BU SUNUMDAKİ GENEL BAŞLIKLAR Ağız boşluğu nedir? Diş plağı ve bakteriler Plak-ağız sağlığı ve genel sağlık! Neden bir koruyucu ağız diş sağlığı programına ihtiyacımız var? Ağız hastalıkları ve yaygınlığı Programın amaçları Çocuğa nasıl yaklaşalım? Diş fırçalamak niye önemli? Flor nedir? Florlu vernik nedir? Besleme niye önemli? Florit toksisitesi ne demek?

Oral kavİte nedİr?

ORAL KAVİTE Yanaklar-dudaklar-ağız tabanı ve dil-üst damak ve geride boğaz ile çevrelenmiş tükürükle sürekli yıkanan vücut parçasına AĞIZ BOŞLUĞU adı verilir. Dişler, bu yapının doğal bir parçasıdır ve vücudun diğer YUMUŞAK dokularından farklı bir hale getirir. Dişlerin YENİLENMEYEN YÜEZEYLERİ, özellikle BAKTERİ TUTUNUMU için mükemmele yüzeyler oluşturmaktadır!

AĞIZ Vücudun giriş kapısını oluştururken içerisindeki tükürük ile nemli, sıcak sürekli besin geçişi olan, eklemler vasıtasıyla hareketli bir ortamdır. AĞIZ ORTAMININ DİNAMİĞİ

VÜCUDA GİREN BAKTERİLERİN YAKLAŞIK %95-98’İ AĞIZ İÇİNDEN GİRER….!!!

Bir mililitre tükürükte (yaklaşık 5-6 damla) yaklaşık 250. 000. 000 Bir mililitre tükürükte (yaklaşık 5-6 damla) yaklaşık 250.000.000.000.000 adet canlı bakteri bulunur ve yaklaşık 380 tür izole edilebilmiştir.

DİŞ PLAĞI (DENTAL PLAK) NEDİR..??

DENTAL PLAK (DİŞ PLAĞI) Eşsiz hiyerarşik yapısı ve değişik bakteri türleri ile ağız içinin farklı bir dünyası, ancak vücutta bakterilerin en yoğun barındığı bir yerleşgedir….

DİŞ PLAĞI

BAKTERİLERİ KORUYAN ZAR ASİT AKIŞI DİŞ YÜZEYİ BAKTERİ TOPLULUKLARI BAKTERİLERİ KORUYAN ZAR

DİŞ PLAĞININ OLUŞMASI İÇİN, HERHANGİ BİR ŞEY YEMEK GEREKMEZ…..!!!!!! Dental plağın oluşumu, nedenleri, sonuçları

(diş plağı) olmaksızın diş ve dişeti hastalıkları oluşamaz…… DENTAL PLAK (diş plağı) olmaksızın diş ve dişeti hastalıkları oluşamaz…… Dental plağın oluşumu, nedenleri, sonuçları

Dental Plak (Diş Plağı) Bakımsız ağızlarda 6-9 gün içerisinde oluşabilen bir yapıdır.

Diş Plağına Bağlı Hastalıklar Dental plak bakterilerin ürettikleri asitlerin ve zararlı ürünlerin toplu olarak bulunduğu yapıdır.

BOYANMIŞ BAKTERİ PLAĞI

AĞIZ SAĞLIĞI VE SİSTEMİK-LOKAL ENFEKSİYONLAR Riskli kişilerin dental plaklarında, metisilin-dirençli Staf Aureus ve Psödomonas Aeruginosa gibi potansiyel solunum yolları patojenlerinin kolonize olduğu belirlenmiş Scannapieco, Stewart, & Mylotte, 1992

Ağız içindeki bakteriler ve zararlı ajanlar, yeterli miktardaki tükürükle ağızdan yıkanarak temizlenir ve daha sonra yutulurlar. Bununla beraber, özellikle tükürük akışı azalmış bireylerde, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olan gram negatif bakterilerin, ağız içinde büyük oranda arttıkları belirlenmiştir. Tüm sağlıklı bireylerin yaklaşık yarısı, uyku esnasında tükürüklerinin çok az miktarını akciğerlerine çekerler.

Sonuç olarak; yetersiz ağız hijyeninin sebep olduğu artan gram negatif bakteri sayısı ve azalan tükürük akışı gibi bakteri yükünü arttıran faktörler, pnomoni (ZATÜRRE) riskini arttırabilir Mark, 2001

ÇALIŞMALAR, ZATÜRRE GİBİ, ALT VE ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARINDAN SORUMLU BAKTERİLER İÇİN “DİŞ PLAĞININ” BİR DEPO GÖREVİ GÖRDÜĞÜNÜ KANITLAMIŞTIR…..

BİR “HASTALIK” OLARAK DİŞ ÇÜRÜĞÜ ÇÜRÜK NASIL OLUŞUR VE ÇÜRÜĞÜN DOĞASI

DİŞ ÇÜRÜĞÜNÜN İKİ TEMEL SEBEBİ Şeker Diş plağı

Çürüğün gelişimi dinamik bir işlemdir ve şu aşamaları içerir ÇÜRÜK NASIL OLUŞUR? Çürüğün gelişimi dinamik bir işlemdir ve şu aşamaları içerir Bakteriyel enfeksiyon ve geçiş Kazanılan enfeksiyona hassasiyet Diyet alışkanlıkları Hijyen alışkanlıkları Fluorit etkileşimi Aile hikayesi ve dinamikleri Çürük bir enfeksiyon hastalığıdır…. Çürük önlenebilir bir hastalıktır…!!!!!

Çürük Gelişiminin Faktörleri Bakteri Şeker Diş

Çürük Asit Bakteri + Şeker + Çevre

Fırça + Tükürük + Flor Minenin Remineralizasyonu

AMAÇ ; Remineralizasyon – Demineralizasyon Bakteri + Şeker + Çevre Fırça + Tükürük + Flor AMAÇ ; Remineralizasyon – Demineralizasyon dengesini sağlamak

Çürük Açısından Riskli Bölgeler Okluzal Fissür Mine Dentin Normal Ataşman Ve Serbest Dişeti Dişeti çekilmesi Pulpa Mine-Sement sınırı açılmış durumda

Çürük belirtileri Nelerdir? Çürük ve oyulmuş bir diş, koyu renkli boşluğuyla kolayca tanınır. Diş çürüğünde diş hekimine başvurmayı gerektiren en önemli belirti ağrıdır Ağrı; soğuk,sıcak,tatlı ve ya ekşiden olur. Ağrının şiddeti kişiden kişiye değişir ve etken ortadan kalkınca ağrıda geçer; fakat tedavi edilmeyen çürüklerde ağrılar bir süre sonra sürekli olmaya başlar.

BEYAZ NOTA LEZYONU (başlangıç çürüğü)

Beyaz nokta lezyonları Photo provided by Joanna Douglass BDS DDS

Ön bölgede süt dişi çürükleri

YAYGIN ÇÜRÜKLER Oper 1-2545

DAİMİ DİŞLENME VE BİRİNCİ AZILAR (6 YAŞ DİŞLERİ) İlk çıkan birinci azıların özellikle çiğneyici yüzeyleri (çocuk düzensiz fırçalıyorsa ya da fırçalamıyorsa), anatomik yapıları sebebiyle ÇÜRÜK oluşumuna çok hassastır….

Bu sebeple ülkemizde 9 yaşına gelen her 100 çocuktan 24’ünde 1 ADET DAİMİ AZI DİŞİ çürükten etkilenmekte yada KAYBEDİLMEKTEDİR...!!!

Tüm dünyada yapılan girişimci diş hekimliği uygulamalarının %56 sı birinci azı dişleri ile ilgili… Tüm dünyada yapılan DİŞHEKİMLİ HARCAMALARININ %60-65 i birinci azı dişleri ile ilgili….

Diş çürüğünün 6 aşaması

FLORUN ETKİ MEKANİZMASI

Flor Minenin diş çürüğüne karşı dirençli ve güçlü olmasına yardım eder, Minede oluşan erken defektlerin remineralize olmasına yardım eder, Bakteri büyüme ve gelişimini önler

(Kalsiyum ve Fosfat Çökelmesi) Remineralizasyon (Kalsiyum ve Fosfat Çökelmesi) Sağlıklı Mine Çürüme Süreci Zayıflamış Mine Tamir edilmiş Mine

DİŞ ÇÜRÜĞÜNÜN İYİLEŞMESİ İyileşme dokunun yüzeyine bazı iyonların TUZ şeklinde ÇÖKMESİ şeklinde gerçekleşir. Bunun için 2 önemli belirleyici; AĞIZ BAKIMI ve TÜKÜRÜĞÜN YAPISIDIR….

Çürük kendiliğinden iyileşir mi? Mine sınırları içinde (DERİNLEŞMEMİŞ) çürük iyi bir bakımla İYİLEŞEBİLİR….. Bu iyileşme, mine dokusunun kendini YENİLEMESİ şeklinde olamaz….

Flor uygulaması bir AŞI işlemi gibi düşünülmelidir… Tek bir uygulama KESİNLİKLE yeterli olamaz… Flor, DOĞRU ZAMANDA, DOĞRU MİKTARDA ve DOĞRU SIKLIKLA uygulanmalıdır.. Flor uygulamalarında DEVAMLILIK esastır…!!!!

BESLENME VE ÇÜRÜK 3 temel kategoride ŞEKER vardır; Intrinsik (yiyeceklerde hücrenin bir parçası olan) Süt şekeri (sütte yada süt ürünlerinde) Sütten ayrı extrinsik şekerler (sukroz gibi) Çürük; yüksek oranda extrensik şekerlerle alakalıdır. Bu tür şekerlerin alınımı azaltılmalı ve meyve-sebze ve nişastalı besinlerle yer değiştirilmelidir.

Diş çürüğü eskiye oranla daha mı fazla görülüyor? Bisküvi,şeker,çikolata,kola gibi her an elimizin altında olan bu gıda maddeleri dişlerin üzerine yapışıp kalan ve asit oluşturan maddeler oldukları için günümüzde diş çürüğü artışının başlıca sorumluları olarak kabul ediliyorlar.

Çürükle ilişkilendirilen diğer YEME ALIŞKANLIKLARI Tüketilen ŞEKER MİKTARI (!) Yiyeceklerin içindeki ŞEKER MİKTARI (!) Şekerin FİZİKSEL FORMU (!) Şekerin ağızdaki KALICILIĞI (!) Yeme ve atıştırma SIKLIĞI (!) Yemekler arasındaki SÜRENİN UZUNLUĞU (!) Yemek yemenin SIRASI (!)

Çocuğa ne YEMEYECEĞİ DEĞİL, Ne yiyebileceği ve Nasıl yiyebileceği ANLATILMALIDIR !!!

ŞEKERLİ BESİNLERİN TÜKETİLMESİ İLE İLGİLİ TEMEL ÖNERİLER Şeker, çürük oluşumu için olmazsa olmaz bir değişkendir. Ancak, çocuk şekersiz olmaz….Şeker; enerji-büyüme ve öğrenme için OLDUKÇA GEREKLİDİR..!!!!!

ŞEKER TÜKETİMİ KONUSUNDA ÖNERİLER Şekerin tanımını yapın Gizli şeker tehlikesinden bahsedin Şekerin zararlarının anlatılmasını farklı yollardan anlatın (dişleri çürütüyor’dan ziyade; mikropların sevdiği bir yiyecek şeklinde ) Tamamen yada kısmen şekerden uzaklaşması için telkinde bulunun.

BAŞKA BİR TATLI İÇEREN YİYECEKLE YER DEĞİŞTİRMEYE ÇALIŞIN Örneğin; çocuğun canı şeker çekince elma, armut, havuç, mandalina denemesini veya meyveli yoğurt yemesini önerin

ŞEKERİN MİKTARINI AZALTMA Başaramazsanız; ŞEKERİN MİKTARINI AZALTMA KONUSUNDA TELKİNDE BULUNUN.

Şekerin yeme zamanını değiştirme konusunda telkinde bulunun Başaramazsanız ; Şekerin yeme zamanını değiştirme konusunda telkinde bulunun Örneğin; öğlen yemeğinden hemen sonra kahvaltıdan hemen sonra yemesini önerin

Uykudan önce ASLA !!

Şekeri tükettikten hemen sonraki alışkanlığı oturtmaya çalışın Başaramazsanız; Şekeri tükettikten hemen sonraki alışkanlığı oturtmaya çalışın Bunlar; -macunlu yada macunsuz fırçalamak, -ağzını suyla çalkalamak, -peynir-yoğurt yemek yada süt içmek.

DİŞ SAĞLIĞI İÇİN ÖNERİLEN BESLENME ŞEKLİ; ŞEKERLİ,YAPIŞKAN YADA ASİTLİ GIDALAR ÜÇ ANA ÖĞÜN İÇİNDE TÜKETİLMELİDİR.

DİŞ SAĞLIĞI İÇİN ÖNERİLEN BESLENME ŞEKLİ; ÖĞÜN ARALARINDA ELMA, HAVUÇ GİBİ SERT, DİŞLERİ TEMİZLEYİP DİŞETİNE MASAJ YAPACAK GIDALAR YENMELİDİR.

KORUYUCU AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI KONUSUNDA NE YAPALIM..??!!

Neden ‘’Ulusal Koruyucu Ağız-Diş Sağlığı Programı’’na ihtiyacımız var??

1-Ağız hijyeni eğitimi konusunda geç kalıyoruz ! Tüm koruyucu uygulama programları ne yazık ki eğitim vermekle sınırlı kalıyor….

Ağız-diş sağlığı hijyen eğitimi ne denli etkili? Bir birey, 6 yaşına kadar fırçalama alışkanlığını elde etmezse bu yaştan sonra alışkanlığın süreklilik kazanma ihtimali %23 dür....!!?? Oysaki 6 yaş fırçalamayı öğrenme konusunda en üst yaş sınırıdır.

2-YÜKSEK ÇÜRÜKLÜ toplumlarda, Fırçalamak yeterli olamıyor ! Özellikle daimi dişlerin ilk çıkmaya başladığı dönemler dişin çürüğe en hassas olduğu dönemler….

Fırça ve florlu diş macunu kullanımı, pek çok Avrupa ülkesinde diş çürüğünün azalmasından sorumlu tutulmaktadır, Bununla beraber, özellikle çürük aktif toplumlarda ağız bakımı yeni çürüklerin oluşmasında yeterli olmayabilir, Okul dönemi çocukları, gerek hijyen alışkanlıklarının yetersizliği, gerek yeme alışkanlıkları ve gerekse diş OLGUNLUĞUNUN tamamlanmamış olması sebebiyle RİSK ALTINDADIRLAR...!!!

3-Özellikle çocukluk çağlarında çok hızlı ve yaygın çürüyoruz ! Özellikle çocukluk dönemlerinde çok hızlı ve geniş çocuk popülasyonlarını etkileyen tarzda yaygın çürüyoruz. Bu yüzden diş çürüğü resmi raporlarda da en çok görülen çocukluk çağı hastalığıdır

4-Başta çocuklarımız olmak üzere, genel vücut sağlığımız etkileniyor…!!!!! Diş çürüğü ve kötü ağız hijyeni genel vücut sağlığını oldukça olumsuz etkileyebiliyor.

5-tedavi maliyetlerimiz artıyor ve EKONOMİK YÜK büyüyor…!!!!! Diş çürüğünün yaygınlığının fazla olması çürükle ilgili tedavi maliyetlerini çok yükseltiyor oysaki basit koruyucu uygulamalarla oldukça ekonomik tedbirlerin alınması mümkün görünüyor.

TEDAVİYLE (dolgu yaparak) KORUYAMIYORUZ……!!!!? AMA MUTLAKA KORUMALIYIZ….!!!

UNUTMAYIN !!!!! Diş tedavisi hem pahalıdır hem de zaman alır, halbuki korunmak ucuz, basit ve en kolay olanıdır.

PROGRAMIN AMAÇLARI GÜNDE EN AZ BİR KEZ AKILLI fırçalatmak, Öğretmen-veli dikkatini çekebilmek, tabandan destekli bir çürükten korunma MODELİ oluşturabilmek, Yılda en az 2 defa yapılan vernik uygulama işlemi ile yeni çıkan özellikle birinci azı dişlerini KUVVETLENDİRMEK, Mevcut çürüklerin çürüme hızlarını AZALTABİLMEK

ÇOCUĞA NASIL YAKLAŞALIM.?

ÇOCUKTA KORKU Objektif: Çocukta duyu organlarının doğrudan fiziksel uyarımı sonucu oluşan korku tipidir. Gereksiz ağrıya maruz kalmış çocuklarda başlar. Böyle bir çocuğu tekrar diş tedavisi için ikna etmek zordur. Beyaz önlüklü kişiler tarafından yapılan ağrılı müdahalelerden sonra da diş hekimine karşı korku doğabilir. Önceki seansta kullanılan ilaçların hoş olmayan kokusu da neden olabilir.

ÇOCUKTA KORKU Sübjektif: Kişisel deneyimi yoktur. Çevresinden dinlediklerinin etkisi altında kalarak sübjektif korkuyu oluşturabilir. Taklitçilik nedeniylede kazanılabilir. Örneğin diş hekimine giderken büyük stres altında giden anne bu korkusunu çocuğa pompalar. Veya muayenede çocuğun elini sıkıca tutan annelerde bu korkuyu oluşturabilir. Tekrarlayan korkulardır. Derine inerler, atılmaları son derece zordur.

Özellikle ilköğretim birinci sınıflar için; GÖZ-El arasındaki KOORDİNASYON ilişkisi yeni gelişmektedir…. Çocukların DİKKAT süreleri oldukça kısadır (15 dk) Somu düşünme tarzı hakimdir Etkin ve hareketlidirler Öğrenme istekleri fazladır Büyük ve küçük kasları gelişme halinde oldukları için (parmak ve bilek kasları da dahil), bazı dairesel ve kuvvet gerektiren hareketleri yapamazlar.

SINIFA GİRERKEN NE YAPMALI..??? ÖĞRETMENE YAKLAŞIM…… ÖĞRENCİYE YAKLAŞIM…….

SINIFA GİRİŞTE…; Merhaba ÖĞRETMENİM, bu gün nasılsınız…???? Bizler, SAĞLIK MESLEK LİSESİ öğrencileriyiz ve çocuklara jel uygulaması yapmak-yaptırmak için geldik…. Dersinizi bölüyoruz ama, bize kısa bir süre müsaade edebilir misiniz….???

SINIFA GİRİŞTE ÇOCUKLARA..; MERHABA GENÇ ARKADAŞLAR, NASILSINIZ..?? Biz abi ve ablalar, dişlerinize tadı güzel olan bir ilaç sürmenize yardımcı olacağız… Beyaz kıyafetlerimiz sizi aldatmasın, sizin nasıl önlükleriniz var bizim de ÖNLÜKLERİMİZİN rengi BEYAZ..!!

ÖNEMLİ….!!! ELİNİZLE FIRÇALATMA HAREKETİNİ TEKRARLAYIP, ÇOCUĞUN ELİNİ DE ALARAK HAREKETE DEVAM ETTİRİN…. BİR ÇOCUKTAN EMİN OLMADAN DİĞER ÇOCUĞA MÜDAHALE ETMEYİN… TEK BİR ÇOCUĞA DOĞRU ÖĞRETMEK, BİRDEN ÇOK ÇOCUĞA YARIM YAMALAK ÖĞRETMEKTEN DAHA ÖNEMLİDİR….!!!

Günde bir kez iyi fırçalamak, bir gün içinde defalarca uygunsuz fırçalamaktan daha iyidir……!!!!

AİLEYE ÖĞRETİLECEK NOKTALAR Süt dişlerinin neden önemli olduğunu açıklayın Dişlerini düzenli olarak , sürüntü yada bezelye büyüklüğündeki florlu macun ile fırçalayın Beslenme alışkanlığını düzenleyin Düzenli diş hekimi muayenesine başlayın

AİLEYİ İLGİLENDİREN NOKTALAR Çocuk ayakkabısını bağlama becerisini kazanana kadar , aileye yada yardımcıya çocuğun dişlerini fırçalamaları yönünde eğitim verilir Günde iki kez uygun miktardaki florlu macunla dişleri fırçalanır Fırçalamadan sonra çalkalama yapılmaz Büyük çocuklarda aşırı macun varsa tükürtülür

Uygulama basamakları.. FLORLU VERNİK NEDİR?

FLORLU VERNİK , BEBEKLER VE UFAK ÇOCUKLAR İÇİN EN GÜVENLİ FLOR UYGULAMASIDIR Küçük miktarda kullanılır Fırçalanana kadar diş yüzeyine adezivdir Yutulan miktar önemsiz düzeydedir

TARİHSEL GEÇMİŞ 1960 ‘lar dan beri (duraphat ve duraflor )flor vernik , Avrupa’nın İskandinav ülkelerinde kullanılımaya başlandı.. 1995 den itibaren ABD de de rutin kullanıma girdi..

florlu vernik kiti ELDİVEN MUAYENE AYNASI GAZLI BEZ VERNİK FIRÇASI PARMAK ATELİ

UYGULAMA Eldiven kullanın 2x2 boyutundaki gazlı bezle dişleri kurutun Dişlerin tüm yüzeyine ince bir tabaka halinde uygulayın Evi boyayın , resim yapmayın!

UYGULAMA SONRASI BİLGİLENDİRME Dişleri fırçalamak için 1 gün bekleyiniz Uygulamadan hemen sonra yemek yenilebilir ve içilebilir Ertesi gün yumuşak diet önerilir Aileye broşür verilir(önerileri içeren)

Yüzeyel Florit Flor; yüzeyel olarak (fırça, gargara yada fırça ile yayma) kullanılır… CaF olarak minenin en dış tabakasına katılır, rezervuar (depo) olarak görev yapar ve asitli ortamlarda salınır. Böylece çözünmeye karşı direnç oluşturur. Bu etkisi geçicidir. Mine yüzeyinde EMİLİR ve mineyi oluşturan kristallerin çözünmesini engeller, remineralizasyon oranını arttırır. Parents should be counseled to use

DİKKAT….. İlk çıkan birinci azıların ÇİĞNEYİCİ YÜZEYLERİ nin çürüğe hassas oldukları unutulmamalı….. Bu sebeple; arka dişlere jel uygulanırken İSRARLA çiğneyici yüzeyler tercih edilmeli…

Yaşadıkları bu günde mutlu olmak isteyenler, gelecek kuşakları düşünenlerdir… M. Kemal ATATÜRK