PERİFERİK NEDENLER I) VESTİBÜLER NEDENLER II)NON VESTİBÜLER NEDENLER

I- VESTİBÜLER NEDENLER Labirent’den kaynaklanan nedenler:          - Enflamasyon          - Travma         - Kanama          - Ototoksisite          - Hidrops ...  Vestibüler sinir’den kaynaklanan nedenler:          - Menenjit          - Sifiliz          - Viral(kabakulak)          - Tümör(akustik nörinom, menenjiom)          - Nöronit ...  

Vestibüler patoloji’ye yol açan genel nedenler - Kan akımı bozuklukları        - Ateroskleroz / Anemi / Hipertansiyon / Hipotansiyon…        - Entoksikasyon                   Endojen: Diabet / Üremi….                   Ekzojen: Alkol…        -  Avitaminoz          - Refleks yoldan etki eden patolojiler        - Gastointestinal / Servikal / Hipoglisemi / Helmintiazis…        - Enfeksiyon        - Menenjit / Sifiliz / Viral(İnfluenza) …

II- NON-VESTİBÜLER NEDENLER - Otitik (Dış kulak yolu tıkayıcı patolojileri / Otit...) - Optik/Oküler (Diplopi / Myopi / Hemianopsi / Bifokal Cam) - Servikal/Lokomotor(Vasküler / Whipplash / Spondiloz) - Psikojenik (Klaustrofobi / Agorafobi…) - Anemik - Metabolik (Tiroid /Glukoz / Lipid / Üre / Oto-İmmün...) - Kardiovasküler (Blok / Yetmezlik / Arterioskleroz…) - Pulmoner (Oksijenasyon Defekti / Hiperventilasyon) - Gastrointestinal (Damping Sendromu / Akut diare)

Periferik Vertigo Oluşturan Nedenler: 1. Benign Paroksismal Vertigo 2. Meniere Hastalığı 3. Vestibüler Nöritis 4. Perilenfatik Fistül 5. Rekürren Vestibülopati 6. Gecikmiş Endolenfatik Hidrops 7. Otolojik Sifiliz 8. Travmalar

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-I Bazı baş hareketlerine denge organının anormal cevabı ile ortaya çıkan çok sık karşılaşılan bir periferik vestibüler sistem hastalığıdır. Her yaştaki yetişkinde ortaya çıkar, en sık orta yaşta rastlanır. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-II Etyoloji Spontan olarak ortaya çıkabilir. Kafa travması, Labirentit Anterior vestibüler arterin beslediği alandaki iskemi, Yaşlılık, Başın arkada gergin tutulması, Uzun yatak istirahati, Migren, Uzun süreli kara ve havayolu yolculukları etyolojik faktör olabilir.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-III Patofizyoloji -Kanalolithiazis -Kupulolithiazis . teorileri ile açıklanabilir

-kanalolithiazis: -otokonia ya da kanalitler endolenf içerisinde serbestçe hareket ederler ve ayakta yada supin pozisyonda en alt seviyede duran posterior kanalda birikirler.Başın hareket etmesiyle yerçekimine göre hareket ederek saçlı hücreleri stimüle ederler bu da baş dönmesi ve nistagmusun ortaya çıkmasını sağlar. Kupulithiazis: -utrikülden ayrılan otokonialar posterior kanalın kupulasına bağlanarak onun ağırlığını arttırırlar.Kupula artan ağırlığı ile istirahat halindeki pozisyonuna geri dönemez ve başın yeni pozisyonu süresince vestibüler uyarı devam eder.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-IV -en sık posterior kanal (%93) tutulur -lateral kanal daha azdır. -süperior kanal ise çok nadirdir. Posterior kanalın daha sık görülmesinin nedeni hem ayakta hem de yatarken vestibüler labirentin en derin düzeyinde bulunmasıdır. Bu mekanizmalar ile herhangi bir kanal etkilenebilir.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-V Klinik Yakınmalar saniyeler sürer, Çevrenin dönmesi şeklinde vertigo, Dengesizlik hissi, Bulantı olur. Yakınmaların ağırlığı değişkendir. Periyodik olarak düzelir ve daha sonra tekrarlar. Ataklar arasında yakınma yoktur.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-VI Yakınmalar baş hareketleri ile ortaya çıkar. Yatakta yana dönme, yataktan kalkma, arkaya bakma, başı yukarı kaldırma, yerden bir şey almak için öne eğilme tetikleyici hareketlerdir. Vertigo atakları sıklıkla sabahları olur. Genellikle uyku sonrasında pozisyon değiştirildiğinde ortaya çıkar.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-VII Tanı Anamnez ile hasta tarafından kolaylıkla tanımlanabilir. Öykü ile etkilenen kulak dahi saptanabilir. KBB muayenesi Otonörolojik muayene Provakasyon testleri Provakasyon testlerine verdikleri anormal nistagmus cevabını gözleyerek konulur.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-VIII Provakasyon Testleri Dix-hallpike testi Yana yatırma testi Yuvarlama (Roll) testi Dix-hallpike ve yana yatırma testi ile posterior kanal ile anterior(superior) kanal patolojileri tesbit edilebilir. Yuvarlama testi ile lateral (horizontal) kanal patolojileri tespit edilebilir.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-IX Dix-hallpike testi; Hasta muayene masasına oturtulur, başı 45 derece çevrilir hasta masadan başı sarkacak şekilde yatırılır. Nistagmus varsa sona erene kadar beklenir hasta tekrar oturtulur, nistagmusun yönüne bakılır. Aynı işlem diğer yöne doğru baş çevrilerek tekrarlanır. Test öncesi hastalar ne hissedecekleri konusunda bilgilendirilmeli ve her ne olursa olsun gözlerini açık tutmaları istenmelidir. P-BPPV’de görülen nistagmus, baş, patolojinin olduğu tarafa doğru sarkık pozisyona getirildiği zaman ortaya çıkar. Nistagmus; - 10-15 sn süren bir latent süreden sonra ortaya çıkar, - kısa sürelidir, -yönü aşağıya doğrudur, -hasta oturur pozisyona geldiğinde yön değiştirir, -provakatif hareketin tekrarlanması ile şiddeti azalır ve hatta görülmeyebilir.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-X Yana yatırma testi; Sağ ve sol olmak üzere iki tetikleyici hareketi içerir. Hasta masaya ayakları yere sarkacak şekilde oturtulur, başı sağa yatışta sola, sola yatışta sağa 45 derece çevrilerek hızla yana yatırılır, nistagmus gözlenir, hasta yavaşça oturtulur ve test diğer yöne tekrarlanır. BPPV hastasında nistagmusun hızlı faz yönüne bakılarak hastalıktan hangi tarafın etkilendiği tesbit edilebilir. Örneğin; Sağa doğru yapılan testte, hasta tam karşıya bakarken; nistagmus yukarı sağa ise sağ posterior, yukarı sola ise sol posterior kanal BPPV Nistagmus aşağı sağa ise sağ anterior,aşağı sola ise sol anterior kanal BPPV dir.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-XI Yuvarlama (Roll) testi Hasta sırtüstü baş 30 derece yukarıda olacak şekilde yatırılır, baş ve gövde hızla 90 derece sağa çevrilir 40 sn beklenir nistagmus olursa 1 dk beklenir hasta orta hatta yavaşça getirilerek test diğer yöne tekrarlanır. Horizontal kanal BPPV tanısı için kullanılır. Horizontal kanal BPPV si olan hastada her iki yönde de baş dönmesi ve nistagmus olur. Nistagmus; latent süresi daha kısa, nistagmus daha uzun sürer yorulma belirgin değildir, vertigo horizontal karakterlidir

Hain’in gövde yuvarlama ( barbekü) manevrası : Lateral kanal BPPV ‘sunda kullanılır.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-XII Tedavi Fizyopatolojinin aydınlatılması ve semisirküler kanalların ayrı ayrı tutulabildiğinin gösterilmesi sonrasında oldukça etkin tedavi edici manevralar ortaya konmuştur. Kanalit repozisyon (epley) manevrası Serbestleştirme (semont) manevrası Brand-daroff egzersizleri

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-XIII Epley Manevrası Dix-hallpike testinde tespit edilen yön sağda ise baş, orta hattan 45 derece sağa çevrilir ve masadan 20-30 derece sarkacak şekilde 3 dk beklenir, ardından 1 dk da baş orta hatta getirilir ve ekstansiyonu düzeltilir.Daha sonra 1 dk da baş-vücut sola yavaşça sola döner gövde yan yatar pozisyonda iken yüz 45 derece yüzükoyun durumdadır. 3 dk beklenir ve yavaşça oturtulur.

EPLEY MANEVRASI  

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-XIV Semont Manevrası Etkilenen kanala göre yapılır. Sağ posterior kanal için; hasta masada otururken baş 45 derece sola çevrilir ve hızla sağ kol üzerine yatırılır 1 dk beklenir sonra baş pozisyonu değiştirilmeden sola yatırılır 1dk beklenir ve hasta oturtulur. Sağ anterior kanalda ise baş sağa çevrilerek uygulanır.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-XV Daroff Manevrası Hastanın evde yardımsız yapabileceği bir egzersizdir. Hasta otururken başı etkilenen tarafın tersine çevirir ve etkilenen tarafa hızla yatar 30 sn bekler ,hızla oturur 30 sn daha bekledikten sonra başını diğer tarafa çevirip etkilenmeyen tarafa yatar. 30 sn bekler hızla oturur. Günde 3 kez 20-30 kez tekrarlar.üst üste 2 gün baş dönmesi olmayıncaya kadar yapılır.

Brandt & Daroff Manevrası:

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO-XVI Diğer Tedavi Metodları BPPV de vestibulosupresan medikasyon altta yatan patolojiyi kontrol edemeyeceği için tedavi seçeneği olarak kullanılmaz. Bununla birlikte semptomları geçici olarak süprese edeceğinden; -Kısa süreli, -Rehabilitasyon sırasında ya da -Repozisyon manevraları sırasında semptomları yatıştırmada kullanılır. Cerrahi tedavi

MENİERE HASTALIĞI-I İdiopatik endolenfatik hidrops olarak bilinen epizodik baş dönmesi, dalgalı işitme kaybı ve tinnitus triadı ile tanımlanabilir.

MENİERE HASTALIĞI-II Etyoloji    Genetik faktörler (Ailesel yatkınlık %14-20)    Anatomik faktörler    Travma (Fiziksel ve akustik)    Viral enfeksiyonlar (HSV 1, VP1)   Allerji    Otoimmunite   Psikosomatik ve kişilik özellikleri

MENİERE HASTALIĞI-III Klinik - Tipik bulguları episodik rotatuar vertigo atağı (% 96) tinnitus (% 91) aynı tarafta işitme kaybı (% 87)’dır kulakta dolgunluk hissi - Atak süreleri değişken olup genelde 1-3 saat süren ataklar olur. - %10 hastada ataklar 30 dakikadan kısa sürer. - Atağın başlangıcı semptomların en şiddetli olduğu dönemdir. - Baş hareketleri semptomları kötüleştirir. - Vertigo ile birlikte bulantı ve kusma görülebilir. - Atak esnasında hastanın bilinci ve oryantasyonu bozulmaz.

MENİERE HASTALIĞI-IV Tanı İşitsel incelemeler;- odyometri - gliserol testi Vestibüler incelemeler; Radyolojik incelemeler;

MENİERE HASTALIĞI-V Tedavi 1-Medikal tedavi 2-Basınç tedavi 3-Perfüzyon tedavi 4-Cerrahi tedavi

MENİERE HASTALIĞI-VI MEDİKAL TEDAVİ Tuz kısıtlaması Kullanılan ilaçlar; Diüretikler Benzodiazepinler Antiemetik ajanlar Vazodilatatörler Kalsiyum antagonistleri Aminoglikozitler(gentamisin) Kortikosteroidler

VESTİBÜLER NÖRİTİS-I Labirenter kaynaklı bir patoloji olup ani başlayan ve giderek azalarak devam eden vertigo ve buna eşlik eden vejetetaif semptomlarla karakterizedir. Koklear semptomların eşlik etmemesi tipiktir. Ensık 30-50 yaşları arasında görülür. Hastalık öncesinde viral enfeksiyon öyküsü vardır.

VESTİBÜLER NÖRİTİS-II Tanı Önceden vertigo atağının olmaması Geçirilmiş viral üst solunum yolları enfeksiyonu İşitmenin normal olması Nistagmusun olması Odyometri ve kalorik test

VESTİBÜLER NÖRİTİS-III Tedavi Baş dönmesi, bulantı ve kusma şiddetli ise hastaneye yatırılmalıdır. Antivertigo tedavi; dimenhidrinat, diazepam

Vertigonun süresine göre kısaca özetlersek --Bir kac saniye ya da dakika : BPPV --Bir kac dakika ya da saat : meniere Yineleyen vestibulopati --Gunler : vestibuler nöronit --Degisken ise ic kulak fistülü,travması