Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Uzm. Dr. Murat Bal

Soğuk algınlığı En sık etken rinovirustür. Okul öncesi çocuklarda yılda ortalama 7- 8 kez 7-14 gün sürer Kreşde bakılıyorsa 2-18 yılın 1/3’ü Klinik bulgular: Bulaştan 1-3 gün sonra boğaz ağrısıdır burunda seröz akıntı pürülan akıntı tıkanıklık dönemi iyileşme Soğuk algınlığı rinore ve nazal obstrüksion bulgularının ön planda olduğu, myalji ve ateş gibi sistemik belirti bulgularının daha az olduğu viral hastalıktır. Ensık etken rinovirustür. Daha doğrusu sıklık mevsimsel prevelansa sahibdir. Rinovirüs sonbahar başından ilkbahar sonuna kadar, parainfluenza sonbahar sonunda, RSV ve İnfluenza kış dönemi en yüksektir. Okul öncesi çocuklarda yılda ortalama 7- 8 kez soğuk algınlığı oluşur ve 7-14 gün sürer. Buda yaklaşık yılın 1/3’ü eder. Eğer kreşde bakılıyorsa 2-18 kat daha sık soğuk algınlığı geçirecektir. Buda nerdeyse yıldan daha fazla eder. Klinik bulgular Bulaştan 1-3 gün sonra gelişir. İlk belirti boğaz ağrısıdır.burundaseröz akıntı, pürülan akıntı, tıkanıklık dönemi ve iyileşme birbirini takip eder. Komplikasyon: Akut Otitis media %5- 30’ unda görülür Sinuzit: %5-13 oranında gelişir

Soğuk algınlığı tedavi Antiviral tedavi ? Antibiyotik tedavi Calpol, Asomal, Demifen, Geralgine , Tamol, Termalgine, Paracetamol, Pirofen 120mg, Minoset 150 mg Vermidon ped 160mg Ateş: parasetemol 10-15 mg/kg/doz 4- 6 doz / gün Calpol süsp 125-250 mg/5ml ibuprofen 10 mg/kg/ doz 4 doz günde Dolven süsp 100 mg/5 ml Ibufen, Dolven, Pedifen 100mg, Nazal tıkanıklar: oral dekonjestanlar psödoefedrin rinogest süsp. 6 ay- 2 yaş 3 × 1/4 2 - 6 yaş 3× ½ nazal dekonjestanlar oksimetozolin iliadin nazal damla-sprey 2× 1 Serum fizyolojik Okyanus suyu! (sinomarin, sterimare, sterinase) Antiviral tedavi olarak yetişkinlerde rinoviruslere yönelik plekoranil erken başlandığında semptom süresini (1 gün) ve şiddetini azalttığı tesbit edilmiştir. Nöraminidaz inhibitörleri olan oseltamavir ve zonamivirinsemptom süresini kısalttığı ve inf. ilişkiliotitismedia sıklığını azalttığı ancak tedaviye ilk 48 saat içinde başlanması gerekliliği kısıtlılığıdır. Antibiyotiğin soğuk algınlığında yeri yoktur. tedavde bu rahatsız edici semptomları hedeflemelidir Soğuk algınlığının en belirgin rahatsız edici semptomları hastalık seyri sırasında değişir . Ateş komplike olamamış soğuk algınlığı ile nadiren ilişkilidir antipiretikler nadiren gerekir. Nazal tıkanıklar için oral veya nazal dekonjestanlarkullanılabilinir. Oral mi? Nazal mı? Oral daha az etki daha fazla yan etki. Rinitismedikomentoza yan etki ( ilaç bırakıldıktan sonra nazal obstr. Hissine neden olan ribount etki) Rinore:1. Kuşak antihistaminikler (2. Kuşaklar değil) antikolinerjik yan etkisi nedeniyle sekresyonu %25-30 azaltır. Boğaz ağrısı: şiddetli değildir ancak başağrısı ve miyalji olduğu durumlarda endike olabilir. Öksürük: Postnazal akıntıya bağlı üst solunum yolu irritasyonuna bağlıdır. Nazal obst.’nun olduğu dönemde maksimumdur. Nasalsalin yıkamalar sekresyonların temizlenmesine yardımcı olma ve hafif vazokontrüksiyon yapma sı nedeniyle önerilebilir Rinore: 1. Kuşak antihistaminikler difenhidramin fenotral süsp 3× 1 ölçek Boğaz ağrısı: parasetemol ve iboprofen Öksürük 1. kuşak antihistaminiklerin faydası olur.

Akut faranjit En önemli ajanlar viruslerler ve grup A β hemolitik streptokoklar kış aylarında daha sık olur < 2 yaş en sık virüs, > 2 yaş en sık A grubu β hemolitik streptokoklar Tanıdaki amaç: Süpüratif ve Nonsüpüratif komplikasyonları önlemek için GABHS belirlemektir. Hızlı testler. Kısa sürede sonuç. Pozitif ise anlamlı negatifliği GAS enf. dışlamaz Boğaz kültürü. %95 duyarlılığa sahiptir. Mükemmel olmayan altın standart CRP, WBC, ASO, Gram boyama tanısal değer taşımaz

AKUT TONSİLLOFARENJİT Ateş >38 C 1 puan Öksürüğün olmaması Anterior servikal lenfadenopati Şiş ve eksudalı tonsiller 3-14 yaş 15-44 yaş 0 puan >44 yaş -1 puan Mc ıssak klinik skorlaması

Mc Isaac skorunun S.pyogenes izole edilen hastalardaki prediktif değeri Skor %S.pyogenes 0 2-3 1 4-6 2 10-12 3 27-28 4 38-63

Burun akıntısı Ses kısıklığı Viral Öksürük Tonsillofarenjit ? Konjuktivit Ülseratif lezyonlar İshal

Ateş Bakteriyel tonsillofarenjit? Bulantı-Kusma Boğaz ağrısı Eşlik eden servikal LAP Baş ağrısı Burun akıntısı YOK AGBHS olasılığı yüksek Öksürük YOK

Akut tonsillofaranjit tedavi Cliacil Penoksil Penisilin V 3*250 mg 10 gün ( penos süsp 400000 U/ 5 ml, 50000 U/kg /gün 3 doz 10 gün) veya Alfoksil → tab 1gr, 125-250 mg 100ml süsp. Amoksina → 500mg-1ge tab, 125-250mg süsp. Atoksilin → 250mg süsp, 500mg-1gr tab. Demoksil → 125-250-mg süsp, 500mg tab Largopen → 250-500mg süsp, 500mg-1gr tab Largopen-bid → 200-400mg Remoxil → 250mg süsp, 500mg tab Amoksisilin 50mg/kg/gün/2 doz 6 gün (Lorgopen 250 mg/ 5 ml 6 gün) veya Benzatin penisilin IM dozu (<27 kg için 6.3.3, >27 kg için 1.2 milyon Ü) Penadur, Deposilin GABHS evrensel olarak Penisilin duyarlıdır. Penisilin V 3*250 mg 10 gün boyunca, ergen veya erişkinlerde3*500 mg, oral amoksisilin 50mg/kg/gün/2 doz 6 gün, Tek bir IM benzatin penisilin dozu (<27 kg için 6.3.3, >27 kg için 1.2 milyon Ü) ilaç uyumunu garantiye alır ve 3 hafta yetrli kan düzeyi sağlar. Penisilin alerjik hastalarda Eritromisin 40mg/kg/ gün 4 doz da önerilir ancak artık üretimde yok ,1. Kuşak sefelosporinler eradikasyon açısından penisinden daha etkilidir, azitromisin günde tek doz ve kısa sürelidir ancak bu tedavilerin maliyeti ve yan etkileri daha fazla olduğu için önerilmez.Oral parasetemol veya ibuprofen ateş ve boğaz ağrısınıazaltabilir,ılık tuzlu suyla gargara yapmak rahatlatıcıdır, benzamidinhidroklorür içeren spreyler rahatlatıcıdır ateş ve boğaz ağrısı: parasetemol ibuprofen ılık tuzlu suyla gargara Benzidamin içeren spreyler Tanflex oral sprey 4×1

10 yaş, 30 kg olgu Rp/ 1 penos 750 süsp DIB (bir) S: 3×2/3 ölçek (3,5 cc) 2 Tamol 250 mg süsp DIB S: 4×2 ölçek veya 2 Dolven susp DIB ( bir) 3 Tanflex oral sprey DIB S: 3×1 puff

SİNÜZİT Tanı Akut bakteriyel sinüzit tanısı spesifik klinik kriterlere göre konur: 1. Persiste eden semptomlar (10-30 gün) Nazal veya postnazal akıntı Tüm gün süren öksürük (geceleri artabilir) Baş ağrısı 2. Şiddetli semptomlar (3-4 gün) Ateş (>39 CO) Pürülan nazal ve postnazal akıntı : Rinore veya gün içinde öksürük 10-14 günden uzun sürerse yada yüz ağrısı, ateş, yüzde şişme gibi semptomlar ortaya çıkarsa düşünülmelidir. Nefes kokusu, anosmi diğer nadir bulgulardır. Etioloji: Streptokokkus pnomönia, tiplendirilemeyen hemofilus influenza, moreksellakataralis en sık etkendir. Tanı klinik ile konulur. Ancak özgül de değildir. Viral ÜSYE, alerjik rinit, nonallerjikrinit ayırıcı tanıda yer alır.Tek doğru tanı yöntemi sinüs aspiratı kültürüdür. Radyolojik yöntemler BT dahil tanısal değildir.

Sol maksillar sinusde opasifite Tedaviden sonra

Maksillar sinus sınırları hava- sıvı seviyesi hava sıvı Maksillar sinus sınırları

AKUT BAKTERİYEL SİNÜZİT Tedavi Kreşe, okula gitmiyor Antibiyotik kullanım hikayesi yok 6 yaş, 20 kg Rp/ 1. Klamoks Bid 400mg süsp Bir kutu S: 2×2 ölçek veya 1. Augmentin ES 600 süsp bir kutu S: 1,5+1 ölçek 2. Sterimare nazal sprey S uyumadan önce burun açılana kadar 3. Dolven süsp S.4X2ölçek Amoksisilin-Klavulunat: (80 mg/kg/gün BID) Toplam tedavi süresi 10-14 gün Kreşe, okula gidiyor veya önceden antibiyotik kullanımı veya Amoksisilin ile düzelme yok Amoksisilin (45-90 mg/kg/gün BID) Eritromisin, Klaritromisin, Azitromisin (Penisilin allerjisi varsa) Amoklavin → 200/28-400/57 Amoklavin Bid → 200-400mg Augmentin Bid → 200-400 süsp,1000mg tab Bioment Bid Klamoks Bid → 200-400mg süsp. 6 yaş, 20 kg (75mg/kg) Rp/ 1. Largopen 500mg süsp. Bir kutu S:3x1ölçek(8saat ara ile) 2. Sinomarine nazal sprey S. Uyumadan önce açılana kadar 3. Tamol sirop 250 mg S.4X1 ölçek belirtilerin düzelmesini sağlamak, süpüratif komplikasyonları önlemek için antimikrobiyal tedavi verilir. Tedavi süresi bireyselleştirilmelidir. Hastalık belirtileri düzeldikten sonra 7 gün daha devam edilmesi makul bir yaklaşımdır. İstisna: intrakranialkomplikasyon riski olan frantal sinüzit için kilinik iyileşme olna kadar seftiakson daha sonra oral 2. Kuşak sefelosporin ile devam edilir. Nasalsalin yıkamalar sekresyonların temizlenmesine yardımcı olma ve hafif vazokontrüksiyon yapma sı nedeniyle önerilebilir. Ancak antihistaminik, nazal dekonjestan,mukolitik ve intranazalsteroidler önerilmez.

AKUT OTİTİS MEDİA Tanı 1. Akut başlangıçlı semptom ve bulgular 2. Orta kulakta efüzyon bulgularının varlığı Kulak zarında bombeleşme Zar hareketlerinde azlık / yokluk Hava sıvı seviyesinin görülmesi Otore 3. Orta kulakta enflamasyon bulgularının varlığı Orta kulak hastalığını tanımlayan semptomlar: Spesifik semptomlar Nonspesifik semptomlar Kulak ağrısı (otodini) Ateş Kulak akıntısı İrritabilite İşitme kaybı İştahsızlık Kusma

Normal kulak zarı Saydam ve sedef grisi rengindedir Malleolusun kısa ve uzun kolunun (manubrium mallei) zarın üzerinde oluşturdukları çıkıntılar görülmelidir Tepesi manubrium malleinin alt ucundaki umbo’da, tabanı kulak zarının ön-alt kısmında olan bir ışık reflesi (Politzer üçgeni) görülebilir

enflamasyon Kulak zarında belirgin eritem Belirgin kulak ağrısı

Amoksisilin (40-45 mg/kg/gün) Akut otitis media Risk faktörler Amoksisilin(80-90 mg/kg/gün) Amoksasilin/ klavunat Seforuksim ( 30 mg/kg/gün ÷ 2) tedavi süresi: <2 yaş 10 gün, > 2 yaş 7 gün Penisiline dirençli Streptococcus pneumoniae için Risk faktörleri: Kreş, bakımevi gibi toplu yaşanılan yerlerde bulunma Son bir ay içinde antibiyotik kullanımı < 24 ay olması var yok Rp/ 1.Cefaks 125 mg süsp. Bir kutu S:2x1ölçek(12saat ara ile) 2. İliadin burun damlası S.3x1damla(3gün) 3. Minoset süsp S.4X1ölçek 1 yaş, 10 kg Rp/ 1. Amoksina 250mg süsp. Bir kutu S:3x2/3 ölçek (3,5 cc) 2. İliadin burun damlası S.3x1damla(3gün) 3. Minoset süsp S.4X1ölçek Amoksisilin (40-45 mg/kg/gün) Aksef, cefaks, zinnat 125-250 mg/ 5 ml Rp/ 1.Rosefin 500 mg flk DIIIB (üç) S: 1× 500 mg IM 2. Dolven süsp DIB (bir) S: 4×1 ölçek L.H 3. Sterimare nazal sprey DIB S: beslenmeden ve uyumadan önce 1yaş, 10 kg Rp/ 1. Augmentin Bid 400 mg süsp. Bir kutu S:2x1 ölçek(12saat ara ile) 2. Peditus susp S.3x1/2 ölçek (3gün) 3. Dolven süsp S.4X1ölçek 3. Gün kontrol Tedaviye cevap yok Seftriakson I.M. (50-75mg/kg/gün, 1-5 gün) Klindamisin Timpanosentez Tedaviye cevap yok Amoksisilin-klavulanat (yüksek doz) Sefuroksim aksetil (30 mg/kg/gün) Seftriakson I.M. Antibiotik kullanım gerekçeleri; etiyolojide sıklıkla patojen bakteri vardır Antibiyotik tedavisi ile tedavi almayanlara göre semptomatik düzelme daha erken ve kalıcı olmakta Süpüratif komplikasyonlar önlenmekte (mastoidit, fasial paralizi, kolesteatom, labirintit, menenjit, epidural abse, subdural abse, beyin absesi, fokal ensefalit, lateral sinus trombozu). Miringotomi zaman ayarlı bir tedavi şeklidir. Dirençli ağrı, dirençli hiperpreksi, fasial paralizi, labirintit, mastoidit, SSS enfeksiyonunda endikedir. Otalji için parasetemol, östaki drenajı için Antihistaminik dekonjestan kombinasyonu bu amaçla kullanılabilir.

Tedaviden 2 hf sonra kontrol edilir Effuzyon devam ediyorsa aylık aralarla 3 ay takip edilir 3. Ay sonunda effüzyon hala devam ediyorsa işitme değerlendirilir İşitme kaybı varsa 2-4 hf antibiyoterapi (2. Basamak antibiyotikler), kısa süreli sistemik steroid kullanımı önerilir Amaç timpan membranın tamamen normale döndüğünü görmek değil zar görünümünde fark edilir derecede iyileşme görmektir. . Ventilasyon tüpü tedaviye cevapsız olgularda düşünülmeli ve KBB sevki yapılmalıdır. Peki adenoidektomi mi, tüp mü? İlk cerrahi yöntem tüp yerleştirilmesi olmalıdır. Adenoidektomi ile hem drenaj sağlanır hem de enfeksiyon odağından kurtulunur. 2. seçenek tedaviler: 1. Basamak tedavide düzelmeyen AOM için kullanılır. Yüksek doz amaoksisilin klavunat, seforuksim aksetil, seftriakson , son zamanlarda ceftinir önerilir. Ventilasyon tüpü

Akut otitis media korunma Anne sütünün özendirilmesi Sık AOM geçirenlere influenza aşısı Sık AOM geçirenlere konjuge pnömokok aşısı (2-5 yaş) Biberonla beslenme önerilmiyor