PERİTON DİYALİZ HASTALARINDA ANTROPO-PLİKOMETRİK ÖLÇÜMLER İLE NUTRİSYONEL PARAMETRELERİN İLİŞKİSİ Öztürk Savaş, Kazancıoğlu Rümeyza Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nefroloji Kliniği, İstanbul GİRİŞ Tablo 1: Biyoşimik Veriler Kronik diyaliz tedavisi olan hastalarda beslenmenin önemi büyüktür. PD hastalarının beslenmelerinin gerek klinik, gerekse biyoşimik olarak değerlendirilmesi kimi zaman güç olabilmektedir. Klasik antropometrik ölçümler ile biyoşimik parametrelerin birlikte değerlendirilmesi akılcı ve pratik bir yaklaşım olarak görülmektedir. Burada PD hastalarında bu parametrelerinin ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. ORTALAMA STAND. DEV. MİN MAKS ALBÜMIN (g/dl) 3,5 0,57 2,2 4,5 CRP (mg/dl) 13,7 10,5 3,0 31,0 FERRİTİN (mg/dl) 363,0 253,6 28,7 815,0 SEDiMANTASYON (mm/saat) 70,8 33,3 13,0 120,0 KOLESTEROL (mg/dl) 188,4 47,0 127,0 304,0 LDL-KOL (mg/dl) 107,8 32,9 68,0 197,0 TRiGLISERID (mg/dl) 122,6 55,9 45,0 250,0 METOD Hastanemizde kronik PD programında olan toplam 23 hasta çalışmaya alındı. Belirgin infeksiyonu, tiroid, surrenal, kalp hastalığı, mobilizasyonunu kısıtlayacak düzeyde nöromusküler hastalığı olan veya kaşeksisi bulunan hastalar dahil edilmedi. Hastaların çeşitli demografik ve antropo-plikometrik kriterleri (boy, ağırlık, deri kıvrım kalınlıkları, bel, kalça, boyun ve orta kol çevresi) saptandı. Deri kıvrım kalınlıkları da (triseps, biseps, suprailiak ve supskapular) vücudun non-dominant tarafında 'skinfold caliper' kullanılarak milimetrik olarak saptandı. Tüm ölçümler aynı araştırıcı tarafından gerçekleştirildi. Hastaların bu verileri, beslenme ve inflamasyonun ölçütü olarak sıklıkla kullandığımız biyoşimik parametreler (sedimantasyon, CRP, kolesterol, trigliserid, hemoglobin, ferritin) ile birlikte analiz edildi Tablo 2: Antropo-plikometrik ölçümler ÖLÇÜMLER ORTALAMA STAND. DEV. MİN MAKS BOY (cm) 166,0 8,6 155,0 184,0 KILO (kg) 69,2 15,0 44,5 103,5 BEL CEVRESİ (cm) 93,8 16,9 71,0 145,0 KALCA ÇEVRESİ (cm) 98,9 11,4 82,0 120,0 BOYUN CEVRESİ (cm) 36,3 3,3 31,0 42,0 ORTA KOL ÇEVRESİ (cm) 27.3 4.5 20 34 BISEPS DKK (mm) 7,2 6,1 2,0 22,0 SUBSKAPULAR DKK (mm) 18,1 10,9 4,0 36,0 SUPRAILIAK DKK (mm) 21,0 12,0 39,0 TRISEPS DKK (mm) 13,4 10,0 2,5 32,0 BULGULAR Çalışmamızda ise serum albümin düzeyi; bu bahsedilen bilgiye uymayacak şekilde en sık kullanılan inflamasyon göstergeleri olan sedimantasyon, CRP ve ferritin ile herhangi bir korelasyon göstermemişti. Burada PD hastalarındaki serum albümin düzeyini etkileyen bir diğer önemli faktörün hastanın beslenmesi yanında diyalizat ile olan kayıplar olduğunun hatırlanmalıdır. Dolayısı ile PD hastalarında serum albümin düzeyinin esas belirleyicilerinin protein alım miktarı ve diyalizat ile olan kayıplar olduğu söylenebilir. Bu konuda diyalizat kayıplarının da ölçüldüğü ayrıntılı çalışmalar yapılabilir. Çalışmamızda ayrıca antropometrik ölçümler ile nutrisyonel parametreler (albümin, kolesterol) arasında anlamlı korelasyon saptanmıştır. Hastaların (15 erkek, 8 kadın) yaş ortalaması; 45.8 (21–70), ortalama PD süresi; 12.2±8.3 ay idi. Hastaların biyoşimik tetkikleri Tablo 1’de, antropo-plikometrik ölçüm sonuçları ise Tablo 2’de sunulmuştur. Bu sonuçlar hastaların demografik özellikleri yanında, yukarıda bahsedilen biyoşimik parametreler ile birlikte değerlendirildiğinde anlamlı olarak şu sonuçlar elde edildi: Albümin; biseps, subskapular, suprailiak, triseps deri kıvrım kalınlığı ile orta kol ve umblikus çevresi ölçümü yanında diğer biyoşimik tetkiklerden sadece serum total kolesterol düzeyi ile anlamlı pozitif korelasyon gösterdi. Buna karşın sedimantasyon ve CRP düzeylerinin herhangi bir antropo-plikometrik ölçüm ile korelasyonu saptanamadı. Ferritin ise; bel, kalça, orta kol çevresi ve hastanın kilosu ile negatif anlamlı korelasyon gösterdi. Albümin, sedimantasyon, CRP ve ferritin arasında herhangi bir korelasyon saptanmadı. SONUÇ TARTIŞMA İnflamatuvar göstergeleri yüksek dahi olsa, serum albümin düzeyi düşük olan PD hastalarında alım azlığı veya peritoneal kayıpların araştırılması düşünülmelidir. Antropo-plikometrik ölçümler PD hastalarında beslenmenin değerlendirilmesinde yardımcı olabilir. Bilindiği üzere serum albümin düzeyi, PD hastalarında beslenmenin değerlendirilmesinde önemli bir parametre olarak kullanılmaktadır. Ancak serum albümini özellikle inflamatuvar durumların varlığında negatif akut faz reaktanı olarak davranmakta ve düzeyi düşebilmektedir.