BAŞARIYA GİDEN YOLDA FIRSATLAR ÜLKESİ TÜRKİYE Şubat 2007 Swissôtel, İstanbul GAYRİMENKULDE YABANCI YATIRIMLAR VE MORTGAGE Işık Gökkaya Genel Müdür Y ve Y Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A. Ş.

Ajanda Yabancı yatırımcı gözüyle Türkiye Yabancı yatırımcı gözüyle Türkiye Gayrimenkul sektörü ve yabancı yatırımlar Gayrimenkul sektörü ve yabancı yatırımlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) modeli Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) modeli Ülkemizde mevcut konut kredileri Ülkemizde mevcut konut kredileri Mortgage sistemine ilişkin beklentiler Mortgage sistemine ilişkin beklentiler

Gelişen Türkiye 2003’te 30 OECD üyesi arasında 17. sırada olan Türkiye, son üç yıldaki üstün ekonomik performans sonucu 2006'da 14. olmuştur.

Fırsatlar Ülkesi Türkiye CIA World Factbook 2007 verilerine göre 2006 sonu itibariyle Türkiye satın alma gücü paritesine göre GSMH açısından dünya 18.si olmuştur.

Zenginleşen Türkiye Son 3 yılda ekonomide yaşanan olumlu gelişmeler sonucu satın alma gücü paritesine göre kişi başı milli gelir yaklaşık 2000 dolar artmıştır.

Enflasyon Oranlarında İstikrar 2002 seçimlerinden sonra, koalisyonlar dönemi sona ermiş, AB yolunda atılan adımlar, yapılan yapısal reformlar ve izlenen liberal politikalar, enflasyon oranlarını düşürmüştür.

İyileşen Yatırım Ortamı Faiz oranlarındaki kalıcı düşüş ve istikrarlı seyir, uzun vadeli konut finansman sistemini gündeme taşımıştır.

Borsa’da Yükseliş Trendi Olumlu ekonomik konjonktür İMKB’ye rekor üstüne rekor kırdırmıştır.

Döviz Kurlarında Stabilizasyon Döviz kurlarında uzun yıllar süren yükseliş trendi sona ermiş, yatay trend başlamıştır.

Milli Gelirden Hızlı Büyüyen İnşaat Sektörü

Gayrimenkul Sektörüne Yabancı İlgisi Son üç yılda iyileşen ekonomik koşullar sonucu gayrimenkul sektörü yerli ve yabancı yatırımcıların gözdesi olmuştur. Son üç yılda iyileşen ekonomik koşullar sonucu gayrimenkul sektörü yerli ve yabancı yatırımcıların gözdesi olmuştur. Yabancı yatırımcılar, Yabancı yatırımcılar, –Gayrimenkul satın alarak, –Direkt kendileri proje geliştirerek, –İnşaat ve geliştirme şirketleriyle ortaklıklar kurarak, –Satın alma ve birleşmeler yoluyla yatırım yaparak, –Borsa’da portföy yatırımlarıyla gündeme gelmişlerdir. Temmuz 2003’de yabancıların gayrimenkul alımları kolaylaştırılmasından bu yana 70 ülkeden 63,500 yabancı gayrimenkul sahibi olmuştur. Haziran 2005’te iptal edilen yasa, Ocak 2006’da yeniden düzenlenerek yürürlüğe girmiştir. Temmuz 2003’de yabancıların gayrimenkul alımları kolaylaştırılmasından bu yana 70 ülkeden 63,500 yabancı gayrimenkul sahibi olmuştur. Haziran 2005’te iptal edilen yasa, Ocak 2006’da yeniden düzenlenerek yürürlüğe girmiştir. Son üç yılda gayrimenkul sektörüne 4,3 milyar dolar yabancı yatırımı yapılmıştır. Son üç yılda gayrimenkul sektörüne 4,3 milyar dolar yabancı yatırımı yapılmıştır.

Gayrimenkul Sektörüne Yabancı İlgisi Yabancıların sahip olduğu gayrimenkuller Yabancıların sahip olduğu gayrimenkuller döneminde Türkiye'ye giren toplam yabancı sermaye tutarı 10 milyar dolardır döneminde Türkiye'ye giren toplam yabancı sermaye tutarı 10 milyar dolardır döneminde ise yabancı sermaye girişi 9,9 milyar dolardır. Yabancılara gayrimenkul satışları dahil edildiğinde son üç yıldaki yabancı sermaye tutarı 14,2 milyar dolara ulaşmaktadır döneminde ise yabancı sermaye girişi 9,9 milyar dolardır. Yabancılara gayrimenkul satışları dahil edildiğinde son üç yıldaki yabancı sermaye tutarı 14,2 milyar dolara ulaşmaktadır. 2006’da Türkiye'ye 12.1 milyar dolarlık bölümü doğrudan yabancı sermaye yatırımı olarak toplam 36.4 milyar dolarlık sermaye girişi gerçekleşmiştir. 2006’da Türkiye'ye 12.1 milyar dolarlık bölümü doğrudan yabancı sermaye yatırımı olarak toplam 36.4 milyar dolarlık sermaye girişi gerçekleşmiştir. Arsa – Arazi Sayısı Arsa – Arazi Sayısı (Binalı Meskenli) Bağımsız Bölüm Genel Toplam Taşınmaz Sayısı Toplam alan (m2)

Yabancılara Yapılan Gayrimenkul Satışları

Gayrimenkul Sektörünün Gözdesi GYO’lar Gayrimenkuller ve menkul kıymetlerden oluşan portföy yöneterek gayrimenkul sektörüne sermaye piyasalarından kaynak sağlar. Gayrimenkuller ve menkul kıymetlerden oluşan portföy yöneterek gayrimenkul sektörüne sermaye piyasalarından kaynak sağlar. Bağımsız denetimden geçen şeffaf bir yapıya sahiptir. Bağımsız denetimden geçen şeffaf bir yapıya sahiptir. Alım satım işlemlerinde gayrimenkul değerlemesi zorunludur. Alım satım işlemlerinde gayrimenkul değerlemesi zorunludur. Gayrimenkul sektöründe kurumsallaşmanın en iyi örneğidir. Gayrimenkul sektöründe kurumsallaşmanın en iyi örneğidir. Yatırımcılarına enflasyona karşı koruma sağlar. Yatırımcılarına enflasyona karşı koruma sağlar. Küçük tasarruflarla büyük portföylere ortak olma şansı verir. Küçük tasarruflarla büyük portföylere ortak olma şansı verir. Gayrimenkul yatırımlarına likidite kazandırır. Gayrimenkul yatırımlarına likidite kazandırır. Minimum %49 halka açılma zorunluluğu vardır. Minimum %49 halka açılma zorunluluğu vardır. Net aktif değerlerinin üç katına kadar borçlanabilirler. Net aktif değerlerinin üç katına kadar borçlanabilirler. Gelir ve kurumlar vergisinden muaftırlar. Gelir ve kurumlar vergisinden muaftırlar. Portföylerinin maksimum %49’u ile yurt dışı yatırımlar yapabilirler. Portföylerinin maksimum %49’u ile yurt dışı yatırımlar yapabilirler. Yönetim Kurulu’nun çoğunluğunun T.C. vatandaşı olma zorunluluğu kaldırılmıştır. Yönetim Kurulu’nun çoğunluğunun T.C. vatandaşı olma zorunluluğu kaldırılmıştır. Yabancı yatırımcılar açısından uygun şirket formasyonuna sahiptir. Yabancı yatırımcılar açısından uygun şirket formasyonuna sahiptir.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Gelişimi

Ülkemizdeki Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları İMKB’de işlem gören 11 adet halka açık GYO vardır: İMKB’de işlem gören 11 adet halka açık GYO vardır: –Akmerkez, Alarko, Atakule, EGS, Garanti, İş, Nurol, Pera, Vakıf, Yapı Kredi Koray ve Y&Y GYO –EGS GYO  İMKB Gözaltı Pazarı –Diğer 10 GYO  İMKB Ulusal Pazar 31 Aralık 2006 itibariyle halka açık 11 GYO’nun 31 Aralık 2006 itibariyle halka açık 11 GYO’nun –Toplam portföy değeri 1,49 milyar euro, –Net aktif değeri 1,36 milyar euro, –Piyasa değeri 1,15 milyar eurodur. Gelişmiş ülkelerdeki GYO pazarlarıyla karşılaştırıldığında, ülkemizdeki GYO sektörü göreceli olarak küçük kalmakta ve önemli bir gelişme potansiyeline işaret etmektedir. Gelişmiş ülkelerdeki GYO pazarlarıyla karşılaştırıldığında, ülkemizdeki GYO sektörü göreceli olarak küçük kalmakta ve önemli bir gelişme potansiyeline işaret etmektedir. Ayrıca kurulma işlemlerini tamamlayan, faaliyetlerini sürdüren, portföy oluşturma ve halka arz hazırlıkları yapmakta olan 7 GYO daha bulunmaktadır Ayrıca kurulma işlemlerini tamamlayan, faaliyetlerini sürdüren, portföy oluşturma ve halka arz hazırlıkları yapmakta olan 7 GYO daha bulunmaktadır –Akfen, Emlak Konut, İktisat, Martı, Maya, Sağlam ve TSKB –İMKB’ye kotasyonla birlikte sektörde halka açık şirket sayısı 18’e, toplam net aktif değer 4 milyar euroya yükselecektir.

GYO Sektör Verileri Ortaklığın Unvanı İMKB Kodu Portföy Değeri (Milyon YTL) Net Aktif Değeri (Milyon YTL) Piyasa Değeri (Milyon YTL) İskonto (-) Prim (+) Oranı (%) 1AKMERKEZ GYOAKMGY % -26 2ALARKO GYOALGYO % -31 3ATAKULE GYOAGYO141 93% -34 4EGS GYOEGYO481117% 55 5GARANTİ GYOGRGYO % 7 6İŞ GYOISGYO % -9 7NUROL GYONUGYO414232% -23 8PERA GYOPERYO263325% -23 9VAKIF GYOVKGYO666545% YAPI KREDİ KORAY GYOYKGYO % -1 11Y&Y GYOIHGYO232847% 68 TOPLAM % -16 Kaynak: Sermaye Piyasası Kurulu

GYO’lara Yabancı İlgisi GYO’lara yabancı ilgisi: GYO’lara yabancı ilgisi: –Hollandalı Corio, Akmerkez GYO’nun halka arzında şirketin %46,9’unu satın almıştır. Yabancı yatırımcı ve fonların GYO hisse senetlerinde aldığı pozisyonlar sonucu yabancı payı %30 seviyesine yükselmiştir Yabancı yatırımcı ve fonların GYO hisse senetlerinde aldığı pozisyonlar sonucu yabancı payı %30 seviyesine yükselmiştir –Credit Suisse, JP Morgan Chase & Co, NCH New Europe Property, East Capital Asset Management, Turkish Investment 2006 yılında yabancı yatırımcıların ilk defa GYO’ların ana hissedarları olma yönünde girişimleri: 2006 yılında yabancı yatırımcıların ilk defa GYO’ların ana hissedarları olma yönünde girişimleri: –ABD’li fon yöneticisi Rudolph Younes, İhlas GYO’nun %13,35’ini almış, şirket ismi Y&Y olarak değiştirilmiştir. –GE Capital Corporation, Garanti GYO’nun %25,5’ini alarak Doğuş holding’le birlikte şirketin ana hissedarı olmuştur. Mevcut GYO’ların portföylerindeki gayrimenkullere yabancı yatırımcılar yoğun ilgi göstermektedirler. Mevcut GYO’ların portföylerindeki gayrimenkullere yabancı yatırımcılar yoğun ilgi göstermektedirler. GYO birleşme ve satın almalarının artması, yabancıların da GYO kurmaya başlaması beklenmektedir. GYO birleşme ve satın almalarının artması, yabancıların da GYO kurmaya başlaması beklenmektedir.

Ülkemizdeki Konut Kredileri 2000’lerin başında 100 milyon dolarlar seviyesindeki konut kredileri, bugün 16 milyar doları aşmıştır ve 2006’daki hızlı yükselişi, Merkez Bankası’nın Mayıs 2006’da dalgalanmaları ve döviz talebini önlemek için yıllık faizleri %13,25’ten %17,50 seviyesine çıkarması yavaşlatmıştır. Tüketicilerin sadece %6’sı dövize endeksli konut kredisini tercih etmiştir. Kullanılan kredilerin %74’ünün vadesi 37 ay ile 120 ay arasındadır.

Mortgage Sistemine İlişkin Beklentiler GYODER’in ikinci araştırma raporuna göre: GYODER’in ikinci araştırma raporuna göre: –Ülkemizin yıllık konut ihtiyacı konuttur. –18 milyon konutluk toplam stokun önemli bir bölümünün yenileme ve güçlendirme ihtiyacı vardır. –Önümüzdeki 10 yılda toplam konut ihtiyacı 6,96 milyondur. –10 yıl içinde toplam konut kredilerinin bugünkü 16 milyar dolar seviyesinden 88,4 milyar dolara çıkması beklenmektedir. Mortgage Sistemi Mortgage Sistemi –ev sahibi olmak isteyen milyonlarca insanın hayalini kurduğu evi, emekli olmayı beklemeden satın almalarına imkan verecek, –dar gelirlinin ve orta sınıfın konut edinmesini kolaylaştıracak, –yapı kalitesinin yükselmesine, –mülkiyetin ve gayrimenkul alım satım işlemlerinin kayıt altına alınmasına büyük katkı sağlayacaktır.