirler gezdikleri her yeri beğendiler. B)   Seni arayan öğrenciler yine geldiler. C)   Sesi, dinleyen herkesi büyüledi. D)   Rüzgâr denizin nemli havasını taşıyor.

Örnek Soru:  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tamlayan İle tamlanan arasına sözcük girmiş bir ad tamlaması vardır? A)   Hayatın çilesi bitmez. B)   Sabahın ilk ışıklarıyla yola çıkarız. C)   Büyük evlerin bahçelerinde yatarmış. D)   Okuma dersleri okullarda olmalı. 

Örnek Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı ile tamlananı yer değiştirmiş bir ad tamlaması vardır?  A)   Gölün derinliğini biliyor musun? B)   Orman yangını çabuk yayıldı. C)  Yıllardır baş ağrısı çekiyor. D)   Manzarasına vurulduk bu şehrin.

Örnek Soru: Aşağıdakilerden hangisi takısız isim tamlamasıdır? A) güzel kızlar       B) kırmızı kalem C) demir yumruk    D) heyecanlı günler

Örnek Soru: Aşağıdakilerden hangisinde zincirleme isim tamlaması vardır? A) Kitap fuarının ziyaretçisi olmaz mı? B) Fuarın açılışını Yaşar Kemal yaptı. C) Kitapların dizilişi özen ister. D) Ziyaretçi kapısını açık tutuyorlar.  

Örnek Soru: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili tamlamalardan ikişerli grup oluşturulursa hangisi dışta kalır? I.    Plastik bardağa şurup doldurdu. II.  Yolcu treni gecikmeli gelecekmiş. III.Tahta masalara yazdım adını. IV.  Yemek salonu iyice dağılmış. V.    Konuşmasının sonunda bayıldı.   A) II      B) III      C) IV      D) V

Örnek Soru: Aşağıdakilerden hangisi isim tamlaması değildir?   A) topuklu ayakkabı    B) deniz mavisi C) renk cümbüşü         D) at nalı

İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… ZÜBEYDE SİMAY PETEK NO:133 SINIF:8/A