BOR, TORYUM, NEPTÜNYUM Türkiye’nin dünya rezervlerinin önemli bir kısmına sahip olduğu üç stratejik maden

BOR-1 Bor ismi Arapça “Burak” ve Persçe “Burah” sözcüklerinden gelmektedir. “B” kimyasal formülü ile bilinen ve 1808 yılında bulunan bir elementtir. Bilinen en önemli bor bileşikleri şunlardır; boraks, kolemanit, üleksit, tinkal ve pandermittir. Genellikle beyaz, mavimsi beyaz ve renksiz olarak gözlenirler. Bor, atmosferik koşullara dayanıksız bir maddedir. Hava ve su ile temasta erimektedir.

BOR-2 2,8 milyar ton olan dünya toplam bor rezervinin % 83’ü Türkiye’de bulunmaktadır. Bor yatakları ülkemizin kuzeybatı kesimlerinde; Eskişehir-Kırka, Kütahya-Emet, Balıkesir- Bigadiç ve Bursa-Kestelek’te bulunmaktadır.

BOR-3 Genel olarak kullanım alanları; cam sanayii, seramik sanayii, temizlik sanayii, tarım, metalürji sanayiidir. Bunların dışında son zamanlarda araç yakıtı olarak borlu hidrojen bileşiklerinin kullanılabilirliği konusunda ciddi çalışmalar yapılmakta ve sonucunun olumlu olduğu bilinmektedir.

TORYUM-1 Toryum; atom numarası 90, atom ağırlığı 232,12 olan radyoaktif bir elementtir. Toryum enerji üretimi dışında; gaz fitilleri yapımında, elektronik tüplerde, tıpta, kimya endüstrisinde, özel optik camların üretiminde ve dişçilikte kullanılmaktadır.

TORYUM-2 Toryum sırasını bekleyen bir nükleer yakıt hammaddesi durumundadır. Bunun en büyük nedeni, nükleer yakıt çevrimi sorunudur. Bugün için toryumla çalışan ticari ölçekte santrallar bulunmamakla birlikte, bu santralların prototipleri İngiltere, Almanya ve ABD'de uzun zamandır denenmektedir.

TORYUM-3 Türkiye'de M.T.A. Genel Müdürlüğü tarafından geçmiş yıllarda yapılan aramalar sonucunda Eskişehir, Sivrihisar-Kızılcaören yöresindeki nadir toprak elementleri ve toryum kompleks cevher yatağında 380.000 ton görünür ThO2 rezervi saptanmıştır.

NEPTÜNYUM-1 Simgesi Np olan Neptünyum'un atom numarası 93, ergime noktası 640 °C, kaynama noktası 3902.0 °C’dir. Bu elementin oda sıcaklığındaki yoğunluğu ise 20.45 gr/cm3'tür. E.M. McMillan tarafından 1940 yılında bulunmuş olup Neptün gezegeninden adını almıştır.

NEPTÜNYUM-2 Dünya'da Neptünyum ihtiyacı çok kısıtlı olup, sadece nötron dedektörü yapımında kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu elementin Dünya'da üretimi çok sınırlı ve azdır.

EKONOMİK VARLIKLARIMIZI KORUMA VE DEĞERLENDİRME DERNEĞİ HAZIRLAYAN: EKONOMİK VARLIKLARIMIZI KORUMA VE DEĞERLENDİRME DERNEĞİ ANTALYA – EKİM 2004 www.evkd.org info@evkd.org