9.Sınıf Tıbbi Etik ve Meslek Tarihi 4.Ünite Etik Kavramlar ve Etik İlkeler HİBERNASYON,,ÖTENAZİ,,ÖLÜM ve OTOPSİ 27.Hafta (31.03-04.04 / 04 / 2014 )
HİBERNASYON
Hibernasyon; kış uykusu anlamına gelir.
Doğal Hibernasyon ; bazı canlıların vücut sıcaklıklarının düşmesiyle kış uykusuna yatmasıdır. Yapay Hibernasyon ; yapay kış uykusu yaratan girişimlerdir. Kişi ve ailesinin izni doğrultusunda, yapay kış uykusu yaratan girişimlerdir. ..Genellikle kişinin bedeninin fizyolojik ölümünden sonra,beyin ölümünden önce dondurularak saklanması işlemidir.
..Tedavisi bilinmeyen hastalıklarda hibernasyon uygulanıp,daha sonraki tedavi edilebilir durumda iyileştirerek, yaşamı sağlamayı amaçlayan güncel bir yaklaşımdır. ..Hibernasyon, tüm dünyada etik olarak kabul edilmemektedir. ..Bu yaklaşıma yönelik ilk girişim, New York’ta 1964 yılından bu yana faaliyet gösteren ‘’Ölümsüzlük Peşinde Koşanlar Derneği’’ tarafından yapılmıştır.
ANCAK , çok pahalı bir yöntem olan hibernasyon,çok yaygın bir uygulama niteliği taşımamaktadır. Dondurulmuş bir insanın, ileride tekrar yaşama döndürülmesi,bir çok sorunu da beraberinde getirecektir. KİŞİNİN YAŞAMA UYUMU NASIL OLACAKTIR???
..Kişinin tam ölmeden önce dondurulduğu varsayılırsa; --canlı mı,ölü mü kabul edilecek? --mirası nasıl olacak? --nüfus kayıtlarında hala yer alacak mı? …Bu ve bunun gibi soruların cevapları henüz netlik kazanmamıştır. Bu nedenle Hibernasyon etik görülmemektedir.
Yapay Hibernasyon , vücutta genel bir soğuma sağlayarak, hücrelerin ve dokuların enerji harcamasını azaltan tedavi yöntemidir. ..Hastanın kanını vücut dışı dolaşımda soğutarak elde edilebilir.Vücut sıcaklığı, 10-15 dakika kadar 5-10 santigrad dereceye indirilebilir.Bu yöntem,kalp cerrahisinde kullanılır.
Yapay Hibernasyon;. kalp cerrahisi,. kafa travmaları,. yanıklar, Yapay Hibernasyon; ..kalp cerrahisi, ..kafa travmaları, ..yanıklar, ..septisemiler, ..şok durumunda uygulanır.
ÖTENAZİ
ÖTENAZİ ; İyi ölüm,,tatlı ölüm,,rahat ölüm anlamındadır ÖTENAZİ ; İyi ölüm,,tatlı ölüm,,rahat ölüm anlamındadır. ..Yunanca bir kelimedir. ..Bir kişinin veya bir hayvanın yaşamını, yaşamlarının dayanılmayacak durumda olarak algılanması sebebiyle ,1.)acısız veya çok az acıtan bir ölümcül enjeksiyon yaparak ,2.)yüksek dozda ilaç vererek veya3.) yaşam destek ünitesinden ayırarak, sonlandırmak.
ÖTENAZİ uygulaması,bu üçü dışında farklı formlarda da olabilir ..ÖTENAZİ uygulaması,bu üçü dışında farklı formlarda da olabilir. ÖTENAZİ ; a.) Atif Ötenazi b.)Pasif Ötenazi Olmak üzere iki şekli vardır.
1. ) AKTİF ÖTENAZİ : a. )Gönüllü Aktif Ötenazi 1.) AKTİF ÖTENAZİ : a.)Gönüllü Aktif Ötenazi ..Hastanın isteğiyle, doğrudan hastanın ölümüne neden olma. .Ölümcül hastalığa yakalanmış ve dayanılmaz ağrıları olan birinin ,isteği üzerine hekimin tıbbi işlemle(öldürücü madde enjeksiyonu gibi),kişinin yaşamına son vermesidir.
b. ) Gönüllü Olmayan Aktif Ötenazi : b.) Gönüllü Olmayan Aktif Ötenazi : ..Hasta bilincinin yeterli olmadığı veya herhangi bir şekilde onam veremeyecek kadar mental hastalığı var iken,bilerek ilaç ve başka yöntem kullanarak hastanın ölümüne neden olmaktır.(örneğin hasta komada iken)
c. )Gönülsüz Aktif Ötenazi : c.)Gönülsüz Aktif Ötenazi : ..İsteği olmamasına rağmen,hastanın öldürülmesi. ..Hasta bilinçli ve onam verebilecek durumdadır ama kendisinden herhangi bir izin istenmesi olmamıştır. ..Aklı başında bir insanın , tamamen istemi dışında ilaç yada başka müdahale ile ölümüne neden olmaktır. BU CİNAYETTİR.
d. ) Hekim Yardımlı Ölüm : d.) Hekim Yardımlı Ölüm : ..Hekimin, kolayca hayatını sonlandırabilmesi için,hastaya gerekli bilgi ve aracı sağlaması. ..İntihar yolu ile, hayatlarını kolayca sona erdirebilmeleri için,örneğin öldürücü dozda uyku hapı,karbon monoksit gazı bilgi ve olanağının sağlanması gibi..
2.) PASİF ÖTENAZİ : ..Ölüme sebebiyet veren direkt bir müdahale olmamakla beraber ,hastalığın tedavisinin gerçekleştirilmemesi,yarıda kesilmesi gibi iyileştirici ve ömrü devam ettirici eylemlerin yerine getirilmemesi nedeni ile dolaylı olarak yaşama son verilmesi şeklinde uygulanmaktadır. ..Bu ötenazi şeklini yasalarla engellemek söz konusu olamamaktadır.
Geri dönüşsüz solunum kaybı,. Yaygın beyin zedelenmesi, ..Geri dönüşsüz solunum kaybı, ..Yaygın beyin zedelenmesi, ..Kanserin metaztazlı evresi gibi nedenlerle tedavisi mümkün olmayan hastalara ‘’terminal dönem hasta ‘’ denir. ..Bu hastalara uygulanan tıbbi girişimlerin durdurularak,ölümün doğal seyrine bırakılması olayına PASİF ÖTENAZİ denir.
GÜNÜMÜZDE, ..tıbbi teknik ve olanaklarla yapılan girişimler,bir yandan insan yaşamını uzatırken, diğer yandan da, bunların kullanım şekilleri karşımıza etik sorun kümeleri çıkartmaktadır. ..Bunlardan birisi de ÖTENAZİ konusuyla ilgilidir.
..Kendi başına solunum yapamıyorsa Solunum,yapay bir şekilde,solumun aygıtlarıyla sürdürülür. ..Kendi başına ve doğal beslenemiyorsa Dışarıdan yapay beslenme ve sıvı verilir. ..Bu yapay desteklerin çekilmesi, pasif ötenaziye örneklerdir.
..Kişinin hastalığının iyileşmesi ve acılarının dindirilmesi konusunda ümidi ve olanağı kalmamışsa, acı duymadan ölme isteğine ÖTENAZİ denir. ..Hipokrat Yemini, hekimlerin hastalarına ölümcül ilaç vermelerini yasaklarken,,tedavinin ihmal edilmesini açıkça yasaklamamaktadır. Ama burada aktif ötenazi yasak,,,,,pasif ötenazi serbest anlamı çıkarılamaz.
Dünya Tabibler Birliği ‘nin aldığı karar ; ..Dünya Tabibler Birliği ‘nin aldığı karar ; ..ÖTENAZİ, uygulamalarla çelişen bir durumdur ve kabul edilemez. ..Ayrıca; DTB ülkelerdeki yasalar aksini hükmetse bile, tabib birliklerini ve hekimlerini ötenazi uygulamalarına katılmamaya çağırdı. Türk Ceza Yasası’na göre,,ötenazi suçtur. ..Din ve geleneklerimiz bu uygulamayı reddeder.
…Ülkemizde yasalara ve hasta hakları yönetmeliğine göre ÖTENAZİ UYGULAMAK SUÇTUR !!!.
ÖLÜM Ve OTOPSİ
ÖLÜM ; Bir canlı varlığın hayati faaliyetlerinin kesin olarak , bir daha geri gelmemek üzere, sona ermesidir. ..Yasal olarak,ölüm olayını resmen HEKİM ilan eder. ..Geleneksel olarak,,ölüm tanısı kalbin ve solunumun durmasıyla yapılırdı.
..Kalp ve solunum aygıtlarının kullanıma girmesi ile,beynin tamamen işlev dışı kalmış olması durumlarında bile,solunum ve dolaşımın yapay olarak sürdürülmesi olanaklı hale gelmiştir.Bu gelişmelerin bir sonucu olarak,’’BEYİN ÖLÜMÜ ‘’ kavramı gündeme gelmiştir.
BEYİN ÖLÜMÜ ; beyin fonksiyonlarının geri dönüşümsüz olarak kaybolmasıdır. ..Solunum ve dolaşım,solunum cihazı gibi destek makinelerine bağlanarak,kısa bir süre sürdürülebilmektedir. ..Yoğun bakım ünitelerinde verilen tüm tıbbi desteğe rağmen, ortalama 24-36 saat sonra ,diğer organlarda fonksiyonlarını kaybeder.
..Beyin ölümünün gerçekleşmesinden sonra,bu kişiler kadavra donör adayı olarak olarak adlandırılırlar. Bu donör adaylarının organları bağışlanırsa, organlar hayati fonksiyonlarını kaybetmeden ,en kısa sürede alınarak ,bekleyen hastalara nakledilmelidir.
OTOPSİ
Otopsi ; Ceset diye tabir edilen ,hayati yaşam belirtileri kalmamış yani ölmüş bedenin ,şüpheli ölüm nedeninin öğrenilmesi için,tetkik edilmesi,incelenmesidir. Otopsi, bir hekimin diseksiyon teknik ve prosedurları doğrultusunda, ölü bedeni üzerindeki kapsamlı çalışması olarak tanımlanabilir.
Otopsinin Amacı :. Ölüm nedenini bulmaya çalışmaktır Otopsinin Amacı : ..Ölüm nedenini bulmaya çalışmaktır ..tıp eğitimine yarar sağlar ..adalete yardımcı olur. Suçlu kim,,ölüm nasıl olmuş?? Özellikle cinayetlerde.. ..Bu noktada hekime çok önemli bir etik sorumluluk düşmektedir.
Otopsi Konusundaki Etik İlkeler : 1 Otopsi Konusundaki Etik İlkeler : 1.)Hekim,otopsi teknik ve uygulamasını en iyi şekilde yerine getirmekle sorumludur.(adaleti yanıltmamak için) 2.)Hekim,otopsi sonuçlarını tarafsız olarak değerlendirmelidir 3.)Kadavraya saygılı olunmalıdır(kişinin yaşamını yitirmesi,bedensel bütünlüğüne saygısız davranmayı gerektirmez)
Türkiye’de Otopsi, bazı özel laboratuvar incelemesi gerektiren durumlar dışında,adli olguların otopsileri,büyük ölçüse, sağlık ocağında çalışan hekimler tarafından yapılmaktadır. Yasalara Göre, Türkiye’deki tüm hekimler adli otopsi yapmaya yetkilidir.
HAZIRLAYAN HARİKA ATA