MALİYET MUHASEBESİ ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ (ÜMM) VE SATILAN MAMUL MALİYETİNİN (SMM) HESAPLANMASI

Dönem Maliyeti ve Döneme Yüklenen Maliyet Stoklardaki Değişim ve Maliyetlere Etkisi Hammadde ve Malzeme Stokları Yarı Mamul Stokları Mamul Stokları Üretilen ve Satılan Mamuller Maliyeti Gelir Tablosu ve Brüt Sarış Karı

ÖRNEK-1 Tek tip mamul üreten bir işletmede Ekim ayında 400 DİS çalışılmış ve 200 adet mamul üretilmiştir. Dönem içinde 2000 kg hammadde/malzeme kullanılmış olup birim maliyeti 4 YTL/kg’dir. DİS saat ücreti 10 YTL/DİS ve GÜM Yükleme Oranı 16 YTL/DİS’tir. İşletmenin dönem maliyeti nedir? DMM = Miktar x Fiyat (2.000 kg x 4 YTL/kg) 8000 DİM = Süre x Ücret (400 DİS x 10 YTL/DİS) 4000 GİM = Faaliyet Ölçüsü x Y.O. (400 DİS x 16 YTL/DİS) 6400 + 18400 DÖNEM MALİYETİ (Ekim Dönemi) Dönem Maliyeti 18400 YTL 92 YTL/Adet Birim Üretim Maliyeti = = = Dönemi Üretimi 200 Adet

STOKLAR Maliyetler genellikle aylık dönemler itibarıyla hesaplanır.İşletme ise faaliyetine sürekli devam etmektedir.Bu durumdaki; Malzemenin kullanılmamış, Üretimin tamamlanmamış, Mamulün ise satılmamış kısımlarına STOK adı verilir. Bu nedenle stokların dikkate alınıp; Dönem içinde kullanılan hammadde ve malzemeler, maliyetlerden çıkartılmalı, Dönem içinde üretimi tamamlanamayan (yarı) mamuller, maliyetlerden çıkartılmalı, Dönem içinde satılamayan mamuller, satılan mamullerin maliyetinden ayıklanmalıdır.

ÖRNEK-2 Tamamlanan Mamullerin Maliyeti nedir? ÜRETİME ALINAN 5000 Tek tip hammaddeden tek tip mamul üreten bir işletmede Mart ayında 5.000 YTL değerinde hammadde/malzeme ile işe başlanmış dönem sonunda 1.000 YTL’lik kısmın arttığı görülmüştür. DİM 2.000 YTL ve GÜM 3.200 YTL hesaplanmıştır. Ayrıca dönem sonunda üretimi henüz tamamlanamamış mamullerin değerinin 2.000 YTL olduğu saptanmıştır. Tamamlanan Mamullerin Maliyeti nedir? ÜRETİME ALINAN 5000 DÖNEM MALİYETİ 9200 _ DÖNEM SONU YARI MAMUL STOK MALİYETİ KULLANILMAYAN 1000 DMM 4000 _ 2000 DİM 2000 TAMAMLANAN MAMULLER MALİYETİ GİM 3200 + 7200 DÖNEM MALİYETİ 9200

Önceki dönemin hesaplarından çıkarılan: DSHMSM DSYMSM DSMSM Maliyetlerden çıkarılan Dönem Sonu Stokları Önceki dönemin hesaplarından çıkarılan: DSHMSM DSYMSM DSMSM Cari dönemin hesaplarına eklenecek: DBHMSM DBYMSM DBMSM

Dönem Başı (DB) eklenecek, Dönem Sonu (DS) çıkartılacak…!!!

… 150 Hammadde Malzeme 151 Yarı Mamul 152 Mamul 620 SMM

ÖRNEK-3 Hammadde Yarı Mamul Mamul 1 Ekim 200 2800 3400 31 Ekim 1000 Tek tip hammaddeden tek tip mamul üreten bir işletmede Ekim ayında 400 DİS çalışılmış ve 200 adet mamul üretilmiştir. Dönem içinde 4.800 YTL’lik hammadde/malzeme satın alınmıştır. DİS saat ücreti 10 YTL/DİS ve GÜM Yükleme Oranı 16 YTL/DİS’tir. Mamullerin büyük bir kısmı dönemin sonunda 10.000 YTL’ye satılmıştır. Stoklarla ilgili maliyet bilgileri ise Brüt Satış Karı nedir? Hammadde Yarı Mamul Mamul 1 Ekim 200 2800 3400 31 Ekim 1000 2000 5400

DÖNEME YÜKLENEN MALİYET 17200 - DSYMSM 2000 ÜMM/TMM 15200 /200 ad YTL DBHSM 200 DİHAM 4800 + ÜHHSM 5000 - DSHSM 1000 DMM 4000 DİM (400 DİS x 10 YTL/DİS) 4000 GİM (200 DİS x 16 YTL/DİS) 6400 + Birim Üretim Maliyeti DÖNEM MALİYETİ 14400 DBYMSM 2800 + DÖNEME YÜKLENEN MALİYET 17200 - DSYMSM 2000 ÜMM/TMM 15200 /200 ad = 76 YTL/ad DBMSM 3400 + SATILABİLİR MAMÜLLER MALİYETİ 18600 - DSMSM 5400 SMM 13200 SATIŞLAR – SMM = Brüt Satış Karı 15200 – 13200 = 2000