KOYUNCULUKTA TAKVİM DOÇ.DR.ORHAN ÖZBEY VETERİNER FAKÜLTESİ

OCAK Ağılların ısı ve nem oranı kontrol edilir; iyi havalarda koyunlar, ağıl dışına alınarak, ağıldaki yatak yerlerine sap, saman, yaprak gibi yataklık malzemesi serilir. Doğum yapan koyunların ve doğan kuzuların soğuk, nem ve hava akımlarından korunmasına da gereken özen gösterilir. Yavrulara gerekirse ektime aşıları ve septisemi serumları yapılır; hastalar anaları ile birlikte tecrit edilerek tedaviye alınır. Ağıllar permanganat solüsyonu ile yıkanır. Kış keneleri, bit ve uyuza karşı derhal ilaçlamaya geçilir.

ŞUBAT Hayvan uyuzu ve kenelere karşı ağılda ilaçlama yapılarak, yerlere yataklık serilir. Koyunlar akciğer, mide ve barsaklarda kıl kurdu ve kelebek yönünden teşhis yaptırılıp etkin ilaçlar ile tedavisi yapılır. Koyunlara bu ayda günde 250 gr.kesif yem verilir. Meraların kapalı olduğu, silaj bulunmadığı veya kesif yemin çok pahalı olduğu; yeteri miktarda sağlanamadığı zamanlarda, melas ve üre katılmış kuru ot besisi yapılabilir. Doğan kuzulara ve doğuran analara gerekli özen gösterilir. Kuzular doğum zamanlarına göre ayrı gruplara ayrılır. Üç haftalık kuzulara 50 gr.dan başlayarak yulaf kırması verilir.Yulaf miktarı her 15 günde bir arttırılır. Gerektiğinde kuzulara çiçek, ektima aşıları ile septisemi serumları uygulanır. Çoban köpeklerine kuduz aşısı yapılır.

MART Yüksek rakımlı yerlerde koyunların doğum işleri takip edilir. Doğan kuzular soğuk hava şartlarında iyi korunmalıdır. Ağıl yemlemesine devam edilir. Ova veya yakınlarındaki bölgelerde erkek ve dişi kuzular şimdilik bir arada otlatılmalıdır. (Kuzu ve toklulara temiz mera ayrılmalı , anaç koyunlar ayrı meralandırılmalıdır.) Şarbon, Hepatit Nekrozan (Kara Hastalığı), Keçi ciğer ağrısı hastalığı ile ektima gibi belirli yer ve zamanlarda çıkan hastalıklara karşı, koruyucu aşılamalar yapılır. Çoban köpeklerine şerit ilacı verilir.

NİSAN Kırkım hazırlıkları bitirilip, ayın en uygun bir haftasında kırkıma başlanır (kırkıma önce kısırlardan başlanılmalı, müteakiben şişek ve toklular, daha sonra da sağmallar kırkılmalıdır.) Kırkımı yapılmış hayvanlar teker teker elden geçirilerek, kasaplık olanlar damızlık kadrodan çıkarılıp satılır. Daha önce besiye alınmış kuzular da bu ayda satılır. Hayvan sıtması, ayak iltahabı, şapi agalaksi (süt kesen) gibi hastalıklar bu ayda görülebileceğinden, tedavileri ve yapılmamış aşıları tamamlanmalıdır.

MAYIS Bu aylarda tamamen mera otlatılmasına geçilir. Ova yörelerde gece yayılımına geçilir. Kırkım hazırlıkları bitirilip kırkıma başlanır. Bütün koyun materyali, dış parazitlere karşı etkin ilaçlarla hazırlanmış banyodan geçirilir. Damızlık koyunların tohuma hazırlıkları yapılır. Koçlar tohumlamaya başlamadan önce enerjisi yüksek bir rasyon ile beslenir.

HAZİRAN Kırkım işlemi tamamlanır. Kırkımı biten sürü kontrol edilerek, anaç sürünün %20’si ayıklanır. Yerlerine aynı oranda dişi toklu alınarak kadro tamamlanır. Anaç koyunlardan verimleri iyi görülebilenler, gerekirse bir yıl daha kadroda kalabilir. Damızlık koyunların tohumlanmasına başlanır. Koçlar aşım süresince, uygun bir rasyon ile beslenir. Tohumlamada baba koçların daha rahat kullanılabilmesi için, yoklu koçlar ile takviye etmek yerinde olur. Koyun materyaline entero-toksemie aşısı uygulanır. Bu ayda tamamen mera otlatılmasına geçilir. Ova yörelerde gece yayılımına geçilir.

TEMMUZ Ova arazilerde koyunların tohumlamasına devam edilir. Gece yayılımı yapılır. Koyunlar gündüzleri kırda, kuzular ise çevresi açık ağıllarda yatırılır. (Özellikle geceleri zehirli otların bulunduğu meralara ve yeşil yoncalıklara, fazla miktarda başak kalmış tarlalara hayvanların bırakılmasından kaçınılmalıdır.) Gelişmeyen kuzular satılır. Dişi kuzulara Rev-I aşısı uygulanır.

AĞUSTOS Mera ihtiyacı tamamını karşılayabilecek durumdadır. Mümkün olduğu takdirde, koyunlar serin ve yükseklerdeki meralara çıkarılır. Koyunların tohumlaması bu ayda bitirilir. Düşük rakımlı yerlerde yapılan bu tohumlama sezonunda, gebe kalmayan koyunlara, istenildiği takdirde hormon tatbikatı yapılarak tohumlanmaları sağlanır. Her şeye rağmen, iki yıl üst üste gebe kalmayan koyunlar elden çıkarılır. Koyunların kışlık ihtiyaçlarını tamamen karşılayabilecek miktarda yem sağlanır. Aylık verim ve sağlık kontrolleri yapılarak, kayıt defter veya kartlarına işlenir.

EYLÜL Meralar kuruduğundan bu ayda koyunlara ek yem ve yonca verilmelidir. Yonca biçiminden iki-üç gün sonra kurutularak verilmelidir. Sulama imkanı varsa, meralar sulanarak bir süre daha yararlanılabilecek duruma getirilir. Ağıl yakınlarındaki ekilecek hasıl tarlalarının hazırlanmasına başlanır. İyi olmayan hava şartları ve ek besin verilememesi gibi şartlarda; gelişebilecek gebelik toksemisi gibi hastalıklarda, zaman geçirmeden tedavi yoluna gidilmelidir. Koyunlara çiçek ve septisemi aşıları uygulanır. Pazarlama durumuna göre, kadro fazlası kasaplık niteliğindeki koyunların satışı yapılır.

EKİM Doğum için gereken hazırlıklar tamamlanır. İleri gebe koyunlara, meradan yeteri kadar faydalanamadıkları takdirde yem takviyesi yapılır. Yavru atımı görüldüğünde, bu koyunlar derhal tecrit edilir. Atılan yavru ve anadan alınan marazi maddelerin laboratuvarda yapılacak muayeneleri sonucunda, salgın bir hastalık tesbit edilmişse; bu hastalık türüne göre, gerekli işlemler uygulanır.

KASIM Doğum için gereken hazırlıklar tamamlanır. İleri gebe koyunlara, meradan yeteri kadar faydalanamadıkları takdirde yem takviyesi yapılır. Yavru atımı görüldüğünde, bu koyunlar derhal tecrit edilir. Atılan yavru ve anadan alınan marazi maddelerin laboratuvarda yapılacak muayeneleri sonucunda, salgın bir hastalık tesbit edilmişse; bu hastalık türüne göre gerekli işlemler uygulanır.

ARALIK Doğum devam eder. Doğan kuzular kuzuluklara alınır, günlük zorunlu bakımları yapılan kuzular sabah ve akşam analarına emzirilir. Doğan kuzulara gerekirse ektima aşıları ile septisemi serumları uygulanır. Numaralama ve kuyruk kesme işlemleri tamamlanır. Gebe ve doğum yapan koyunlara ilave kesif yem verilir. İyi havalarda koyunlar meraya çıkarılır. Güneşli ve yağışsız günlerde yemleme işlemi ağıl dışında yapılır. Damızlık kadro içinde yeniden bir tarama yapılarak, kasaplık koyun materyali ayrılıp, satışa götürülür. Ay sonunda, o yılı içeren mali hesaplar çıkarılır. Buna göre, yeni program yapılır.