İLK KÜLTÜR MERKEZLERİ

Medeniyetlerin Doğuşu: Tarih boyunca dünya üzerinde birbirinden farklı çok sayıda medeniyet doğmuştur. Bu medeniyetlerin ortaya çıkışında, coğrafi şartlar ile birlikte farklı toplumların katkısı olmuştur. Medeniyetler isimlerini kuruldukları bölgelerden alırlar. Örnek: Çin Medeniyeti, Mısır Medeniyeti vb.

ETKİNLİK

5 1 4 1 Orta Kuşak 2 4 3 5 Ekvator 6 6 2 3 Orta Kuşak

5 4 6 2 3 1 AKDENİZ UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI MAYA UYGARLIĞI İNKA UYGARLIĞI MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI MISIR UYGARLIĞI 6 2 3

BİLGİ KUTUSU: Günümüzden 10 – 12 bin yıl kadar önce iklim ısınmaya başlamış, buzul alanları çekilmeye başlamıştır. Büyük Sahra, Orta Asya ve Arabistan başta olmak üzere bir çok bölge kuraklaşmıştır. Daha önceleri dağınık olarak yaşan insanlar, su kaynaklarına yakın alanlarda toplanmışlardır. Buzul Çağının sona ermesi ve artan nüfus, insanları yerleşik hayata ve tarımsal üretime zorlamıştır. Böylece kurak ve yarı kurak alanlar ilk büyük medeniyetlerin doğuş alanları olmuşlardır.

MEZOPOTAMYA MEDENİYETİ: Kuzey ve kuzeydoğudan yüksek dağlarla çevrili, güneyden Suriye ve Arabistan çöllerine açık, geniş bir düzlüktür. Varlığını Anadolu’dan kaynağını alan Fırat ve Dicle nehirlerine borçludur. Mezopotamya, verimli topraklara sahip olması, iklim şartlarının uygun olması gibi nedenlerden dolayı ilk kültür merkezlerinden biri olmuştur. Dicle Fırat MEZOPOTAMYA

MEZOPOTAMYA MEDENİYETİ’NİN DÜNYA MEDENİYETİNE KATKILARI: Günümüz uygarlığının temeli olan yazıyı (çivi yazısı), Tarihteki ilk yazılı hukuk kurallarını, İlk mutlak krallık anlayışı, Burçları, Ay yılı hesabına dayanan ilk takvimi, Dört işlemi , Gılgamış Destanı ve daha bir çok ilki…

MISIR MEDENİYETİ: Kuzey Afrika’da Nil Nehri vadisinde kurulmuştur. Etrafı çöllerle çevrili olduğu için diğer medeniyetlerle etkileşimi daha az olmuştur. Bölgenin uygun iklim şartları, yılda iki kez ürün alınabilen verimli toprakları, Mezopotamya Uygarlığı ve Nil Nehri, Mısır medeniyetinin ortaya çıkmasında ve gelişmesinde önemli rol oynamıştır.

Nil’in düzenli akışı, nehir taşımacılığını geliştirdi. Nil Nehri taşkınlarından sonra bozulan tarla sınırlarını tespit etmek için matematikten yararlandılar. Bu durum hem kamu örgütlenmesini hem de bilimin gelişmesine katkı sağladı. Nil’in düzenli akışı, nehir taşımacılığını geliştirdi. Bu da; ticareti, vergi toplamayı ve ülke yönetimini kolaylaştırdı. NİL NEHRİ

MISIR MEDENİYETİ’NİN DÜNYA MEDENİYETİNE KATKILARI: Tarım topraklarını düzenlediler. Matematikte "pi" sayısını buldular. Güneş yılı esasına dayalı ilk takvimi yaptılar. Tıp’ta , mimaride, astronomide bir çok buluşa ve esere imza attılar. GÜNEŞ YILI ESASINA GÖRE YAPILAN İLK TAKVİM

Ön bilgilerinizden faydalanarak boş bırakılan yerleri doldurunuz. ETKİNLİK: Sayfa 29: Aşağıdaki tablolarda medeniyetlerin gelişmesine ve yayılmasına neden olan bazı buluşlar verilmiştir. Ön bilgilerinizden faydalanarak boş bırakılan yerleri doldurunuz.

YAZI: Sümerler , yazıyı ilk kullanan uygarlıktır. Yazı, Asurlular başta olmak üzere pek çok kavim tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonra bilim, hukuk ve ticarette de kullanılmış, ardından ilk eğitim kurumları açılmıştır. Haftanın günleri de bu dönemde belirlenmiştir. Zaman içinde kahramanlık hikâyeleri, dinî törenlerin uygulanma esasları vb. yazıya geçirilmeye başlanmıştır. Tüm bunlar ; kültürün gelişmesine ve aktarımına büyük katkılar sağlamıştır.

TAKVİM: Dünya'nın güneş etrafında dönüşüne göre miladi takvim düzenlenmiştir. Bu takvimi ilk kez Mısırlılar kullanmıştır. Romalılar tarafından geliştirilmiştir. Eski topluluklar, takvimde ay senesini kullanıyorlardı. Ay yılı ile Güneş yılı arasında 11 günlük fark vardır. Ay yılında her yıl başlangıcı 11 gün öne gelir.

DEMİR: Demiri ilk işleyen milletlerden biri de Orta Asya'daki Türklerdir. Demir ilk önce silah yapımında, daha sonra da araç gereç yapımında kullanılmıştır. Eski Türkler göç ettikçe oradaki halklara demiri ve onu işlemeyi öğretmişlerdir. Zamanla demir, savaşlarda üstünlük elde etmenin temel unsurlarından biri hâline gelmiştir. Hititler de demirden silah yapımında kendilerine özgü teknikler geliştirmişler ve çok daha sağlam silâhlar yapmaya başlamışlardır. Bu yolla iki yüzyıl boyunca süper güç olmayı başarmışlardır. Demir, dayanıklı olduğundan tarımda kullanılan araçların yapımında kullanılmış, sağlam sabanlarla ekilen topraklardan daha bol ürün alınması sağlanmıştır.

KAĞIT: Aslında M.Ö. 4000 yıllarında Mısır'da bulunan Cyperius (papirüs) denilen bitkinin sapı uygun boyutlarda kesilip bir tahta üzerine dizilip, sulu vaziyette tokmaklanarak bir çeşit kağıt üretilmekteydi. Yapılışı ve özelliği bakımından bugünkü kağıttan farklı olmakla beraber, kağıt ismi bu papirüs kağıdından kalmıştır. Papirüsle beraber, çeşitli hayvan derilerinden yapılan parşömen kağıdı da tarih boyunca kullanılmıştır.

KAĞIT: İnce bitki liflerinin keçeleşmesi ile meydana gelen bugünkü kağıdın ilk olarak M.S. 1. yüzyılda Çin'de yapıldığı sanılmaktadır. Kağıt ilk para mantığının bir şeyler satın alma, değiş tokuş gibi parasal şeylerin başlangıcı olmuştur. Yazma, taşıma ve muhafazasındaki kolaylıklar, herhangi bir yerdeki bilim ve teknolojinin çok kısa bir zamanda dünyanın her tarafına kolayca yayılmasını temin etmiş, böylece bugünkü medeniyete ulaşılmasının başlıca vasıtalarından birisi olmuştur. ABAKA LİFİ

SON