Alt solunum yolu enfeksiyonlarında yeni etkenler Dr. Haluk Çokuğraş İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Epidemiyoloji Dünyada her yıl <5 yaş 10.5 milyon çocuk ölüyor! %18’inden pnömoniler sorumlu Ülkemizde “0” yaş grubunda bebek ölümlerinin %48.4’ü, 1- 4 yaş grubunda çocuk ölümlerinin %42.1’i pnömoni nedeniyle. ASYE “0” yaş grubu ölümlerde 2. sırayı, 5 yaş altı çocuk ölümlerinde 1. sırayı almakta Sağlık Bakanlığı-1998
Toplum Kökenli Pnömoniler TKP’in % 37’si çocukluk çağında Etkenler % 20 – 60 belirlenemez. Hastalık olguların % 8 – 30’unda “karışık” infeksiyon biçiminde
“Yeni etkenler...” İnsan metapneumovirüsleri Kuş gribi SARS (Coronavirüsler)
İnsan metapneumovirüsleri İlk kez 2001 yılında solunum sistemi hastalığına yol açan bir etken olarak tanımlanmıştır. Alt solunum yolu enfeksiyonları içerisindeki sıklığı % 1,5-% 24. Preterm doğmuş süt çocukları mortalite ve morbidite açısından en riskli grup Van den Hoogen BG, Nat Med 2001;7: Principi N, Clin Microbiol Infect 2006; 12(4):301-8.
Hastalık spektrumu ve epidemiyolojik özellikleri büyük ölçüde RSV’ye benzer: Basit soğuk algınlığı Krup Bronşiyolit Pnömoni Reaktif havayolu hastalığı
HMP ile infeksiyon daha çok kış ve erken ilkbahar aylarında. Hospitalize edilen 668 çocuğun %4’ünde etken olarak HMP virüslerini gösterilmiştir. Mullins JA, et al. Human metapneumovirus infection among children hospitalized with acute respiratory illness. Emerg Infect Dis. 2004;
Klinik semptomlar ve radyolojik bulgular diğer alt solunum yolu infeksiyonlarından farksız. Sıklıkla yaşamın ilk bir yılında Daha sonraları reinfeksiyonlar da olabilmektedir. Risk faktörleri (RSV gibi) Prematürite, BPD, Konjenital kalp hastalığı, Küçük yaş
Tanı: PCR, multiplex rapid viral test, virüs izolasyonu Tedavi: Semptomatik Gerektiğinde oksijen tedavisi ve mekanik ventilasyon uygulanabilir.
Coronavirüsler: Coronavirüsler antijenik ve genetik özelliklerine göre 4 farklı gruba ayrılırlar. Genellikle soğuk algınlığı gibi hafif solunum yolu infeksiyonlarından sorumludurlar.
SARS İlk kez Kasım 2002’de Guangdong’da (Çin) bir tür atipik pnömoni salgını. Etkenin coronavirüsler olduğu daha sonraları saptanabilmiştir (SARS-CoV). Bu salgında, 1 yılda 8000’den fazla kişi SARS nedeniyle kaybedilmiştir.
Mortalite erişkinlerde daha yüksek (%10 ) Hastalık çocuklarda ise daha hafif. Kronik hastalığı olanlarda, diabetlilerde, kalp hastalığı olanlarda ve yaşlılarda infeksiyon % 50 oranında ölümcül. Krilov LR.. Curr Opin Infect Dis. 2004;17(5): Leung C, et al. Severe acute respiratory syndrome in children. Pediatrics. 2004;113:
İki-on günlük bir kuluçka döneminden sonra ağır solunum yetersizliği ile sonlanan hızlı gidişli bir solunum yolu infeksiyonu ortaya çıkmaktadır.
Tanı: PCR Bugün için spesifik bir tedavi yoktur. Oksijen takviyesi ya da mekanik ventilasyon tedavide yararlı olabilmektedir.
Kuş gribi etkeni (H5N1) İnfluenza virüsleri antijenik özelliklerine göre A, B, ve C tiplerine ayrılırlar. A tipi insanlarda ve hayvanlarda, özellikle ciddi hastalığa neden olur ve pandemiler yapabilir. A virüsleri iki yüzey glikoproteinine, hemagglütinin (H) ve nöraminidaza (N) göre alt tiplere ayırılırlar. B tipleri sadece insanlarda; B ve C tipleri daha hafif bir hastalıktan sorumludurlar Meissner HC. Reducing the impact of viral respiratory infections in children. Pediatr Clin N Am. 2005;52:
A tipi virüs H ve N yüzey glikoproteini, epidemiyolojik özellikler ve patogenezle ilişkili. H glikoproteini virüsün respiratuar epitele tutunmasına ve viral replikasyona neden olur. N glikoproteini enfekte hücrelerden olgunlaşmış virüs salınmasını kolaylaştırır.
A tipi virüsler Özellikle kuşlar arasında, ayrıca atlar, domuzlar ve insanlarda da yayılabilmektedirler. Kuşlar influenza virüslerinin doğal rezervuarlarıdır.
H5N1 virüsü Avian(kuşlara ait) influenza Yaklaşık yüzyıldan beri bilinmekte İlk insan vakası 1997’de Kuşlar-Kümes hayvanları-İnsanlar İnsan-İnsan geçişi yok (?) 1917, 1957, 1968’deki insan influenza pandemilerinde kaynak kuşlar mı ?
Kuşlardan insana H5N1 virüsünün bulaşması ilk kez 1997’de Hong Kong’da Bu salgında 18 kişide infeksiyon, 6’sı ölmüş. 2004’ün başlarında Uzak Doğu ülkelerinde kuş gribine rastlanmış ve 100 milyon kuş itlaf edilmiştir. 2004’ün son aylarında ikinci bir salgın. Larkin M. Avian Flu: sites seek to respond and reassure. Lancet Infect Dis. 2005;5(3):141-2.
Van Bölgesinde Avian İnfluenza Vakaları Prof. Dr. Ahmet Faik ÖNER
Başlangıçta ve en anormal düzeydeki laboratuar bulguları Hasta 1Hasta 2Hasta 3Hasta 4 Hasta 5 Hasta 6Hasta 7Hasta 8 Hasta 9 Hasta 10 Hemoglobin gr/dl ,8 13,3 9,2 10,5 7,9 11,9 9, ,6 12, ,5 9, WBC X10 3 /mm 3 1,2 1 1,92 1,16 1,7 1,14 3,0 1,41 7,1 3,16 4,4 1,28 4,3 2,2 3,3 2,1 8,25,6 Lymphocyte X 10 3 /mm 3 0,61,10,551,42,111,61,42,62,2 PLT x10 3 /mm ALT U/l AST U/l GGT U/l LDH U/l CK U/l Amilaz U/l
Başlangıçta ve en anormal düzeydeki laboratuar bulguları Hasta 1Hasta 2Hasta 3Hasta 4 Hasta 5 Hasta 6Hasta 7Hasta 8 Hasta 9 Hasta 10 PT Sec 3214, ,8 15,2 12, , ,6 13, aPTT Sec 10150,2 67,2 48,3 55,8 30, , , , D-dimer Mg/dl ,25 7,9 3,5 7,85 18,1 30 2,1 18 1,8 7,2 1,2 2,65 3 3,4 0,50,4 Fibrinogen Mg/dl Ferritin ng/ml NA Triglyserid Mg/dl NA Oxygen saturation
Fatma Koçyiğit
Fatma Koçyiğit
Hülya Koçyiğit
Hülya Koçyiğit
Ayşegül Özcan Saat 22.00
Ayşegül Özcan Saat 08.00
Ayşegül Özcan
Ayşegül Özcan
Ayşegül Özcan
Ayşegül Özcan
Yusuf Tunç
Yusuf Tunç
Yusuf Tunç
Fatma Özcan
Fatma Özcan
Fatma Özcan
Fatma Özcan
Muhammed Özcan
Muhammed Özcan
Muhammed Özcan
Muhammed Özcan
Yusuf Özcan
Yusuf Özcan
Yusuf Özcan
Yusuf Özcan
Yusuf Özcan
Yaşayan vakalar (6)Ölen vakalar (4) Yaş (Yıl)8 (3-18)13,5 (11-15) E/K3/31/3 Altta yatan hastalık00 Semptom başlangıcı-yatış arasındaki süre 4,1 (1-10)8,5 (8-10) Yatıştaki BK4700 ( )2305 ( ) Yatışta lenfopeni2/64/4 Yatışta trombositopeni2/64/4 Başlangıç-Oseltamivir arasındaki süre 5,110 CK Başlangıç ve pik275/1415,41762/2747 Başlangıç ve pik LDH1054/ /4002 Prognostik faktörler
Tanı Erken dönemde kültür Hızlı tanısal testler (ELISA) Hemagglutinasyon inhibisyon testleri
Tedavi Oseltamivir Bakteriyel spektrumu kapatacak şekilde AB Kortikosteroid IVIG Şok tedavisi Mekanik ventilasyon
İnfluenza tedavisi Zanamivir: İnhale, profilakside yeri yok; >7 yaş (10mg bid) Oseltamavir: Oral, profilaktik kullanılabilir; >1 yaş (30-75 mg bid) Amantadine: Oral; profilaktik kullanılabilir; >1 yaş 5 mg/kg (maks.150 mg) Rimantadine: Amantadine gibi, profilaktik kullanılmaz.
Klinik Seyir Mortalite %40 Ölenler >10 yaş Ölüm nedeni pulmoner yetersizlik Prognozda önemli bulgular Tedavide gecikme LDH,CK düzeyleri Lökopeni, lenfopeni, trombositopeni
Kuş gribinin henüz insandan insana bulaştığı gösterilememiştir. Tedavide solunum desteğinin sağlanması esastır. Antiviral ajanlar olan oseltamivir ve zanamivir, erken başlanıldığında hastalığın seyrine etki edebilmektedir.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER...