OBSTETRİK ACİLLER DOĞUMSAL HASTALAR

AMAÇLAR Doğumsal acillerin tanınması Acil doğum eyleminin gerçekleştirilebilmesini kavranması Gebelik komplikasyonlarının tanınması ve tedavisi

Normal Doğum; Uterusun bir dizi istemsiz kasılmalarıyla başlayan bebeğin ve gebelik mahsulü ürünlerin dışarı atılmasıyla sonlanan doğal bir olaydır.

TANIMLAR Embiriyonal dönem:0-12 hafta Fetal dönem:13-40 hafta Perinatal dönem:doğumdan önceki ve sonraki 1 hafta Neonatal dönem:Doğumdan sonraki 0-28 gün Postneonatal dönem:Doğumdan 28 gün sonrası

TANIMLAR Primipar:ilk kez canlı doğum yapacak kişi Multipar:Birden fazla canlı doğum yapmış kişi

Doğum İnsanlarda ortalama gebelik süresi 280 gündür yaklaşık 40 hf (+-) Gelişen canlıya fetüs denir Fetüsün anne karnındaki duruşu SİTUS-HABİTUS-PRESENTATİO-POSİTİO

Gebelerin Değerlendirilmesi 1. değerlendirme:anne Son adet tarihi (SAT) + 7 gün – 3 ay Þ TDT 2.değerlendirme:leopold manevrası,kasılmalar,çks

ÇKS DİNLEME ODAKLARI

FUNDUS YÜKSEKLİĞİ

LEOPOLT MANEVRALARI

GENEL BİLGİLER Gebelerde sol yan yatar yada oturarak vital alınmalı Sancıların başlamasından doğumun sonlanmasına kadar olan süre doğumsal acilleri içerir Yalancı ve gerçek doğum ağrıları birbirinden ayrılabilmeli

DOĞUMDA KULLANILACAK MALZEMELER Çarşaf,havlu,battaniye Cerrahi eldiven,tampon ped Klempler(cerrahi,göbek) makas Puar Cerrahi sütur seti

AĞRILARIN ÖNEMİ GERÇEK DOĞ.AĞRILARI Sıklığı, siddeti ve süresi düzenli Ağrılar giderek  Progresif servikal dilatas- yon ve silinme (+) Bel bölgesinden karına yayılır İstirahat ile geçmez YALANCI DOĞ.AĞRILARI Düzensiz Ağrılar şiddetlenmez Progresif servikal dilatasyon ve silinme (-) Karından başlayıp kasıklara yayılır İstirahat ile geçer

DOĞUM EVRELERİ Fundus yüksekliği azalır, anne bebeğinin aşağıya indiğini anlatır. Bu durum fetal başın aşağı pelvik girime doğru yer değiştirmesi ve amniotik sıvı volümündeki azalmaya bağlıdır. Nişan gelmesi: Travayın başında vajinadan gelen kanlı mukusa denir

DOĞUM MEKANİZMASI Angajman İniş Fleksiyon İnternal rotasyon Extansiyon External rotasyon Expulsiyon(atılış)

DİLATASYON DÖNEMİ

DOĞUM MEKANİZMASI

YAPILMASI GEREKENLER Uterus kontraksiyonların sıklığı, düzeni ve şiddeti değerlendirilir Vulva temizliğine dikkat edilir Travay sırasında annenin mesanesini boşaltılması önerilir (Postpartum mesane atonisi) Komplike olmayan vakalarda fetal kalp atımları 2 saat ara ile takip edilir

BELİRTİ-BULGULAR Annede ıkıntılı ağrılar başlar Defekasyon yapma hissi vardır Perine bombeleşir Amnion kesesi yırtılır, dilatasyon artar. Bulantı, kusma görülebilir Anne gergin ve sinirlidir, Huzursuzdur.

YAPILMASI GEREKENLER Lithotomi pozisyonu Pelvis çıkımı 2 cm kadar artar Epizyotomi Başın aniden doğması engellenir (Maternal,trauma, fetal MSS travması

EPİZYOTOMİ

DOĞUM EVRESİ Baş doğduktan sonra önce bebeğin hava yolu temizlenir sonra doğumun geri kalanı tamamlanır Omuzları doğurtmak için parmakları aksillaya sokup traksiyon uygulanmaz (Brakial pleksus) Kordon klampe edilir

GÖBEK KLEMPLENMESİ

PLESENTA Doğumdan sonra devam eden uterin kontraksiyonlar plasentanın ayrılmasını sağlar Kanama olmadığı sürece plasenta ayrılana kadar müdahele edilmez Ayrılmayı hızlandırmak ve postpartum kanama riskini azaltmak için anneye oksitosin uygulanabilir

PLESENTANIN AYRILMA BELİRTİLERİ Uterus batında yükselir Uterus daha yuvarlak şekil alır Sıklıkla vaginal kanama olur Uterus’un bir tarafındasertlik hissedilmesi S.pubis üstünden bastırıldığında göbek kordonunun içeri kaçmaması Umblikal kordonun aşağıya sarkmaya başlaması

ÇOĞUL DOĞUMLAR

YENİDOĞAN BAKIMI A (Appearance): Görünüm, renk P (Pulse): Nabız G (Grimace): Refleks yanıtlar A (Activity): Kas tonusu R (Respirations): Solunum 1.VE 5.DK KONTROL EDİLİR. 1.DK EN AZ 8P--- 5.DK 10P OLMALIDIR.

APGAR DEĞERLENDİRMESİ

ABORTUS Gebeliğin ilk 20 hafta içerisinde sonlanmasıdır. Kanama, pıhtı/ parça gelmesi (ilk trimester) Karın alt kadranında kramp tarzında ağrı

ABORTUS Missed abortus; Fetus üterus içerisinde ölmüştür. Ölü fetusun anne karnında dört haftadan daha fazla kalması anne için tehlike oluşturabilir. Abortus insipisens; Durdurulamayan düşük anlamındadır. Serviks açılmış gebelik mahsulü serviksin ağzına kadar gelmiştir. Kanama ve ağrı vardır

ABORTUS Abortus imminenes; Düşük tehdidi. Bebek üterusun içindedir ve serviks kapalıdır. Çok az vajinal kanama olabilir. Hafif ağrılıdır. Abortus incompletus; Gebelik içeriğinin bir kısmı uterustan dışarı atılmış, bir kısmı uterusta kalmıştır. Ağrılıdır ve hastayı şoka sokabilecek kadar kanama meydana gelebilir. Abortus completus; Gebelik içeriğinin tamamının dışarıya atılmasıdır. Ağrılıdır, uterus içerisinde parça kalmamış ise, kanama kendiliğinden bir müddet sonra durur.

KANAMALAR Üterus içerisindeki bebeği ve plasentayı dışarı atmak için kasılır, kasılma tetani şeklindedir. Hastanın şiddetli ağrısı vardır ve muayene için batına dokundurtmak istemez. Ayrılma tam olarak gelişmiş ise CKS duyulmaz, kısmi ayrılmada duyulabilir. Fetusun hipoksiye cevabı öncelikle taşikrdi daha sonra ölüme yakın biradikardi şeklinde olur.

EKTOPİK GEBELİK Abdominal ağrı Amonoreyi takiben düzensiz vajinal kanama Abdominal duyarlılık (diğer akut batın olgularından ayırt edilmelidir). Senkop. Hasta düşük yaptığını düşünür. İyi bir öykü ve Tahmini tanı?

ABLOSYO PLESENTA Fetusun doğumu gerçekleşmeden plasentanın yerinden ayrılmasıdır.

PLESENTA PREVİA Plasenta uterusdaki normal yerleşim yeri olan fundus yerine servikse yerleşmiştir

UTERUS RÜPTÜRÜ Başlamış olan doğum eyleminin herhangi bir nedenden dolayı sonuçlanamaması ile oluşur. Gerçekleşemeyen doğum ile birlikte uterus şiddetli kasılmaya devam eder ve sonunda rüptüre olabilir Çok ağrılıdır. Rüptürden sonra hasta rahatlar, dakikalar içerisinde bebek ve anne kaybedilebilir.

PREEKLAMSİ Dinlenmekle geçmeyen ödem 140/ 90mmHg üzerinde kan basıncı İdrarla protein kaybı (proteinüri)

EKLAMPSİ Konvüzyonlar, hiperaktif refleksler, hareketliliğin artması, nabız ve solunumun düşmesi beyin ödemine bağlı gelişen serebral belirtilerdir

ÜÇÜNCÜ TRİMESTER EKLAMPSİSİNE BAĞLI GELİŞEN NÖBETLER H E R A Ş M D NAK İ L 4.20 AABT A T Genel Hasta Yönetimi Prensiplerini Uygulayın Gerekiyorsa orofarinks ve nazofarinksi aspire edin Havayolu, solunum ve dolaşımla ilgili hayatı tehdit eden problemleri düzeltin Gerekiyorsa bir nazofaringeal airway yerleştirin (kafa travmasında uygulamayın) Gerektiğinde geri-dönüşümsüz maske ile dakikada 10-15 lt oksijen verin. Gerekirse solunumu balon maske ile destekleyin. Kan şekerine bakın Glukoz <60 mg/dl veya klinik olarak hipoglisemi belirti ve bulgularının olması durumunda HİPOGLİSEMİ PROTOKOLÜNE bakın Hastayı engellemeye çalışmayın. Nöbeti seyrine bırakın. Yaralanmayı önlemek için hastanın başının altına yastık, katlanmış battaniye vs.yerleştirin Hastayı sol yanına yatırıp transfer edin. Düşük dozda serum fizyolojik infüzyonuna başlayın KKM Etkiye göre titre ederek yavaş IV puşe şeklinde maksimum 5mg olacak şekilde 0.25 mg/kg DİAZEPAM verin.(medikal danışman). Nöbet devam ederse 5 dakika içinde dozu tekrarlayın. KKM Nöbet devam ederse > 5 dakikada 4 gr (%20 solüsyon 20 ml) IV MAGNEZYUM SÜLFAT verin. KKM Nöbet devam ederse MAGNEZYUM SULFAT 2 gr puşe şeklinde dozu tekrarlayın. KKM Ardından 2 gr/saat IV infusyon şelinde MAGNEZYUM SULFAT devam edin Gerektiğinde tekrar değerlendirin

Kordon sarkması

DOĞUM KOMPLİKASYONLARI H E R A Ş M D NAK İ L 4.14 AABT GÖBEK KORDONU SARKMASI A T Anneye geri dönüşümlü maske ile 10-15 l/dk oksijen uygula Gerekiyorsa PBV ile solunumu destekle Annenin kalçalarını yükseltiniz. Baş Gövde Aşağı Pozisyonda (dizler göğse dayalı ve eller dizlere kenetlenmiş olarak) veya Trendelenburg Pozisyonunda Steril eldivenli bir el ile vajinadan yenidoğanın başını iterek göbek kordonunun sıkışmasını önle Açıktaki kordon ılık nemli bir gazlı bez veya pedlerle kapatılır Kordondaki nabız atışları monitorize edilir. Nabız alınıyorsa canlı bir yeni doğana işaret eder. Anneden kasılmalar (kontraksiyonlar) sırasında sık nefes alması ve ıkınmaması istenir Hiçbir durumda kordonu geri itmeyiniz. Zaman varsa SF ile IV veya infüzyon pompasıyla damar yolunu açık tut Hızlı nakil gerçekleştirilir. Hastayı kabul edecek hastaneye mümkün olduğu kadar çabuk haber verilir

DİĞER GEBELİKLER Makat---Extremite Gelişler C-A-B değerlendirilip kontrol altına alınır. Annenin bacakları kapatırılıp ıkınmaması istenir.trendelenburg pozisyonu verilir. Yeni doğana sert (çekme)hareketler yapılmaz -----Yenidoğan resüstasyonuna hazırlıklı olunmalıdır.

KAYNAKLAR www.tip.Hacettepe.edu.tr Willams obstetrik el kitabı Akademik.odu.edu.tr www.hasanyurtseven.com