Araştırma Yöntemleri
TAKDİM PLANI 1. DEĞİŞKENLERİN ÖLÇÜLMESİ 2. OPERASYONEL TANIMLAMA: BOYUTLAR VE ELEMANLAR 3. OPERASYONEL TANIMLAMA NE DEĞİLDİR? 4. ÖLÇEK TÜRLERİ a. SINIFLAMA ÖLÇEĞİ b. SIRALAMA ÖLÇEĞİ c. EŞİT ARALIKLI ÖLÇEK ç. ORANLI ÖLÇEK 5. SIK KULLANILAN ÖLÇEK TÜRLERİ 6. SORULAR
DEĞİŞKENLERİN ÖLÇÜLMESİ: Değişkenler genel geçer ölçekler yardımıyla ölçülmedikçe; hipotezimizi test etmek ve karmaşık araştırma problemlerine yanıt bulmak mümkün olmayacaktır.
Bir masanın boyutları, arazide bir uzaklık, zaman gibi değişkenler, çeşitli aletler ve birimler (ölçekler) yardımıyla ölçülebilmektedir.
Bir işyerindeki çalışanların iş tatminini ölçmek için Kullanılabilecek bir metre henüz icat edilemedi.
Kişilerin olaylara yaklaşım tarzı ve önyargılardan kaynaklanan muğlaklık, kavramların operasyonelleştirilmesi (operasyonel tanımı) veya fonksiyonelleştirilmesi yoluyla giderilebilir.
2. Operasyonel Tanımlama: Boyutlar ve Elemanlar Kavramların operasyonelleştirilmesi; kavramların davranışsal boyutlarına ve özelliklerine bakarak yapılabilir. Yapılması gereken; sözkonusu kavramın, ölçümlerde kullanılabilecek, gözlemlenebilir ve ölçülebilir elemanlara dönüştürülmesidir.
İş tarafından yönlendirilmek Dinlenmeden çalışmak ÖRNEK: Başarma Motivasyonu Kavramının Operasyonelleştirilmesi: Öncelikle yüksek başarma motivasyonuna sahip kişilerin göstermesini beklediğimiz davranış özelliklerini (BOYUTLARI) belirlemeliyiz. İş tarafından yönlendirilmek Dinlenmeden çalışmak Etkin olmamaya karşı sabırsızlık Ortalama zorluklarda fırsatlar kovalama Geribildirim beklemek
Daha sonra her boyutu alt elemanlara indirgeyerek yanı işlemi tekrar etmeliyiz. İŞ TARAFINDAN YÖNLENDİRİLMEK Sürekli çalışmak Boş zaman kullanmada isteksizlik Başarısızlık yerine inatla çalışmayı seçmek
DİNLENMEDEN ÇALIŞMAK Evde bile iş düşünmek Hiçbir hobi sahibi olmamak ETKİN OLMAMAYA KARŞI SABIRSIZLIK En ufak bir hatada bile tolerans göstermemek Yavaş veya beceriksiz insanlarla çalışmaktan rahatsızlıkduymak
ORTALAMA ZORLUKLARDA FIRSATLAR KOVALAMAK a. Rutin işler yerine fırsatlar kovalamak b. Çok zor fırsatları değil, ortalama zorlukta fırsatları tercih etmek GERİ BİLDİRİM BEKLEMEK İşin nasıl yapıldığı konusunda sürekli geri bildirim istemek Anında geri bildirim alabilmek için sabırsızlık göstermek
3. Operasyonel Tanımlama Ne Değildir? Operasyonel tanımlama; ele alınan kavramın karşılıklı etkileşim içinde bulunduğu öğeleri içermez. Örneğin; Başarma motivasyonunu açıklamak için iş performansı kullanılamaz. Bir kavramı operasyonel tanımlamak demek; onun sebeplerini, artalanını, sonuçlarını ve etkileşimde bulunduğu diğer kavramları gözardı etmek değildir.
Bir kavramı operasyonelleştirirken yapacağımız hata, elimizde geçerli kriterlerin olmaması demektir. EĞER YANLIŞ VERİLERLE YOLA ÇIKIYORSANIZ; VARDIĞINIZ YER, VARMANIZ GEREKEN YER DEĞİLDİR!
4. ÖLÇEK TÜRLERİ a. SINIFLAMA ÖLÇEĞİ b. SIRALAMA ÖLÇEĞİ c. EŞİT ARALIKLI ÖLÇEK ç. ORANLI ÖLÇEK
Sınıflama (Gruplama, nominal, isimsel) Ölçeği: Bir kütüphane kullanıcıları Kadın Erkek Olarak ikili bir ölçekle sınıflandırılabilir.
b. Sıralama (Ordinal) Ölçeği: Kullanıcıların kütüphane memnuniyetlerini belirlemek için Çok memnun Memnun Memnun değil Hiç memnun değil Şeklinde çoktan aza sıralanabilir.
c. Eşit aralıklı (Interval) Ölçek: Kütüphane kullanıcılarının aldıkları kitaplar Sıfır kitap Bir kitap İki kitap Şeklinde, eşit aralıklarla ölçülebilir.
d. Oranlı (Ratio) Ölçek: Kütüphane kullanıcıları kütüphanede kalış sürelerine göre 0-2 saat 2-4 saat 4-6 saat Şeklinde bir ölçekle ölçülebilir.
Değişkenler hakkındaki verilerin hangi ölçek(ler) kullanılarak belirlendiği, bu değişkenlerle ilgili verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında kullanılacak istatistik yöntemleri de belirler.
5. Sık Kullanılan Ölçek Türleri: Beğenme Ölçekleri: Bölünmeli Ölçek Kategori Ölçeği Likert Ölçeği Sayısal Ölçek e. Anlamsal Farklılık Ölçeği f. Maddeleştirilmiş Beğenilme Ölçeği
g. Sabit Toplam Ölçeği h. Stapel Ölçeği Grafik Beğenilme Ölçeği j. Ortak Karar Ölçeği
Sıralama Ölçekleri: Eşleştirilmiş Karşılaştırma Ölçeği Zorunlu Seçim Ölçeği Karşılaştırmalı Ölçek
SORULAR