ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ T.C. MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ANTAKYA MYO BİLGİSAYAR PROGRAMCILIĞI-TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Öğr. Gör. Zülfü ALANOĞLU HATAY/Antakya, 2014

BİLİM VE BİLGİ Bilgi ve Bilginin Kaynakları Bilmek, bilgi ve bilim aynı kökenlidir. İnsan yaşamının bilgi ile anlam ve zenginlik kazandığı da açık bir gerçektir. Bilmek sadece insana has bir olgudur.

BİLİM VE BİLGİ Bilgi ve Bilginin Kaynakları Bilim evrensel yasaları elde etme çabasıdır. Bilim, gözlem ve akıl yoluyla olguları ve bu olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır. Bilim gerçeği anlama teknikleridir. Bilim evreni anlama ve açıklama gayretlerin tümüdür.

BİLİM VE BİLGİ Bilmeye bilgi diyebilmek için Doğruluk İnanç Gerekçelendirme koşulları

(ii) K KİŞİSİ Ö’ YE İNANIR GETTİER  Ünlü makalesinde önermesel bilginin üçlü tanımının farklı şekillerde sunulabileceğini belirterek başlar. a) Eğer ve sadece (Ancak) aşağıdaki koşullar sağlanırsa K kişisi Ö önermesini biliyordur; (i) Ö DOĞRUDUR (ii) K KİŞİSİ Ö’ YE İNANIR (iii) K kişisinin Ö’ ye inanması için gerekçe vardır.

GETTİER  Ünlü makalesi, önermesel bilginin üçlü tanımının farklı şekillerde sunulabileceğini belirterek başlar. b) Eğer ve sadece aşağıdaki koşullar sağlanırsa K kişisi Ö önermesini biliyordur; (i) K KİŞİSİ Ö’ YÜ KABUL ETMEKTEDİR. (ii) K KİŞİSİ Ö’ İÇİN YETERLİ KANITA SAHİPTİR (iii) Ö DOĞRUDUR.

GETTİER  Ünlü makalesi, önermesel bilginin üçlü tanımının farklı şekillerde sunulabileceğini belirterek başlar. c) Eğer ve sadece aşağıdaki koşullar sağlanırsa K kişisi Ö önermesini biliyordur; (i) Ö DOĞRUDUR (ii) K KİŞİSİ Ö’ NÜN DOĞRULUĞUNDAN EMİNDİR. iii) K kişisinin Ö’ nün doğru olduğundan (elindeki kanıtlar itibariyle) emin olma hakkına sahiptir.

BİLİM VE BİLGİ Bilginin Kaynakları Duyu-deneyim Akıl Sezgi Bellek İnançlar Otorite İdeoloji

Bilim, Evreni anlama ve açıklama gayretlerinin tümüdür. Bilimsel yöntemle elde edilmiş bilgilerin tümüdür. Gerçeği anlama etkinlikleridir. Tasnif demektir.

Bilimin Özellikleri Olgusaldır. Mantıksaldır. Nesnel’dir.(Objektif) Genelleyicidir. Bilim seçicidir. Bilim Eleştireldir.

Olgusaldır Bilimsel önermelerin tümü ya doğrudan ya da dolaylı olarak gözlenebilen olguları dile getirir. Basınç yükseklere çıkıldıkça azalır Bilimsel Yeşil renkli nesneler güzeldir Bilimsel değil

Mantıksaldır Bilimsel sonuçlar her türlü çelişkiden uzak, kendi içerisinde bir tutarlılığa sahip olmak zorundadır. Bilimde birbiriyle çelişen iki önerme doğru kabul edilmez. Yüksek rakımlarda su düşük sıcaklıklarda kaynar Su Trabzon'da Erzurum a göre daha düşük sıcaklıklarda kaynar

Nesnel’dir.(Objektif) Bilimin; edebiyat, sanat ve felsefe gibi bir insan uğraşısı olduğu unutulmamalıdır. Bilim insanları bilimin gereği olarak ancak objektif olmaya çalışırlar. Ancak bunu her zaman başaramayabilirler.

Genelleyicidir Bilim tek tek olgularla değil, olgu türleri ile uğraşır. Bir gazın hacmi, sıcaklık sabit tutulduğunda, basınçla ters orantılı olarak değişir. Metaller elektriği iletir Bilim ayrıca geneli arayıcıdır. Tek bir kişiye ait olan, kimseyle paylaşılmayan görüşler bilimsel değildir.

Bilim seçicidir. Evrende olup biten olgular çeşit ve sayı yönünden sonsuzdur. Bütün bu olguların bilime konu olması zaman ve imkanlar açısından olanaksızdır. Bilimde seçicilik hipotezlerle sağlanır

Bilim Eleştireldir. Bilim ne kadar akla ve mantığa uygun görünürse görünsün her önerme, teori ve bilimsel bilgiler eleştiriye açıktır. Bilimde her görüş veya önerme olgular ve kanıtlar tarafından desteklendiği sürece kabul görür. Bilimde hiçbir doğru değişmez değildir. Newton yasalarından Einstein yasalarına geçiş.

Bilimin Amacı Bilimin amacı evreni anlamak açıklamaktır. Konusuna giren alan içindeki nesnel gerçekliğin yasalarını bulmak ve bu alanda meydan gelen olayları açıklamak. Nedenini bildiğimiz olaylar konusunda öngörüde (öndeyi) bulunmak. Yani olayları onlar gerçekleşmeden önce tahmin etmek.

Bilimin İşlevleri Bilim gerçekleri tasvir eder ve anlatır. Gerçeğin açıklanması ve anlaşılır halde ifade edilmesi de bilimin görevleri arasındadır. İlişkilerin ve değişmelerin tahmin edilmesi de önemlidir. Olayların ve olguların kontrol edilmesi de insanların yararınadır. Bilim yukarıda sıralanan işlevleri yerine getirirken işe soru sormakla ve gözlem yapmakla başlar.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar Araştırma yöntemlerinin belirli bir mantıksal düzen ve kalıp içerisinde yürütülmesi doğaldır. Gerçeği aramada ve evreni araştırmada izlenen yollar hızla daha güvenilir hale gelmiştir.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar GÖZLEM: Genel olarak bilgi toplamak ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Ancak duyularımız yardımıyla bilgi elde ederiz ve böylece gözlem yapmış oluruz. OLGU: Gözlem konusu olan olay ve oluşumlardır.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar HİPOTEZ: Gözlemlere ilişkin var olan gerçeklerin ifade edilmesidir, ispatlanması gereken yargı cümleleridir. Toplanan verilere dayalı olarak oluşan kanı ve yargılara hipotez adı verilir. Hipotez araştırmalarla test edilir. TEORİ: Olaylar ve olgulara dayanan sistematik bilimsel açıklamadır. Ortaya konulan teori gözlemlerimizi organize eder.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar YASA: Teoriler kesin olarak ispat edilirse bilimsel yasa haline gelmiş olurlar. Suyun deniz seviyesinde 100° C de kaynaması veya yerçekimi kanunu bilimsel yasalara örnek olarak verilebilinir. TÜMDENGELİM: Matematik ve mantık tümdengelim yöntemini kullanırlar. Önceden doğruluğu kabul edilen bilgilerden veya eşitliklerden yola çıkarak yeni bilgiler üretir veya sorulara cevap verir.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar TÜMEVARIM: Mantıksal düşünce yollarından birisidir. Bu yöntemde, hareket noktası bir teori ya da hipotez değildir. Gözlemlerden veya olaylardan işe başlar. Gözlem ve deneylerden genellemeler yapılarak teoriye ulaşmaya çalışırlar.

BİLİM DALLARININ SINIFLANDIRILMASI Maddi Bilimler/Manevi Bilimler: Biyoloji, Ahlak Bilgisi vs. Fen Bilimleri/Sosyal Bilimler: Kimya, Sosyoloji vs. Deneysel Bilimler/Teorik Bilimler Fizik,Felsefe vs. Temel Bilimler/Uygulamalı Bilimler Matematik, Mühendislik vs. Fen Bilimleri/Sosyal Bilimler/Sanat ve Estetik Kimya,Ekonomi,sanat vs.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN AMAÇLARI VE ÇEŞİTLERİ ARAŞTIRMA Bir amaca yönelik, belirli aşamalar içerisinde ve bir yöntem dahilinde yapılan çalışmalara araştırma adı verilir. Düzenli, dikkatli ve belirli esaslar dahilinde yapılan çalışmalara araştırma’ya tipik örnek teşkil eder. Sistematik olarak yapılan bütün araştırmalar bilimsel değildir. Eğer sistematik araştırmalar, deneysel ve rasyonel esaslara dayanmakta ise, o zaman bilimsel olurlar.

Araştırmalarda Gözetilen Amaçlar Bir sorunu çözmek, Yeni bir ürün ortaya koymak, Yeni bir yöntem veya teknoloji ortaya koymak, Yeni bir bilgi ortaya koymak, Ekonomik yarar sağlamak,

Araştırmaların Türleri Kütüphane araştırmaları Laboratuar araştırmaları(deneyler) Gözleme dayalı araştırmalar Anket araştırmaları Beşeri araştırmalar Analitik araştırmalar Descriptif (tasviri) araştırmalar AR-GE araştırmaları

EKONOMİK GELİŞME VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA İLİŞKİSİ Ekonomik Gelişmede Araştırma ve Teknoloji Kurumsal Yapı AR-GE de çalışan insan gücü AR-GE harcamaları Teknolojik yapı ve seviye Bilgi dağıtma ve yayma sistemi Uluslar arası ilişkiler

Teknolojik gelişmelerde toplumların; Toplumsal ihtiyaçlar Toplumun kaynakları Toplumsal yapı ve ortam durumları dikkat çekmektedir.

İleri teknolojilerin olumlu sonuçları Verimlilikte artış Mal ve hizmet üretiminde kalite Üretim maliyetlerinde düşme Doğanın korunması

Teknolojik gelişmelerin sorunları Nükleer teknolojinin yol açtığı sorunlar Hızlı nüfus artışı ve kentleşmeye ilişkin sorunlar Çevre sorunları Az iş gücü ile çalışma veya işten çıkarmalar

ARAŞTIRMALARIN PLANLANMASI Bilimsel bir araştırmada izlenecek yol Bir sorunun tanımı yapılır ve çerçevesi çizilir Sorunun çözümüne ilişkin hipotez geliştirilir. Bu hipotezin ışığında hangi gözlem ve verilerin beklendiğine ilişkin bir varsayım yapılır Belirli bir plan ve yöntem içerisinde gerekli gözlem yapılır veya veriler elde edilir. Gözlem değerleri ile varsayımlar arasındaki uyuma bakılarak hipotez kabul veya red edilir

Bilimsel Aşamaların Planlanması Fikir üretme aşaması Sorunun tanımlanması aşaması Yöntemi belirleme aşaması Verileri elde etme aşaması Verilerin analiz edilmesi Yorumlama aşaması İletişim aşaması

Bilimsel Araştırma İzlenecek Yollar Bir sorunun tanımı yapışır ve çerçevesi çizilir. Sorunun çözümüne yarayacak bir hipotez geliştirilir. Bu hipotezin ışığı altında hangi gözlemlerin veya verilerin gerektiğine ilişkin bir varsayım yapılır. Belirli bir plan ve yöntem içerisinde gerekli gözlem yapılır veya veriler elde edilir. Gözlem değerleri ile varsayımlar arasındaki uyuma bakılarak hipotez kabul veya red edilir.

Bilimsel İletişim Yöntemleri Konferans Makale Panel Sempozyum Açıkoturum Genel Kurul Telefon Konuşması Teleks ve Telefaks Mektup Bilgisayarlı İletişim Teknik Gezi Kongre Seminer

Kısaca Tanımı veya Amacı Adı Kısaca Tanımı veya Amacı Konuşmacı Dinleyici Sayısı Yer/ Ortam Örnek Konferans Önceden belirlenmiş konuda yapılan konuşma Bir kişi Çok sayıda Salon Çevre Konferansı Kongre Çok sayıda konuşmacının, birden fazla konuyu, bildiriler şeklinde sunabileceği toplantı Bir çok 15. Kooperatifçilik Kongresi Panel / Açıkoturum Birkaç konuşmacı kişinin, bir başkanın yönetiminde kısa konuşmalarla, dinleyicilerinde soru sorabildiği tartışmalı toplantı Kazaları Önleme Paneli Sempozyum Genel olarak konuşmacıların ve dinleyicilerin belirli bir düzeyde uzman olduğu bilimsel konuların tartışıldığı toplantı Kalp-Damar Cerrahisi Sempozyumu Seminer Eğitim amacına yönelik toplantı. Her konuda düzenlenebilinir. Tarımda Destekleme Sorunları Semineri Ders Açıklamalı konuşma Bir Dershane veya Anfi Genel Fizik Dersleri Şura Konusu önceden belirlenmiş, katılımcıları belirlenmiş toplantı XI. Milli Eğitim Şurası Genel Kurul Dernek, Vakıf veya şirketlerin yasal olarak belirli aralıklarla düzenledikleri toplantı Türk-İş Genel Kurulu

Kısaca Tanımı veya Amacı Konuşmacı Dinleyici Sayısı Yer/ Ortam Örnek Adı Kısaca Tanımı veya Amacı Konuşmacı Dinleyici Sayısı Yer/ Ortam Örnek Teknik Gezi Belirli konularda yerinde inceleme ve gözlem yapmak üzere düzenlenen ekip veya grup gezisi Konuşmacı şart değildir,rehber olabilir. Katılımcı ve Gözlemci Alan, İş yeri, fabrika vb. Gap Bölgesi Teknik Gezi Telefon Konuşması İki kişi arasında olur. Maliyeti yüksektir. En seri iletişim şeklidir. İki - Mektuplaşma Sınırlı iletişim sağlar, pahalıdır ve yavaştır. Disket veya bant teatisi Yavaş ve zaman alıcıdır. Maliyeti yüksektir. Karşılıklı dialog yoktur. Teleks veya Faks Her zaman mümkün olmaz. Dialog yoktur. Telgraf Tek taraflı iletişimdir, iletilen bilgi sınırlıdır. Bilgisayarlı İletişim (İnternet) Terminal veya link bağlantı sistemiyle veya ekran üzerinden yapılan iletişimdir. Maliyeti yüksektir. Çok sayıda katılım Bilgisayar ortamı Telekonferans, e-mail, internet Gazete Makale Gazetede yayınlanan kısa yazılardır. Gazete Dergi Makale Dergide yayınlanan kısa makale Dergi Kitap ve broşürler Çeşitli yönetmeliklerle ve değişik ebatlarda yayınlanan kitap ve broşürler Kitap

BİR ARAŞTIRMA PROJESİ ÖNERMEK(ÖRNEK) Proje önerisi bölümleri: Konu Araştırmanın Amacı Önceki Araştırmaların İncelenmesi Araştırma Probleminin Ortaya Konulması Araştırma Yönteminin Belirlenmesi Proje Personelinin Nitelikleri ve Görevleri Zamanın Planlanması Araştırma Bütçesinin Planlanması Kaynakça

Araştırma Yöntemleri Deneysel Araştırma Yöntemleri Alan Araştırma Yöntemi Yüzyüze Görüşme Mektup (Posta) Yoluyla Yapılan Araştırmalar Telefonla Görüşme Yöntemi Gözleme Dayalı Araştırmalar Örnek Olay İncelemesi Kütüphane Araştırmaları İçerik Analizi Yöntemi

Literatür Taraması Hiç kimse bir işi o işin geçmişi ile ilgili bilgi toplamadan yapamaz. Kendisinden önce o işi yapmış olanların isimleri tarihleri hataları ve başarıları bütün görüşlerine zemin oluşturur. Araştırma süresince bilgiler toplanıp bir araya getirilirken araştırma konusunun amaç ve hedefleri her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.

Literatür Taraması Kütüphanelerden nasıl faydalanılacağı öğrenilmeli. Kaynaklara ulaşmak için bir düzenleme yapılmalı. İlk taslağı hazırlayabilmek için notlar gruplandırılmalı. Notlar belirli bir düzende kaydedilmeli.

Literatür Taraması Bir bilgiyi not ederken yada bir alıntı yazarken yazarın adı, başlık ve sayfa numarasını not etmeliyiz. Not tutarken arkalı önlü not tutulmamalı Notlar anlaşılabilecek şekilde tutulmalı İsimler ve sözcüklerdeki kısaltmalar daha sonra rahatlıkla anlaşılır biçimde yazılmalıdır.

Araştırmada Metot ve Teknik GİRİŞ Araştırmadan beklenilen sonuçların elde edilebilmesi için bunların uzun tecrübelerin sonucu tespit edilmiş usullere ve tekniklere uygun yapılması gerekir. Sırf araştırma yapmak, verilen bir görevi yerine getirmiş olmak ve bir çalışmayı yapmış olmak için bilimsel araştırma yapılmaz.

Araştırmada Metot ve Teknik PROBLEM Bireyi fiziksel yada düşünsel yönden rahatsız eden , kararsızlık ve birden çok çözüm yolu olasılığı görünen her durum bir problemdir. Araştırmacı, problemi yaratan nedenleri araştırır ve bunların durumu istendik yönde etkileyebilecek bir biçimde, değiştirilmesini sağlar. Probem herzaman açık seçil değildir. Problemi araştırmacı tanımlar.

Araştırmada Metot ve Teknik 1. Problemin Seçimi Bir araştırmada ilk yapılacak iş araştırma probleminin seçimidir. Araştırmada geçirilecek sürecin yarısı araştırma probleminin seçimi için ayrılmalıdır. Araştırmacının kendisine sorması gerek sorular; Problem ilginç midir? Problem yeni midir? Mevcut bilgiye katkısı olacak mı ? Problem yapılabilir mi?, Başka bir kimse daha önce gereksinim duymuş mu?

Araştırmada Metot ve Teknik 2. Problemin Yapısı Araştırma problemi bir soru cümlesidir. Bu soru cümlesi bir grup değişkenleri ve bunlar arasındaki ilişkileri içerir.

Araştırmada Metot ve Teknik 3. Araştırma Probleminin Belirlenmesi Araştırma probleminin belirlenmesinde aşağıdaki kaynaklara baş vurulması gereklidir. Tecrübe: En verimli kaynaktır. Teoriler: İkinci kaynaktır. Araştırmacının öğrenim gördüğü ve mesleki alanda bildikleri teorilerdir. Teoriler genel prensip ve ilkeleri içerir. İlgili literatür: Eğer tecrübe ve teoriler araştırma probleminin saptanmasında yeterli değilse ilgili literatürün gözdem geçirilmesi gerekir.

Araştırmada Metot ve Teknik 4 Araştırmada Metot ve Teknik 4. Araştırma seçiminde konu alanının sınırlandırılması Araştırma alanı çok geniş tutulmamalı. Konu üzerinde çalışılmadan önce aşağıdaki soruları kendimize sormamız gerekmektedir. Tam olarak neyi bulmayı umuyorum? Tam olarak hangi problemin çözümünü araştırıyorum.

Araştırmada Metot ve Teknik 5. Araştırma Probleminin yazılması Gereken araştırmalar incelemeler yapıldıktan sonra problemin araştırıla bilirliği ilkesi göz önüne alınarak açık ve sade bir dil ile araştırmanın temel problem cümlesi yazılır. Problem cümlesi neye karar verdiğini ve neyin çözümleneceğini tam olarak ortaya koymalıdır. Araştırma problemi araştırmanın sınırlarını belirlemelidir.

Araştırmada Metot ve Teknik 3. KONU SEÇİMİ Araştırmacıları en çok düşündüren husus «nasıl bir konu?» meselesidir. İlmi bilimler çok sayıda problemlere sahiptir. Bu problemlerin varlığını fark etmek için ise en önemli şey ilgi alanımızla yada araştırma yapacağımız konu hakkında güncel ve sürekli bilgileri almak kendimizi geliştirmektir.

Araştırmada Metot ve Teknik 3. KONU SEÇİMİ Seçilen konu çözüme ihtiyaç duyulan ve bütün yönleri ile tanımlanabilir bir problem alanı oluşturmalıdır. Araştırmacının problem hakkında bir önce yargısı olmalı. Sadece araştırma sonuçları ile değil önyargılarla işin içine girilmelidir. Böylelikle araştırmacı işin içine kendini de katmalıdır.

Araştırmada Metot ve Teknik 3. KONU SEÇİMİ Seçilen konunun isabetli olduğunu anlamak için; Konu kaynaklar ve veri zenginliği bakımından araştırmaya müsait midir? Araştırma sonucunda elde edilecek sonuçlar şimdiki bilgilere yeni bilgiler ekleyecek mi? Konu daha önce çalışılmış mı? Elde edilecek sonuçların yararları neler olacak? Sonuç bilime katkı sağlayacak mı?

Araştırmada Metot ve Teknik 3. KONU SEÇİMİ Seçilen bir araştırma probleminin veya projesinin kabul edilebilmesi için aşağıdaki kriterleri taşıması gerekir. Araştırılabilirlik Zaman Faydalılık İlgi Genellenebilirlik Hazır oluş Orjinallik Teknik olanaklar Güncellik Destek Masraf

BİLİMSEL ARAŞTIRMA İlk bilimsel dergiler 17.yy da başlamıştır. Fakat belli bir yazım standardına göre yazılan dergiler 19.yy da ortaya çıkmıştır. Günümüzde dünya genelinde 70.000 den fazla bilimsel dergi yayınlanmaktadır.

BİLİMSEL ARAŞTIRMDA ETİK Bilim Etiğinde temel ilkeler; Yapılan bilimsel çalışmanın gerçeğe uygunluğu Yapılan bilimsel araştırmanın zarar vermemesi Yapılan bilimsel çalışmada sorumluluk ve temel haklara riayet edilmesi Yapılan bilimsel çalışmada yazarların rolü Kaynak gösterme ve alıntılara dikkat edilmesi Akademik etkinliklerde etik anlayışlardan ayrılmaması gerekmektedir.

Bilimde Etik Dışı Davranış Bilim ve teknoloji geliştikçe bilimsel araştırmalardaki etik dışı davranışlarda artmaktadır. Örneğin resmi istatistiklere göre Amerika da her yıl 450 civarında soruşturma ve dava açılmakta ve yine teknolojik ve ahlak dışı araştırmalardan dolayı bu ülke yılda 2 milyar dolar zarar etmektedir. İsveç’te kurulan kongrenin komisyon başkanı «Bilimde yapılan ahlak dışı davranışlar halkın bilime olan inancını kaybetmesine sebep olur ki buda ülke bilimi için felakettir» demiştir

Bilimde Etik Dışı Davranış Bilimde etik dışı davranışlar başlıca 3 başlık altında toplanabilir. Kopya Çekmek Verileri uydurmak Verileri değiştirmek Bu üç davranışa son yıllarda büyük ve uzun süren davalara konu olan, hakemlik görevini kötüye kullanmak da ilave edilebilir.

Bilimde Etik Dışı Davranış Ayrıca bahsedilen etik dışı davranışlara şunlarda ilave edilebilir. Kitap tercüme ederek kendi yazmış gibi adını koyup bastırmak. Aynı makaleyi iki veya daha fazla dergiye göndererek bastırmak. Yayınlanan makaleden diğer isim yada isimleri silip fotokopisini kullanarak tek isimle kendi yapmış gibi göstermek.

Bilimde Etik Dışı Davranış Türleri 1. Disiplinsiz (Dikkatsiz veya Özensiz) Araştırma Kasıtlı olmayan bazı hataların yapıldığı araştırmalardır. Burada araştırmacı iyi niyetli olduğu halde bilmeden hatalar yapar 2. Yinelenen Yayın (Dublication) Aynı bilimsen yayının birden çok dergiye yollanarak yayınlanması durumudur. Tüm araştırma makalesi iki ayrı dergide yayınlanacağı gibi, makale ikiye bölünerek veya birtakım değişiklikler yapılarakta ayrı ayrı dergilerde yayınlanabilir.

Bilimde Etik Dışı Davranış Türleri 3. Sahtecilik, Saptırma ve Aldatmaca (Falsification) Bilimsel verilerin istemli olarak değiştirilmesi olgusudur. Ahlak dışı yoldan bilimsel varsayımlar güçlendirilmeye çalışılır. 4. Uydurmacılık (Fabrication) Kuru Laboratuvarcılık (dry labbing) , masa başı araştırma (desk research) gibi terimler uydurmacılığı belirtmek için kullanılır. Hiç yada az sayıda araştırma yaptığı halde herşeyin tam olarak yapıldığını ve sonuçların da ispatlandığını belirten sahtecilik türüdür.

Bilimde Etik Dışı Davranış Türleri 5. Aşırmacılık (Plagiarism) Bir başkasına ait olan bir fikrin,buluşun,araştırma sonuçlarının veya araştırma ürünlerinin bir bölümünün yada tümünün, kaynak gösterilmeksizin istemli olarak kopya ya da tercüme edilip yazarın kendi üretimi imiş gibi gösterilmesi durumudur. Haksız kullanma , kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerde kullanılır.

Bilimde Etik Dışı Davranış Türleri 5. Aşırmacılık (Plagiarism) Bir başkasına ait olan bir fikrin,buluşun,araştırma sonuçlarının veya araştırma ürünlerinin bir bölümünün yada tümünün, kaynak gösterilmeksizin istemli olarak kopya ya da tercüme edilip yazarın kendi üretimi imiş gibi gösterilmesi durumudur. Haksız kullanma , kendi adına geçirme, intihal, yağmacılık ve korsanlık gibi terimlerde kullanılır.

BİLİMSEL YAZI HAZIRLANMASI

Bilimsel Yazı Bilimsel araştırmanın uygun olarak sunulması için, geçerli yayın kuralları ile belirlenmiş gereklerini yerine getirecek şekilde düzenlenmiş, birbirinden ayrı parçalardan oluşan makaleye, “bilimsel yazı” denir. “Bilimsel yazı”, bilimsel araştırmanın tamamlanmış sayılabilmesi için, ulaşılması gereken hedeftir.

Temel Yayın Özgün araştırma sonuçlarının ilk yayınlandığı, yazarın deneylerini, meslektaşlarının tekrarlayabilecekleri forma sahip, dergide veya başka bir kaynak belgesinde yayınladığı, bilimsel toplum içinde hemen ulaşılabilir olan yayındır.

Bilimsel Yazının Amacı Yapılmış olan gözlemlerin değerlendirilmesi, istenildiğinde deneylerin tekrarlanabilmesi, ulaşılan sonuçların eldeki verilerle açıklanıp açıklanamayacağını belirlemede esas alınabilecek, yeterli bilgileri içeren bir doküman sunabilmektir.

Bilimsel Yazının Amacı (ıı) Bilimsel bir yazının; İlk hedefi, bir “mesajı iletmek”tir, İkinci hedefi, “okunacak olması”dır, Üçüncü hedefi, “orijinal olması”dır.

Bilimsel Yazı Yazarken Dikkat Edilecek Genel İlkeler

Bilimsel Yazı Yazmaya Başlarken Neler söylemeliyim? Söylemeye değer mi? Bu mesaj için uygun format nedir? Mesaj hangi kitleye ulaştırılacaktır? Mesaj için uygun dergi hangisidir?

Bilimsel Yazının İçeriği Öz, “Doğruluk ve açıklık” temelinde yeterince ayrıntılı, Yazarın kendi yorum, yargı ve önerilerini açık olarak sunduğu, Okuyucuya bağımsız yorum ve yargıda bulunabilme olanağı sağlayacak özellikte olmalıdır.

Bilimsel Yazının Bölümleri Giriş Ana bölümler : Materyal ve Metot, Bulgular, Tartışma Ekler ve Kaynakça.

Dil ve anlatım Araştırma yazıları, öncelikle, konunun uzmanları dışında, alana yakın ilgi duyan uygulayıcılar tarafından da okunup anlaşılabilmelidir.

Dil ve anlatım İkinci önemli nokta, basit ve açık anlaşılır olmalı, noktalama işaretlerine dikkat edilmelidir. Üçüncü önemli nokta, bilimsel araştırma bulgularını sunarken kesin yargılardan kaçınarak, “olasılık görüşü” yansıtılmalıdır.

Dil ve anlatım Verileri abartma, yada küçültme yaklaşımından özenle sakınarak “anlatımda ölçülü” olmalıdır. Bilimsel yazının konusu objektif verilerle oluşturulmalıdır.

Dil ve anlatım (ıv) a.Özlü anlatım(kısalık), b.Genel anlatım, c.Cümle kuruluşunda zaman seçimi, d. Biçim; Yalınlık, Mantığa uygunluk, Denge, Birörneklik .

Yazı, yukarıda önerilen ilkeler, aşağıda verilen dört özellik, ve yazının gönderileceği derginin “yazı kuralları” da göz önüne alınarak düzenlenir; Satır aralıkları istenilen boyutta olmalıdır. Sayfalar numaralandırılmalıdır. Bölüm başlıkları ve Yazının uzunluğu, dergi yazı kurallarına uygun olmalıdır.

Kısaltmalar Nasıl ve Ne Zaman Kullanılır? Standart ölçü birimleri ve uluslar arası sistem (SI) işaretleri gibi bütün dergilerce tanınmış ve tanımlanmış olan kısaltmalar dışında kısaltma kullanılmaması önerilir. Ancak her şeye karşın, kısaltmaların en az sayıda tutulması uygun olacaktır.

“Kısaltma” Kullanma Kriterleri (ı) “Yazının başlığında” kısaltma terim (uluslar arası çok bilinen ve kabul edilmiş değilse) kullanılmamalıdır.

“Kısaltma” Kullanma Kriterleri (ıı) “Özet” bölümünde, ancak uzun bir isim, yada terim birkaç kez kullanılacak ise, ilk kullanıldığı yerde tanımlanarak kullanılması kabul edilebilir.

“Kısaltma” Kullanma Kriterleri (ııı) “Yazı metninde” ilk kullanıldığı yerde, önce açık olarak yazılıp, yanında parantez içinde kısaltılmış şekli büyük harflerle ve aralıksız olarak konur .

Yazının Son Kontrolü Yazı metni, gönderileceği derginin yazı kurallarına uygunluğu yönünden madde madde kontrol edilir.

Yazının Son Kontrolü ”Yayın hakkı devir sözleşmesi” Yazar/ların, araştırma metninin orijinal olduğunu, bilimsel yazı ile ilgili her türlü sorumluluğu üstlendiklerini belirten yazı ve tüm yazarların bu metindeki imzaları.

Yazar/lar yayınlanmış makalelerini, başka bir yerde tekrar yayınlamayı düşünürlerse, yazıyı ilk yayınlamış olan dergi editöründen izin almalı, yeni başvurdukları dergi editörünü de durumdan haberdar etmelidirler.

Bilimsel Yazının Düzenlenmesi

Bilimsel Yazının Düzenlenmesi Okuyucu neleri bilmek ister? Hangi soruları yanıtlamak üzere işe giriştiniz? Yanıtları almak için ne yaptınız? Yanıt nedir? Yanıtınızın delilleri nelerdir? Delillerinizin zayıf yönleri nelerdir? Yanıtınızın yararları nelerdir?

Bilimsel Yazının Düzenlenmesi Araştırma sunulurken, yazar bir öykü anlatır, tarih yazar; neyin hangi sıra içinde yapıldığını anlatır, öykü, sorunun ortaya konuşu ile başlar,   yanıtla sona erer.

Bilimsel Yazının Düzenlenmesi Bilimsel yazı, temel bilimlerde “IMRAD” kısaltması ile isimlendirilir. I : Introduction; Giriş, M: Material and Method; Materyal ve Metot, R: Results; Bulgular, A: And; ve, D: Discussion; Tartışma.

Bilimsel yazı, temel bilimlerde “IMRAD” kısaltması ile isimlendirilir. Bilimsel Yazının Düzenlenmesi Bilimsel yazı, temel bilimlerde “IMRAD” kısaltması ile isimlendirilir. Hangi problem incelendi? (I) Introduction -Giriş. Problem nasıl incelendi? (M) Methods - Yöntemler. Neler bulundu? (R) Results - Sonuçlar. Ve (A) And Bunlar ne anlam taşır? (D) Discussion - Tartışma

Bilimsel Yazının Düzenlenmesi “Giriş”te, çalışmanın niçin gerçekleştirildiği, “Materyal ve Metot”ta nasıl gerçekleştirildiği tanımlanır. “Bulgular” bölümü sadece gözlenenleri bildirir. “Tartışma” bölümü daha serbestçe kaleme alınırsa da, genel ilkelere burada da uyulmalıdır. “Kaynaklar” bölümü, özellikle “Giriş ve Tartışma” bölümlerinde geçen araştırmacı savlarını doğrulamaya yarar.