ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİNDE HUKUK KOLEKSİYONLARI Havva Alkış Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi havva@bilkent.edu.tr

İÇERİK Hukuk koleksiyonlarının ; Amacı, Kaynakları, Değişimi, Türleri ve Özellikleri, Hizmete sunulması, Etkin Kullanımı, Hukuk kitaplarının ve dergilerinin toplam koleksiyonuna oranı, Öğrenci ve öğretim üyesi başına düşen hukuk kitabı ve dergi sayısı, Veri tabanları, Öneriler.

HUKUK KOLEKSİYONUN AMACI Üniversitedeki öğretim üyeleri tarafından oluşturulan ,hukuk eğitiminin ayrılmaz parçası olan hukuk koleksiyonları fakültelerinin belirledikleri hedeflere erişmesi için eğitim, öğretimin yanında dil ve entelektüel gelişime katkı sağlar.

1873’te Harvard Hukuk Fakültesi Dekanı Langdell, bir kütüphanenin fakülte için “en lüzumlu unsur” olduğunu ve kütüphane hariç her şeyin yerine başka bir şeyin kaim (yerine koymak) olabileceğini hatta bundan sarfınazar (gözden çıkarmak) edileceğini fakat kütüphanesiz bir fakültenin en mühim karakteristiğini ve hatta hüviyetini (kimliğini) kaybedeceğini “söylemiştir. (Grieder, 1956)

HUKUKUN KAYNAKLARI-I 1-Hukukun esas kaynakları 1.1-Hukukun yazılı kaynakları: Anayasa, Kanunlar, Uluslararası Antlaşmalar, Kanun Hükmünde Kararnameler, Tüzükler, Kaide Kararnameleri, Yönetmelikler.

HUKUKUN KAYNAKLARI-II 2. Hukukun Yardımcı kaynakları: 2.1. Bilimsel İçtihatlar: Şerhler (Komanterler-Açıklamalar), Sistematik Eserler, Monografiler, Makaleler, İçtihat Derlemeleri.

HUKUKUN KAYNAKLARI-III 2.2. Yargısal İçtihatlar: Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Askeri Yargıtay, Danıştay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi’ni içeren yüksek dereceli mahkemelerin kararları, İçtihatları Birleştirme Kararları (Rukancı, 2003)

HUKUK KOLEKSİYONLARINDAKİ DEĞİŞİM Teknolojik gelişmeler, Eğitim ve öğretim alanındaki yenilikler, Elektronik yayıncılığın yaygınlaşması.

HUKUK KAYNAKLARININ TÜRLERİ VE ÖZELLİKLERİ Basılı, Veri tabanları, Multi-medya kaynakları, Güncel, Güvenilir, Farklı Diller

HUKUK KOLEKSİYONLARININ HİZMETE SUNULMASI Kütüphane binaları, Konu Başlıkları ve Sınıflama, Erişim, Ödünç Verme, Kütüphanelerarası İşbirliği.

HUKUK KOLEKSİYONLARININ ETKİN KULLANILMASI -I Kütüphanelerde hukuk koleksiyonlarını oluşturmak kadar bunların etkin kullanılması önemlidir. Bu nedenle, ülkemizde son yıllarda fakülte kütüphaneciliği veya konu uzmanlığı adı altında bazı uygulamalar başlamıştır. Bunlardan biriside hukuk fakültesi kütüphanecisidir..

HUKUK KOLEKSİYONLARININ ETKİN KULLANIMI -II Fakülte Kütüphanecisinin görevleri: Fakültedeki öğretim üyelerine ve öğrencilere danışmanlık hizmeti vermek, Öğretim üyelerinin araştırma gereksinimlerini karşılamak, Herhangi bir sorun olduğunda sorunlara çözüm yolu bulmak, Fakültedeki seminer ve toplantılara katılarak profesyonel ilişkiler kurmak,

HUKUK KOLEKSİYONLARININ ETKİN KULLANIMI -III Yeni öğretim üyesi için oryantasyon programı düzenlemek, Mevcut olan hizmetlerin ve bilgi kaynaklarını tanıtmak, Kütüphane politika ve prosedürlerindeki değişikliklerin duyurmak, Bilgi okuryazarlığı konusunda ortak çalışmalar yapmak, Koleksiyonun dengeli gelişimi için öğretim üyeleri ile işbirliği yapmak.

Tablo 1. Hukuk Kitaplarının Toplam Koleksiyonlara Oranı NO ÜNİVERSİTELER Toplam Kitap Sayısı(basılı+ elektronik) Hukuk Kitapları (basılı+ elektronik) % 1 Selçuk Üniversitesi 8507 8168 96 2 Ankara Üniversitesi 100616 94538 94 3 Marmara Üniversitesi 35855 26893 75   23 Bilkent Üniversitesi 409826 10241 2,5 24 Doğu Akdeniz Üniversitesi 130000 2000 1,5 25 Atatürk Üniversitesi 300000 2790 0,9

Tablo 2. Hukuk Dergilerinin Toplam Dergi Koleksiyonuna Oranı NO ÜNİVERSİTELER Toplam Dergi Sayısı (basılı) Hukuk Dergileri (basılı) % 1 Ankara Üniversitesi 174 100 2 İstanbul Üniversitesi 126 3 Marmara Üniversitesi 260 204 78,46   22 Bilkent Üniversitesi 4270 172 4,03 23 Doğu Akdeniz Üniversitesi 497 11 2,21 24 Atatürk Üniversitesi 2472 42 1,7

Tablo 3. Öğrenci Başına Düşen Hukuk Kitabı Sayısı NO ÜNİVERSİTELER Hukuk Kitapları (basılı+ elektronik) Öğrenci Sayısı Öğrenci Başına Düşen Kitap Sayısı 1 Galatasaray Üniversitesi 15108 231 65,4 2 Atatürk Üniversitesi 2790 54 51,67 3 Koç Üniversitesi 10716 250 42,86 23 Selçuk Üniversitesi 8168 1700 4,8 24 İstanbul Kültür Üniversitesi 2817 778 3,62 25 Doğu Akdeniz Üniversitesi 2000 1463 1,37

Tablo 4. Öğretim Üyesi Başına Düşen Hukuk Kitabı Sayısı NO ÜNİVERSİTELER Hukuk Kitapları (basılı+ elektronik) Öğretim Üyesi Sayısı Öğretim Üyesi Başına Düşen Kitap Sayısı 1 Koç Üniversitesi 11673 13 897,92 2 Ankara Üniversitesi 94538 115 822,07 3 Atatürk Üniversitesi 3617 5 723,4   23 Çankaya Üniversitesi 3211 34 94,44 24 Doğu Akdeniz Üniversitesi 2000 36 55,56 25 İstanbul Kültür Üniversitesi 2817 57 49,42

VERİ TABANLARI Kazancı Lebib Yalkın Legios LexisNexis Mevbank Hukuk Mevzuatı Swisslex West Law International ABI/INFORM Beckonline Dialog Prestije Diapon HeinOnline HukukTürk Juris Classeur

ÖNERİLER Hukuk koleksiyonlarında depo sistemi değil açık raf teşvik edilmelidir, Hukuk fakültesindeki öğretim üyesi ve öğrencilerle işbirliği halinde koleksiyonun düzenli gelişimi sağlanmalıdır, Kütüphaneci tarafından öğretim üyesi ve öğrencilere oryantasyon ve bilgi okuryazarlığı dersleri verilerek koleksiyonun aktif kullanımı sağlanmalıdır, Hukuk koleksiyonlarının Türkiye’deki tüm kütüphanelerde aynı tasnif ve konu başlığı ile hizmete sunulması konusunda standartlar geliştirilmelidir.