YÖN339 Ders - I Taşımacılık Yönetimine Giriş Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

Taşımacılık Genel Giriş Taşıma, dar anlamda lojistiğin operasyonel alanı olarak, bir nesnenin (eşya, ürün, yük veya mal) fiziksel olarak hareketini, başka bir deyişle, bir noktadan başka bir noktaya taşınmasını (nakli) demektir. Daha geniş anlamda ise, müşteri istek ve ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla üretilen malların gereksinim duyulan bölge ve/veya merkezlere zamanında iletilmesidir. Bu tanım gereği, taşımacılık, ulaştırma sürecinin yanında yük taşımacılığı için gerekli belgelerin hazırlanmasından müşteri deposuna teslim edilmesine kadar süregelen çeşitli hizmetleri de içeren daha geniş ve karmaşık bir iş alanı haline gelmiştir.

Taşımacılık Genel Giriş Lojistik ise, ürün, hizmet ve insan gibi gereksinim duyulan kaynakların, doğru zamanda, doğru yerde, doğru miktarda, doğru maliyet ve en yüksek esneklikle hasarsız bir biçimde teslimidir. Başka bir deyişle, lojistik, mal ve hizmet tedarikine yönelik planlama, organizasyon, nakliye ve yönetim faaliyetlerinin bütünüdür. Taşıma ≠ Lojistik

Taşımacılık Sektörünü Etkileyen Gelişmeler Deregülasyonlar (Serbestleşme Hareketleri) Özelleştirmeler Sıfır Stok (Just-in-Time) Sistemleri Müşteri memnuniyeti kavramının artan önemi İşletmelerin küreselleşmesi

Taşımacılık Birey Açısından Önemi Taşımacılık modları geliştikçe, ülkeler de gelişir. Basit örnekler olarak, Tarım ürünlerinin büyükşehirlere ulaştırılması / diğer ülkelere ihraç edilmesi daha kolay hale gelir. Ulaşım modları, şehirlerin yerlerini, gelişmelerini, endüstriyel faaliyetlerin yoğunluğunu, iş olanaklarını, vb. şeyleri direkt olarak etkiler. Otomobiller yaşam biçimlerimizi belirler hale gelmektedir. Göç tetiklenmektedir.

Taşımacılık İşletmeler Açısından Önemi Taşıma ve dağıtım unsurları, hemen hemen tüm işletmelerin başarısında kilit rol oynar. Örneğin, Chevrolet K-Car, Wal-Mart…

Taşımacılık Ekonomik Gelişim Açısından Önemi Taşımacılık, üretim sürecinde çok önemli bir rol oynar. Girişimciler, belirli bir ürünün üretilmesi için gerekli kaynakları daha kolay bir araya getirir. Aynı sistem, yarı mamullerin diğer üreticilere ve tamamlanmış ürünlerin son kullanıcıya iletilmesini de sağlar. Bir üreticinin ulaşabileceği pazar alanlarını genişletir. Toplum, daha kaliteli bir yaşam biçimine kavuşur.

Taşımacılık Doğal Kaynaklar – Toprak Gürültü?! Havalimanları / havaalanları çevresinde inşaat sınırlamaları vardır. Kaldırımlar? Bisiklet yolları, vb.

Taşımacılık Doğal Kaynaklar – Su İnsanlar, deniz kenarında tatil yapmayı sever. Daha büyük ölçekli gemileri konuk etmek için limanlar yapar. Sulama ve enerji üretme amaçlı barajlar kurar. Su kirliliği?! Alaska’daki Exxon Valdez, Meksika Körfezi’ndeki BP kazaları…

Taşımacılık Doğal Kaynaklar – Hava Uzun süredir, kara, deniz ve hava taşıma araçları havayı kirletiyorlar. Euro Standartları…

Taşımacılığın İşlev ve İlkeleri Ürün hareketliliği Hangi ürün olursa olsun, üretimin bir sonraki aşamasına veya son kullanıcıya sevk edilir. Geçici veya kalıcı kaynak kullanımı gerektirir. Taşımacılığın ana amacı, sarf kaynakların minimum düzeyde tutulmasıdır. Ürün depolama Geçici olarak araç üzerinde depolama bir depoda depolamaktan daha ucuza gelebilir. Depoda yer olmayabilir. Daha acil bir ihtiyaç üzerine taşıma kaydırılabilir. 11

Taşımacılığın İşlev ve İlkeleri Ölçek Ekonomisi Taşıması yapılacak ürün miktarı arttıkça taşınan ürün başına maliyet düşer. Genellikle, demir ve deniz yolu ile büyük miktarlarda taşımanın birim başına maliyeti kara ve hava yolu ile yapılandan ucuzdur. Uzaklık Ekonomisi Taşıma yapılacak uzaklık arttıkça taşınan ürün başına düşen maliyet azalır. Örneğin, 800 km’lik bir uzaklığa taşımak, iki kere 400’er km’lik uzaklığa taşıma maliyetlerinde ucuza gelecektir. 12

Taşımanın Tarafları Üretici, Müşteri, Taşıyıcı, Hükümet, Kamu Kamu 13

Taşıma Alternatifleri İşletmenin kendi bünyesinde araç filosu bulundurması (Özmal ile Taşıma) Taşımacılık konusunda uzman şirketlerle uzun süreli anlaşma yapılması (Kontrat Taşıma) Taşıma hizmeti sağlayan çeşitli lojistik işletmelerinden alınan farklı hizmetlerden yararlanılması (Ortak taşıma, 3PL, 4PL, vb.)

Taşıma Modları Karayolu Denizyolu Havayolu Demiryolu Boru hattı Nehir (İç Su) yolu 15

Taşımacılık Türlerine Göre İstatistik Taşıma Türleri Arası Dağılım (%) Kara Demir İç Su Boru Deniz Hava Yolcu Taşımacılığı 95,5 2,8 - 1,7 Yük Taşımacılığı 89,9 5,4 1,6 2,96 Devlet Planlama Teşkilat, DPT, 2006

Taşıma Modlarının Karşılaştırılması Maliyet Ulaştırma Hızı Hizmet Verilen Yer Sayısı Çeşitli Malları Kullanma Becerisi Tarifeli Yüklemlerin Sıklığı Tarife Uygulama Güvenliği Karayolu Yüksek Hızlı Çok Geniş Denizyolu Çok Düşük Yavaş Sınırlı Çok Yüksek Orta Havayolu Çok Hızlı Geniş Demiryolu Düşük Nehir yolu Boru Hattı Çok Sınırlı 17

Taşıma Modlarının Karşılaştırılması

Taşıma Modları Unimodal Taşımacılık Multimodal Taşımacılık Tek bir taşıma türü Tek / çok sayıda taşıyıcı Multimodal Taşımacılık Birden fazla taşıma türü Farklı taşıma üniteleri / araçları 19

Taşıma Modları İntermodal Taşımacılık Kombine Taşımacılık Kapıdan kapıya taşımacılık En az iki taşıma türü Tek yükleme ile ve aynı taşıma birimi içinde ürünlerin ellenmeden, birden çok taşıma yöntemleri ile taşınması Kombine Taşımacılık Tek bir taşıma birimi Yeniden yükleme yok En az iki taşıma yöntemi (kara+demiryolu veya kara+denizyolu gibi) kullanılarak taşınması 20