HACİZ Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 8. HAFTA

GENEL OLARAK İcra konusu alacağın ödenmesini sağlamak üzere alacaklı lehine olarak alacağı karşılayacak miktardaki mal ve haklara icra dairesi tarafından el konulmasıdır. Haciz işlemlerine başlanabilmesi için iki şart aranır: Ödeme emrinin kesinleşmesi Haciz talebi (1 yıl)

HACZİN YAPILMASI Alacaklının haciz talebini alan icra dairesi, bu talebi 3 gün içinde yerine getirmek zorundadır. Birden fazla haciz talebi varsa tarih sırasına göre haciz yapılır. Aynı gün içinde yapılan talepler aynı derecede kabul edilir.

HACZİN ESASLARI Resmi tatil günlerinde de haciz yapılabilir. Mal kaçırma ihtimali olan veya gece iş görülen yerlerde gece vakti de haciz yapılabilir. Borçluya önceden tebligat yapılmaz. Haciz sırasında kilitli yer açılabileceği gibi, zor kullanılması da mümkündür. Borçlunun bütün mallarına değil, alacağa yetecek kadarına el konulur.

HACZİN AŞAMALARI Haciz talebi Borçlunun ikametgahına gidilmesi Borçlunun mallarının incelenmesi ve kıymet takdiri yapılması Haciz tutanağının düzenlenmesi Haczedilen malların muhafaza altına alınması Haciz davetiyesi gönderilmesi

HACİZDE TERTİP Haciz işlemlerinde, yokluğu borçluya en az yük teşkil edecek, haczi ve satılması en kolay olan mallardan başlanmasına hacizde tertip denir. İcra müdürü, alacaklı ve borçlunun menfaatlerini bağdaştırmakla yükümlüdür. Haciz sırası şu şekilde olmalıdır: Çekişmesiz mallar Menkul mallar Taşınmazlar Çekişmeli mallar

HACZE İŞTİRAK Borçlunun alacaklılarından her biri borçlu aleyhine önceden yapılmış olan hacze katılma hakkına sahiptir. Hacze iştirak iki şekilde olur: Adi iştirak İmtiyazlı iştirak

ADİ İŞTİRAK Hacze iştirak için, alacaklının yaptığı icra takibinin kesinleşmiş olması gerekir. Alacağın, ilk haciz sahibi alacaklının takip talebinden veya dava tarihinden önce doğmuş olması gerekir. Alacak önceki tarihli bir belgeye (aciz belgesi, mahkeme ilamı, resmi senet veya makbuz) dayanmalıdır. Haciz konusu mallar henüz satılmamış olmalıdır.

İMTİYAZLI İŞTİRAK Bazı alacaklılara kanun, takip açmalarına gerek olmaksızın öncelikli iştirak hakkı tanımıştır. Bunlar: Borçlunun eşi, çocukları, vasi veya kayyım olduğu kişiler Ölünceye kadar bakma alacaklıları İlama dayalı nafaka alacaklıları

HACZİ CAİZ OLMAYAN MALLAR Borçlunun şahsi eşyası Devlet malları SSK ve Bağ-Kur tarafından bağlanan aylık ve yardımlar Borçlunun maaş veya ücretinin ¼’ünden fazlası İşçi aylığının ¼’ünden fazlası

HACZE KARŞI İSTİHKAK DAVALARI İcra memuru tarafından haczedilen mallardan bazıları borçluya ait olmayabilir. Haciz konusu malların emanet, ödünç, kira vb. nedenlerden dolayı borçlunun elinde olması mümkündür. Bu tür durumlarda haciz işlemini geçersiz hale getirmek için istihkak davası açmak gerekir.

İSTİHKAK DAVASI İcra memurluğu tarafından gerçekleştirilen haciz işleminin haksız olduğu ve haczedilen malların borçluya ait olmadığı iddiasıyla açılır. İstihkak davası haciz konusu malların haczedildiği yere göre iki gruba ayrılır: Borçlunun elinde haczedilen mallarda Üçüncü kişilerde haczedilen mallarda

Borçlunun elinde haczedilen mallarda İstihkak iddiası, borçlu tarafından haciz sırasında yapılabileceği gibi, üçüncü kişilerce icra dairesine 7 gün içinde ileri sürülebilir. İstihkak iddiasına karşı 3 gün içinde alacaklı veya borçlu tarafından itiraz edilebilir. Süresi içinde itiraz edilmediği takdirde, istihkak iddiası kabul edilmiş sayılır, haciz kalkar ve mallar sahibine iade edilir. İstihkak iddiasına itiraz edildiğinde, İM tarafından takibin devamına veya ertelenmesine karar verilir. Erteleme için 3. kişiden teminat alınması gerekir. İM’nin kararına karşı 7 gün içinde istihkak davası açılabilir.

İSTİHKAK İDDİASININ İSPATI İstihkak iddiasının ispatında iki önemli karine mevcuttur: Birlikte oturulan yerdeki eşyadan niteliği itibarıyla kadına, erkeğe veya çocuklara ait olanlar bu kişilere ait sayılır. Malı elinde bulunduran kişiler malik olarak kabul edilirler.

Üçüncü kişilerde haczedilen mallarda Borçluya ait olduğu bildirilen mallar, başka bir kişinin zilyetliğinde ise, icra müdürü yine de haczi uygular. Ancak, alacaklıya 7 gün içinde üçüncü kişiye karşı istihkak davası açması için süre verir. Dava açılmazsa haciz kalkar.