OBEZİTENİN KLİNİK YÖNETİMİNDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR Selma ÖZTÜRK Beslenme ve Diyet Uzmanı www.gencdiyetisyenler.com
TEDAVİ PRENSİPLERİ www.gencdiyetisyenler.com
I.ADIM: ÖYKÜ Tıbbi geçmişe yönelik öykü Ailesel ve sosyal öykü Ağırlık ve beslenmeye dair öykü Beslenme öyküsü ve var olan yeme alışkanlıkları(anket-besin tüketimi) Kilo kaybı ve daha önceki tedavilerin öyküsü Suplement ve ilaç öyküsü Egzersiz ve aktivite öyküsü Kilo verme amaçları ve tedaviden beklentileri
Tıbbi Geçmişe Yönelik Öykü Tıbbi değerlendirmeyi yapabilmek için önceden geçirilmiş ve varolan hastalıklar öğrenilmeli ve tüm vücut sistemleriyle ilgili değerler incelenmelidir.Örneğin kişinin iskemik kalp hastalıklarının öyküsü olduğunu bilmek,ağırlığın fazla hızlı azaltılmaması ve egzersiz düzeylerinin hızlı artırılmaması gerektiği konusunda hassas olmayı sağlar.
Şişmanlık ile ilgili sağlık sorunlarının risk faktörleri Artmış risk(>3) Orta artmış risk(2-3) Hafif artmış(1-2) Tip2 DM KOAH Meme,endometrium İnsülin direnci Osteoartirit kolon,prostat CA Dislipidemi Hiperürisemi Üremehormonu prob. Hipertansiyon Gut Polikistikover send. Safrakesesi has. Fertilite boz. Uyku apnesi Bel ağrıları Solunum prob. Artmış anestezi riski
Aile Sağlık Öyküsü Kalp hastalığı Diabet Hipertansiyon Eklem hastalıkları Kanser
Ağırlık ve beslenmeye dair öykü Varolan ağırlığın öyküsü nedir? Genel ağırlık,kilo kazanımı ve kaybı yöntemleri nelerdir? 6 ay önceki,1 yıl önceki ve 5 yıl önceki ağırlık? Ağırlık kazanımı için kritik dönemler var mı? Erişkin olarak ulaşılmış en yüksek ağırlık-ne zaman? Erişkin olarak ulaşılmış en düşük ağırlık-ne zaman? Doğum ağırlığı ve 18 yaşındaki ağırlık? Tercih edilen veya ‘’en iyi’’ağırlık-neden,nasıl,en son ne zaman ulaşıldı? Ağırlık kazanımı veya kaybı için algılanan nedenler nelerdir?
Beslenme öyküsü ve varolan yeme alışkanlıkları Beslenme alışkanlıklarının mevcut durumunu anlamak,değerlendirmek ve ortak bir bilinç ortamı oluşturmak için diyet öyküsünün (diyet günlüğü) alınması gerekir.Kişiye,günlüğün nasıl tutulacağına dair sözlü ve yazılı bir açıklama yapılması gerekir.
Kilo kaybı ve daha önceki tedavilerin öyküsü Geçmişte yapılan diyetlerin sayısı ve tipi Önceki kilo kaybı girişimleri,yöntemleri ve başarısı Kişinin neyin işe yaradığı ,neyin yaramadığına dair algıları sorgulanmalıdır.
Suplement ve ilaç kullanımı Vücut ağırlığını artıran ilaçlar Antipsikotikler(fenotiyazinler,butirofenonlar) Antidepresanlar(trisiklik yapıda) Antiepileptikler(valproate,carbamazephine) Steroidler(glukokortikosteroidler) Adrenerjik antagonistler Seratonin antagonistleri Antidiabetikler(insülin,sülfonilüreazlar)
Egzersiz ve aktivite öyküsü İsteyerek yapılan aktivitenin adı,haftalık sıklığı,yoğunluk süresi Günboyu yapılan aktiviteler(adımsayar) Oturularak yapılan işlerin süresi(tv,bilgisayar) Aktivite yapmaya istekli olma düzeyi
Kilo verme amaçları ve tedaviden beklentilerin belirlenmesi Kişi şu anda tedaviyi neden istiyor? Kişinin tedavi için hedefleri neler? Kişi ağırlık yönetimini nasıl başaracağını düşünüyor? Kişinin değişim yapma konusundaki motivasyon ve ilgi düzeyi ne? İstenilen değişimleri yapma konusunda kişi kendine ne derecede güveniyor?(psikolog konsültasyonu) www.gencdiyetisyenler.com
II.ADIM Metabolik profil Laboratuar sonuçları Fizik muayene Antropometrik ölçümler www.gencdiyetisyenler.com
Laboratuar sonuçları-Metabolik profil Açlık kan şekeri Lipit profili(Total kolesterol,LDL,HDL,VLDL,Trigliserid) Tam kan sayımı Tansiyon takibi Elektrokardiogram İnsülin;insülin direnci,hiperinsülinemi TSH,(T4),(T3),Anti TPO,Anti TG Elektrolitler Ürik asit Karaciğer Fonksiyon Testleri Demir,Ferritin,B12,Folik asit PTH,25-OH Kolekasiferol www.gencdiyetisyenler.com
Fizik Muayene-Antropometrik Ölçümler Boy uzunluğu (boy ölçer) Ağırlık BKI hesaplaması Bel-Kalça çevresi ölçümü,Bel/kalça oranı hesaplaması Deri kıvrım kalınlığı ölçümü (Holtaın skınfold calıper) Bazal Metabolizma Hızı Ölçümü Segmental Bıoelektriksel Empedans Analizi (Ağırlık,Yağ oranı(%),yağ miktarı(kg),yağsız kütle,toplam vücut sıvısı,3.boşluk sıvı miktarı(ödem),hücre içi ve dışı sıvı oranı ve miktarı) www.gencdiyetisyenler.com
III.ADIM Beslenme şekli ve Enerji Alımının Düzenlenmesi (Besin replicaları) Ağırlık Kaybı ve Kontrolü İçin Fiziksel Aktivite Planı Görüşme Sıklığı Süresi (ilk görüşme 30-45 dk.sonrakiler 15 -20dk.) www.gencdiyetisyenler.com
IV. ADIM Davranış Tedavisi(Yaşam tarzı modifikasyonu) Kaybedilen Ağırlığın Korunması www.gencdiyetisyenler.com
Turgut Özal Üniversitesi Tıp Fakültesi Dyt.Selma Öztürk Turgut Özal Üniversitesi Tıp Fakültesi www.gencdiyetisyenler.com