Ulusal TB Kontrol Programını gözden geçirmek nedir, neden yapılır ve biz ne yaptık? Dr. Haluk C.Çalışır

Ulusal Kontrol Programı (UKP) Değerlendirme (NTP Review) Tüberküloz kontrol programının bütün yönleri ile gözden geçirilmesi amacıyla yapılan incelemedir. –Tüberküloz sorununun boyutunu tahmin etmeye yarar. –Tüberküloz kontrolü için yapılan etkinliklerin başarılarını ve sorunlarını değerlendirilir. –Sürmekte olan programı, idari, teknik ve organizasyon yönünden destekler.

Neden UKP Değerlendirme? Tüberküloz sorununun boyutunu belirleme. Program kaynaklarını ve yapısını belirleme Var olan sistemin kuvvetli ve zayıf olduğu alanları belirleme Programın karşılaştığı sorunlar üzerine tartışmaları yapmak. Programı gerçekleştirmek üzere bir sonraki adımda yapılacaklar için öneriler getirmek.

UKP değerlendirmenin yararları UKP’in etkinliğini artırır. Tüberküloza karşı politik kararlılığı, ilgiyi ve duyarlılığı artırır. Sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve destekleyen kuruluşlar ile bağlantıları geliştirir. Teşkilatta çalışan personelin sorun çözme ve teftiş becerilerini artırır.

Hangi ülkelerde UTP Değerlendirme Yapılmalı? Tüberküloz salgınının şiddetli olduğu ülkeler DOTS’ u başlatmamış ülkeler DOTS’ u başlatmış olan ancak programı geliştirmek isteyen ülkeler Sağlık sisteminde belirgin bir şekilde değişiklik yapılan ve buna bağlı olarak tüberküloz kontrolünün etkilenebileceği ülkeler.

Sağlık Bakanlıkları Ulusal tüberküloz kontrol program değerlendirmesine karar verirler. DSÖ ve/veya diğer uluslar arası kuruluşlardan işbirliği talep ederler. Uluslar arası uzmanların seçimini onaylarlar Görev grubundaki yerli uzmanları belirlerler

Ulusal Kontrol Programı Değerlendirme (UKPD) National Tuberculosis Control Programme (NTP)Review yılları arasında DSÖ 12 ülkede UKPD yaptı. –Bangladeş, Brezilya, Çin, Etopya, Hindistan, Endonezya, Meksika, Tayland,Nepal, Zimbabwe, Peru ve Gine Pio APio A, Luelmo F, Kumaresan J, Spinaci S. :National tuberculosis programme review: experience over the period Luelmo FKumaresan JSpinaci S Bull World Health Organ. 1997;75(6):569-81

İki değerlendirme koordinatörü atanır DSÖ koordinatörü –Uluslararası ekibi belirler –Sorumlulukları belirler –Gerekiyorsa dışardan bütçe kaynakları belirler –Veri toplama koşullarını belirler –Final raporu DSÖ onayına sunar –Planın uygulama safhalarını izler Sağlık Bakanlığı koordinatörü –Ulusal ve yabancı ekibi belirler –Sorumlulukları belirler –Varolan verileri toplar, hazır hale getirir –Değerlendirme için gereken malzemeleri tedarik eder –Bütçeyi sağlar –Final raporu Sağlık Bakanlığının onayı için sunar –Planın uygulanmasını izler

Koordinasyon toplantısı Genellikle başkentte yerli ve yabancı uzmanların katılımı ile bir toplantı yapılır, Elde olunan veriler ve durum tartışılır. Saha gezisi planları yapılır. Sahada bakılacak kriterler belirlenir Gruplar belirlenir (Yerli + Yabancı ) Sahaya gidilir.

Saha gezileri Sahada konunun tüm tarafları ziyaret edilmeye çalışılır. İşleyiş gözlemlenir. Olumlu ve olumsuz noktalar belirlenir. Veriler toplanır Bu süreç 2-4 gün bir süreyi kapsar Merkeze dönülür.

Merkezde yeniden toplantı Toplantıda saha gezilerinde elde olunan veriler sunulur. Üzerinde tartışılır. Ön rapor hazırlanır Bu ön rapor, başkentte bulunan ve davet edilen çeşitli resmi ve sivil organizasyon yetkili ve temsilcilerine sunulur. Final raporu yazmak için gruplar dağılır.

Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı için Eylem Planı Önerileri

TÜRKİYE’DE TÜBERKÜLOZ SORUNU : NE YAPMALI Panel Moderatörler: Necdet Ünüvar, Ali Kocabaş Açılış: Haluk Türktaş – Küresel bir sorun olarak tüberküloz ve kontrolu: DOTS Dermod Maher, WHO StopTB – Türkiye’de tüberküloz sorunu Eyüp Sabri Uçan – Türk Toraks Derneği çözüm önerileri Ali Kocabaş – Tartışma Tarih: 24 Mart 2005, Saat : 10:00 – 12:30 Yer: Sheraton Oteli - Ankara Prof.Dr.Necdet Ünüvar Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Dr.Dermod Maher WHO, StopTB Departmanı Prof.Dr.Haluk Türktaş Türk Toraks Derneği Başkanı Prof.Dr.Ali Kocabaş Türk Toraks Derneği Önceki Başkanı Prof.Dr.Eyüp Sabri Uçan Türk Toraks Derneği Tüberküloz Çalışma Grubu Başkanı TÜRK TORAKS DERNEĞİ “Ulusal Tüberküloz Kontrol Programı” için Eylem Planı Önerileri

Tüberküloz insidansı, or more No report TB notification rates, 2003 The designations employed and the presentation of material on this map do not imply the expression of any opinion whatsoever on the part of the World Health Organization concerning the legal status of any country, territory, city or area or of its authorities, or concerning the delimitation of its frontiers or boundaries. White lines on maps represent approximate border lines for which there may not yet be full agreement. © WHO 2004

Türkiye UKP Değerlendirme Tüberküloz, dirençli tüberküloz ve HIV sorununun epidemiyolojik boyutunu analiz etmek Var olan tüberküloz örgütlenmesini, politikalarını, kaynaklarını analiz etmek Var olan programın başarı ve sorunlarını irdelemek Türkiye’deki tüberküloz kontrolüne temel önerilerde bulunmak Milenyum gelişme planını yakalamak için stratejik plan yapmak.

Yabancı Uzmanlar (11) –DSÖ –EuroTB –KNCV Tuberculosis Foundation –St.Rafael Hastanesi, Milano –The New Jersey Medical School GTI –Imperial Collage of London –National Health Service, London

Yerli Uzmanlar (12) Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı Türk Toraks Derneği Verem Savaş Federasyon ve Dernekleri

UTP Değerlendirme ekibi 7 Ekip 10 Yabancı ve 15 yerli ekip üyesi Ziyarete gidilen yerler AnkaraIstanbul Bursa Duzce Erzurum Trabzon Rize Diyarbakir Mardin

Program 26 Mart 2006 – 8 Nisan Mart Ankara 27 Mart İlk Toplantı – Ankara 28 Mart Grupların bölgelere gidişi 28 Mart-1 Nisan saha ziyaretleri 1 Nisan Ankara’ya Dönüş 2-5 Nisan Ankara- Toplantı 6 Nisan Ankara- TOPLANTI (Tüm taraflar)

Ziyaret yapılan yerler Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Daire Başkanlığı, Hıfzısıhha G.M. 7Sağlık Müdürlüğü yada sağlık grup başkanlığı 10Sağlık Ocağı 20Dispanser1Eczacı Odası 8Göğüs Hastanesi1Belediye 5Eğitim Hastanesi1Askeri Hastane 4Bölge laboratuarı2Verem Savaş Derneği 10Dispanser laboratuarı4Gezici Ekip 4Üniversite laboratuarı6Eczane 1HIV/AIDS merkezi84Toplam gezilen birim

Rize Pop.HospitalsDispensariesTB LabsTB patients Other units 365,6386 General 1 Day care 1 Thyroid No CDH 1 Findikli closed PHC Units 77 Dist H Units

Trabzon Akçaabat Pop.HospitalsDispensariesTB LabsTB patients Other units 975,1371 Chest DH 1 third level 1 University 15 General 1 Private 4 (2 with no doctors, 1 with a driver and budget staff) 1 regional179 (2005)133 Dist H Units 128 Dist H Posts 2 MCH Private Drs

Rapor yazma aşaması