ZEHRA ÇETİN 1090320068

Paragraf Konu Anlatımı Paragraf herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir.

Her paragrafta bir düşünce savunulur. Paragrafı oluşturan cümlelerin anlam ve yapı yönünden bir uyum içerisinde olması gerekir.

A) Paragrafın Anlam Yönü 1) Paragrafın Konusu:     Her paragrafta yazar okura bir mesaj ulaştırmak ister. Paragrafta üzerinde durulan olay ya da duruma “konu” denir.

Bir paragrafı çözümlerken yapılacak ilk iş konuyu doğru olarak saptamaktır. Konusu bilinmeyen paragrafın anlaşılması güçtür.

Konuyu bulmak için “Parçada neden söz ediliyor?” “Üzerinde durulan nedir?” sorularını paragrafa yöneltiriz. Aldığımız cevap bize paragrafın konusunu verir.

Not: Konunun belirlenmesi, ana düşüncenin belirlenmesi için ilk aşamadır. Konu, genellikle paragrafın ilk cümlesinde yer alır. Kimi zaman da ikinci cümlede yer alır.

Örnek: Sabun köpüklerinde gökkuşağının renklerini, lapa lapa yağan karda uçuşan serçeleri görebildiğimiz için Tanrı’ya şükredelim.

Eğer, bize verilen nimetleri ve bütün güzellikleri göremeyecek kadar kör isek utanalım. Elimizdeki nimetleri sayalım; ufak tefek çabalarla ortadan kaldırılabilecek sıkıntıları değil.

Şimdi paragraf ı dikkatlice okuyup anladıktan sonra paragrafa şu soruyu soralım: “Parçada neden söz ediliyor?”

Cevabı “Mutlu olabilmek için hayatın kötü yönlerini değil, güzel yönlerini görmeye çalışmak gerekir” olur.

2) Paragrafın Başlığı Bir paragrafın başlığı konu ve ana düşünceyle doğrudan ilgilidir. Başlık, konu ve ana düşüncenin bir çeşit özetidir.

Başlık paragrafın tamamını kapsar. Paragrafın başlığını bulurken, paragraf okunduktan sonra ilk ve son cümle tekrar okunmalıdır.

Bu cümleler genellikle konuyu ve ana düşünceyi verir. Başlık ana düşünceyle özellikle de konuyla ilgilidir.

3) Paragrafın Ana Düşüncesi: Yazarken veya konuşurken karşımızdakine bir şeyler aktarmak isteriz. Bu amaca, aktarmak istenilen bu mesaja “ana düşünce” denir.

İster bir olay aktaralım isterse bir konudaki düşüncemizi aktaralım, bunların hepsini bir amaç için ortaya koyarız.

“ Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir, bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?” sorularına cevap verir.

Ana düşünce paragrafın başında, ortasında, sonunda olabileceği gibi paragrafın geneline sindirilmiş de olabilir.

4) Paragrafın Yardımcı Düşünceleri Ana düşünceyi inandırıcı bir duruma getirmek, desteklemek amacıyla çeşitli düşüncelere başvurulur. Buna “yardımcı düşünce” denir.

Bir paragrafta ana düşünce bir tane iken yardımcı düşünce sayısı birden fazla olabilir. Yardımcı düşünceler, ana düşünceyle bağlantıları ölçüsünde önem kazanır.

B) Paragrafın Yapısı Her cümlenin paragraf içinde özel bir yeri vardır. Nasıl ki her metnin bir girişi, bir gelişmesi, bir sonucu varsa paragraf da böyle bölümlere ayrılır.

Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından ilişki içindedir.

1) Giriş (Bölümü) Cümlesi Giriş cümlesi paragrafın ilk cümlesidir. Bu bölümde paragrafta ele alınacak konu belirtilir.  

Kendisinden sonraki her cümle, dil ve düşünce yönünden giriş cümlesine bağlıdır.  

2) Gelişme Bölümü Bu bölümde girişte ele alınan konu açıklanmış, tartışılmış, betimlenmiş ve öykülenmiştir. Bundan dolayı ayrıntılara girilmiş, bütünleşme sağlanmış bölüme “gelişme bölümü” denir

Gelişmeyi oluşturan cümleler, dil ve düşünce yönünden kendisinden önceki ve sonraki cümleye bağlıdır. Bu cümleler, konunun geliştirilip açıklandığı cümledir.

Gelişme cümleleri ana düşünceyi açıklamayı sağlayan yardımcı düşünceleri içerir.

3) Sonuç (Bölümü) Cümlesi Paragrafın en can alıcı, en etkili bölümü burasıdır. Sonuç bölümü çoğu kez, kendinden önceki düşünceleri açıklayan, özetleyen bir nitelik taşır.

“Kısacası, demek ki, yani, böylece, sonuç olarak, öyleyse…” gibi özet anlamı taşıyan bağlaçlarla tamamlanır.

Yazar bu bölümde düşüncelerini derleyip toparlar ve bir sonuca bağlar.

Sonuç bölümü, bazen giriş bölümünün tekrarı biçiminde bazen de ana düşüncenin anımsatıldığı, paragrafın özetlenmesi şeklinde oluşur.

Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler: Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından ilişki içerisindedir.

bağlantısı iyi kurulmamışsa, anlatımın akışı bozulur. Bu yüzden bir paragrafta dil ve düşünce bağlantısı iyi kurulmamışsa, anlatımın akışı bozulur.

Paragrafın içerisinde belirtilen düşünceden farklı bir düşünceye değinen cümleler düşüncenin akışını bozar.

Parçayı Bölümlere Ayırma: Bir paragraf ancak bir düşünceyi anlatır. Parça iki paragrafa bölünmek istenirse, parçada iki ayrı düşünce var demektir.

Ve bu parçanın iki parçaya bölünmesi istenir. Bu konuyla ilgili sorularda iki ayrı düşüncenin işlendiği bir parça verilir. Ve bu parçanın iki parçaya bölünmesi istenir. Öyleyse parça içinde her düşünce ayrı bir paragrafta yer almalıdır.

Paragrafa Cümle Ekleme Bir paragrafın başına, ortasına ve sonuna getirilecek cümle, kendisinden önceki veya sonraki cümleyle dil ve düşünce yönünden bağlantılı olmalıdır.

Bazı sorularda paragrafın başına, ortasına bazılarında ise sonuna cümle ekleme sorulabilir. Bu durumda parçanın anlam bütünlüğü ve yapısal bağlılığı dikkate alınmalıdır.

Bir Sorunun Cevabı Olan Paragraflar Bir paragrafın ilk cümlesi sorudan sonra okunduğunda, soru ve ilk cümle arasında bir uyum olması gerekir.

bu tür sorular, sorulduğu paragraftaki ilk cümleden anlaşılır. Bu bakımdan genellikle konuyla ilgili bu tür sorular, sorulduğu paragraftaki ilk cümleden anlaşılır.

Bir de paragrafın ana düşüncesinin sorulan soruyla uyum içinde olması, parçanın sorunun cevabı niteliğinde olması gerekir.

Duyularla İlgili Sorular: Duyu insan ve hayvanlarda dışarısının etkisini bir organizma yardımıyla duyma yeteneğidir. Duyular görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma organları ile algılanır.

Paragraf Sorularında Şunlara Dikkat Edelim!!! Paragraf sorularında önce soru cümlesi okunur. Daha sonra parça okunur.

Parçayı hangi amaçla okuyacağımızı bilirsek amacımıza uygun olarak paragraftaki düşüncelere daha kolay ulaşırız.

Paragraf sorularının tamamına yakınını doğru yanıtlayabilmek için, “Paragraflar uzun olduğu için zordur.” önyargısını terk edelim. Bir parça ne kadar uzun olursa, yanıtı bulmak o kadar kolaylaşır.

Sorulanı göz önünde tutarak metni okuyunuz. Önemli gördüğünüz anahtar sözcüklerin altını çiziniz.

Paragraflar bir çırpıda, geri dönüş yapmadan mümkün olduğu kadar hızlı okunmalıdır. Paragrafları dudağımızla değil, gözlerimizle okumalıyız.

Paragrafta anlatılanlar karşısında nesnel olmalıyız. Bu tür sorularda paragraftaki düşünceye katılıp katılmadığımız ya da o konuda ne düşündüğümüz sorulmaz. Paragraf yazarının söylediklerini anlamamız yeter.

Özel uyarılara dikkat etmeliyiz. Soru cümlesinde altı çizilen ya da tırnak içine alınan  “-me, -ma, değildir, yoktur” gibi ek ve sözcüklere özellikle dikkat gösterilmelidir.

Düzenli olarak yapacağınız günlük paragraf çözme egzersizleri anlama, yorumlama ve karşılaştırma yeteneğinizi geliştirecek ve tüm sözel (Tarih, Coğrafya, Felsefe) sorularında fayda sağlayacaktır.