Bilgisayara Giriş DERS 4

YAZILIM Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım birimlerinin yönetimini hem de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan programlardır. Yazılım olmaksızın bir bilgisayar sistemi, bir takım elektronik kartlar, kablolar ve mekanik bazı parçalardan ibaret bir cihazdır. Bir bilgisayar sistemi, üzerine işletim sistemi (Operating Systems) ve onun üzerine de diğer yazılımların yüklenmesi ve çalıştırılmasından sonra gerekli işlevleri yerine getirebilmektedir. Dört grupta toplayabiliriz: BIOS İşletim Sistemi Program Geliştirme Araçları Uygulama Programları

BIOS (Temel Giriş Çıkış Sistemi) Anakart üzerinde bulunan aygıtlarla ilgili bilgileri içeren bir hafıza ünitesidir. Bu hafıza ünitesini ikiye ayırabiliriz. 1. ROM BIOS : Üretilen anakart ve üzerindeki tüm elamanların bilgilerini içeren sabit-değişmez hafıza birimidir. Elektrik kesildiğinde bile bilgilerini korur ve pil ile beslenme ihtiyacı duymaz. 2. CMOS BIOS : ROM BIOS’taki bilgilere ek olarak daha sonra bilgisayara eklenen birimlere ait konfigürasyon bilgilerini-parametrelerini içeren ve pil ile beslenen, bilgileri istendiği zaman değiştirilebilen bir bellek unitesidir. Bilgisayarın ilk açılmasını sağlayan ROM hafızadaki programdır.. İlk açılımda sistem ile ilgili bilgiler RAM (dinamik bilgileri hafıza)’e yükler ve kontrolü RAM daki bu programa bırakır. Ancak ilk defa takılan HD’i CMOS BIOS programına girip tanıtmak gerekir. Aksi takdirde diski tanıyamadığından işletim sistemini yükleyemeyecektir. BIOS üzerinde CMOS setup, Chipset, Power Management, PNP/PCI konfigürasyonu v.s. bilgileri bulunur.

Program Geliştirme Araçları Programlama Dilleri:  Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu koda programlama dili denilir. Yazılan kaynak kod program derleyici veya yorumlayıcı tarafından bilgisayar diline çevrilir. Programlama dillerinden bazıları C, Pascal, Delphi, Java, Visual Basic, Visual C…

Uygulama Programları Kullanıcıların işlerine çözüm sağlayan örneğin çek, senet, stok kontrol, bordro, kütüphane kayıtlarını tutan programlar, bankalardaki müşterilerin para hesaplarını tutan programlar vs. gibi yazılımlardır. Ayrıca CD/DVD yazıcı programları, İnternetten dosya indiren programlar, Bilgisayar performansını artıran programlar gibi paket programlar da uygulama programları kategorisinde yer alır.

İşletim Sistemi Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi sağlayan programlardır. Açılışından kapanışına kadar    Bilgisayar sisteminin tüm hareketlerini denetler. Sistemde bulunan MİB, ana bellek, Harddisk vb. kaynakları yönetir. DOS (Disk Operating System), Windows (3.1, 95, 98,CE,ME), WindowsNT, Windows XP,      MAC OS, UNIX, LINUX …gibi

Genel amaçlı bir işletim sisteminin üstlenmesi gereken işler şöyle sıralanabilir: ¨      Çevre birimleri ile programlar arasındaki iletişimi sağlamak. Bir kelime işlem yazılımı yazıcıya ya da CD-ROM sürücüye ulaşarak kullanılmasında olduğu gibi... ¨      Sistemin belleğini yönetmek, disk tamponu (disk cache) gibi ek olanaklar sağlayarak belleğin etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak. Örneğin, sanal bellek oluşturarak ana bellekten daha büyük bir alanın kullanılması. ¨      Saklama aygıtlarındaki dosyalara belli bir düzen erişilmesi için bir dosya yönetim sistemi oluşturmak. ¨      Özellikle çok kullanıcılı sistemlerde kaynaklara güvenli erişim sağlamak. ¨      Programlar arası veri iletişimi sağlamak. Kullanıcının çeşitli komutlar vermesi ve programlar çalıştırmasını sağlamak

ÇEŞİTLİ İŞLETİM SİSTEMLERİ MS-DOS: Microsoft Disk Operating System (Microsoft Disk İşletim Sistemi) kelimelerinin kısaltılmış halidir. MS-DOS bir disk işletim sistemi olarak bilinir, çünkü yaptığı işlerin büyük bölümü disk işlemleri, bellek işlemleri gibi programların çalışabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapan bir işletim sistemidir. Grafiksel bir kullanıcı arabirimi (pencereler) yoktur, her şey komutlarla ve bir sürü parametre ile yapılır. DOS, tüm x86 tabanlı PC’ lerde çalışır. Çok görevli bir işletim sistemi değildir.

DOS TABANLI WİNDOWS İŞLETİM SİSTEMLERİ WİNDOWS ME (Millennium Edition) Microsoft Windows CE

OS/2 İlk olarak IBM ve Microsoft’ un ortaklaşa çalıştığı bir proje olarak geliştirilmiştir. Microsoft’ un bu projeden ayrılmasından sonra IBM projeyi sürdürme kararı alırken ikinci kuşak yepyeni bir işletim sistemi yazmayı amaçlamaktaydı. Temel amaçları, kullanıcıya bir grafik arayüz (görsel görünüm) sunmak, gerçek anlamda çok görevli ve bağlanabilirliği yüksek bir sistem yaratmak olan OS/2, minimum sistem gereksinimleri 386 tabanlı bir işletim sistemi, 4 MB ram, 20 MB civarı sabit disk alanı ve VGA ekran kartından oluşuyordu.

WİNDOWS 3.1 1992 yılında PC tarihinde kilometre taşı sayılabilecek önemli olaylardan biridir. 16 bit yapıda olan Windows 3.1, PC kullanımının artmasında önemli rol oynarken, DOS’ la beraber kullanılmasından dolayı tam bir işletim sistemi olarak düşünülmemektedir. Grafik kullanıcılı arabirim desteği sunması, multimedya desteği vermesi, çok görevli çalışması, nesneye dayalı teknoloji kullanması avantajları olarak sayılabilirken; kısıtlamaları arasında ise 32 bit olmaması, gerçek çok-görevliliği sağlamaması ve tam anlamıyla bir işletim sistemi olmaması sayılabilir.

WİNDOWS 95 Windows 95, birçok yeniliği bulunmakta ve bu kullanıcıyı rahatlatmaktadır. Windows 3.1’ e göre biraz daha farklı masa üstü kullanılarak hem karmaşıklık azalmış hem de programlar arası geçiş oldukça hızlanmıştır. Windows 95 görev çubuğunda birden fazla program aynı anda çalışmakta ve geçişler daha kolay olmaktadır. Windows 95 tak çalıştır, özelliği ile donanım birimlerini otomatik tanır. Windows 95’ de Dos’ tan gelen 8 karakterlik dosya ismi sınırı ortadan kalkmıştır. Ayrıca Windows 95 ‘ de bir yapay zeka ürünü olan mouse’ un sağ tuşu devreye sokularak, yapacağımız en önemli işlemlere daha kısa ve kolay bir şekilde erişmemizi sağlar. Kopyalama işlemleri için kes, kopyala, yapıştır ve sürükle bırak özellikleri kullanılabilmektedir, bu sayede komut ve yol belirtme özelliği kalkmıştır. Ayrıca birden fazla bilgisayara, ağ oluşturabilmektedir. 2000 yılı sorunu çözülmemiş olduğundan daha sonra yaması çıkmıştır. WİNDOWS 95’ de dosya özellikleri: 1. Dosya ismi 256 karakter uzunluğunda olabilir. 2. Dosya isminde birden fazla boşluk ve nokta kullanılabilir. 3. Küçük büyük harf fark etmez. 4. Özel anlam taşıyan karakterler kullanılmaz.(*,?,”,:,<>)

WİNDOWS 98 Windows 98, Windows 95 özelliklerine ek olarak, internet ve multimedya destekli dos tabanlı bir işletim sistemidir. Windows 95 gibi, Windows 98’ in en önemli özelliği nesneye yönelik (görsel) olmasıdır. Yani DOS ortamına girilmeden direk olarak grafiksel kullanıcı arayüz ortamına girilir. Bilgisayarın açılması ile, ekrana gelen görüntü Windows 98’ in arayüzüdür. Bütün işlemlerin buradan yürütüleceği bu ekranın tümüne Masaüstü denir. Masaüstündeki resimlere ise Simge (icon) denilmektedir. Simge kavramı yerine nesne, sembol veya öğe kavramı da kullanılmaktadır. Windows 98, windows 95’ den sonra çıktığı için daha fazla donanımı desteklemektedir. Windows 98’ de de 2000 yılı sorunu vardır, onun için daha sonra Windows 98 SE (Second Edition) çıkmıştır.

WİNDOWS ME (Millennium Edition) Windows 98’ den sonra çıkmıştır. Güçlü yönleri: • Video, müzik ve fotoğraf: Dijital fotoğrafları, müziği ve videoyu kolayca yönetebilir, paylaşabilir ve düzenleyebilirsiniz. • Gelişmiş kullanıcı deneyimi: Windows Me içerdiği yeni sistem koruma özellikleri ve gelişmiş yardım işlevleri sayesinde ev kullanımı için şimdiye dek üretilmiş en sorunsuz işletim sistemidir. • Gelişmiş ev ağ sistemi: Evde ağ sistemi kurmak iyi bir yöntem olabilir, böylece evinizdeki tüm bilgisayarlar yazıcıları, Internet bağlantılarını ve diğer aygıtları paylaşabilir. • Zengin Internet deneyimi: Windows Me geniş bant bağlantısı desteği, Internet haberleşme araçları ve çevrimiçi oyunlar içeriyor

Microsoft Windows CE Palm dediğimiz küçük el bilgisayarları için hazırlanmış bir işletim sistemidir.

UNIX UNIX 70' li yılların ortalarında büyük bilgisayarlar üzerinde çok kullanıcılı bir işletim sistemi olarak geliştirilmiştir. Zaman içerisinde yayılmış ve birçok türevi ortaya çıkmıştır. UNIX ismi UNIX Research Laboratories INC şirketinin tescilli markası olduğundan dolayı birçok şirket, aynı temele dayanan işletim sistemleri için değişik isimler kullana gelmişlerdir. Örnek olarak; Hewlett-Packard; HP-UX IBM; AIX Sun Microsystems; SunOS gibi. Bugün kişisel bilgisayarlardan süper bilgisayarlara kadar birçok bilgisayar için yazılmış bulunan UNIX türevleri mevcuttur. Ne var ki, bu türevlerin çoğu gelişimi belirli bir noktada durmuş ve yükse fiyatla satılan ticari yazılımlardır.

LINUX Linux , serbestçe dağıtılabilen, çok görevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi, türevidir. Linux, İnternet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir. Linux, temel olarak Finlandiya Üniversitesin’ de öğrenci olan Linus Torvalds 'ın ve internet üzerinde, meraklı bir çok yazılımcının katkıları ile geliştirilmiştir. Linux, gelişimi açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun anlamı, işletim sisteminin her aşaması açık olarak İnternet üzerinde yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test edilmekte, hataları ve eksiklikleri tespit edilerek düzeltilmekte ve geliştirilmektedir. Zaman zaman bu deneme aşamaları belirli bir noktada durdurulur ve güvenilir bir işletim sistemi sunulup, geliştirme için ayrı bir seriye devam edilir. Geliştirmede yer alan bu açıklık Linux' un en büyük avantajlarından biridir. Gelişimi evrimseldir, hatalar anında kullanıcılar tarafından tespit edilip rapor edilmekte ve birçok kişinin katkısıyla düzeltilmektedir. Bazı işletim sistemi sürümleri, saatler içerisinde güncellenebilmektedir.

WINDOWS NT Microsoft NT (New Technology) İşletim Sistemi, Windows NT 3.1 adıyla sunulan 1993' teki sürümünden bu yana, ağ işletim sistemleri için, standart belirleyici olmuştur. İlk sürümünün kullanışsızlığına karşın, bu işletim sisteminin özellikleri ve işlevselliği daha sonra sürekli olarak gelişmiştir. Büyük reklam kampanyaları, Microsoft'un gündemdeki işletim sistemi Windows 95 ile ilgilenirken, Windows NT' ye bir takım yeni özellikler ve işlevler, gürültülü olmasa bile düzenli olarak eklenmiştir. Ağ yazılım uzmanları bu ilerlemeyi ve her yeni ilerlemeyle birlikte gelen kazanımları da fark etmişler, ancak hiçbir zaman Windows NT' yi ağ işletim sistemleri içinde bir lider olarak ilan etmeye hazır olmamışlardır. Windows NT sürüm 4' ün gelişmesiyle bu durum değişmiştir. Windows NT' nin 4. Sürümü, Windows 95' den gelen kullanımı kolay grafik arabirimleri kendisiyle bütünleştirmesi, hem de farklı coğrafi konumlardaki kullanıcılarla kurulacak bağlantı sorunlarına getirdiği çözümler açısından, ağ işletim sistemleri içinde oldukça büyük bir gelişimi temsil etmektedir. Tüm kullanıcıların bağlantılarını yaptıktan sonra da, bilginin paylaşımı için insanların çalışma biçimlerinde kökten değişiklikler yapacak olan, yeni ve güçlü birtakım araçlar da sağlamaktadır.

WİNDOWS 2000 Windows NT İşletim Sisteminden sonra çıkmış ve daha gelişmiş, güçlü, güvenilir ve Windows NT tabanlı bir işletim sistemidir. Güçlü ve sağlam sistem mimarisi, kendi kendini onarma özelliğine sahip uygulamaları desteklemesi ve kapsamlı sistem, uygulama ve sürücü koruması gibi özellikleri sayesinde kullanıcıların her zaman çalışır durumda olmasına olanak verir. Dizüstü bilgisayar desteği sayesinde, mükemmel bir mobil çözüm sunar. Tak ve kullan, güç yönetimi özelliği ve çok sayıda aygıtı desteklemesinin yanı sıra entegre güvenlik ve şifreleme işlevleri önemli ticari verileriniz için koruma sağlar. Gelişmiş Windows kullanıcı arayüzü, eşsiz Internet entegrasyonu ve kurulumu, yönetimi ve sistem desteğini otomatikleştiren yeni teknolojisi ile daha kolay bir kullanım sunar. Windows 2000 ikiye ayrılır. 1. Windows 2000 Server 2. Windows 2000 Advanced Server

WINDOWS EXPERIENCE (Windows XP) İsimdeki XP kısaltması Türkçe karşılığı “Deneyim” olan Experience sözcüğünü temsil ediyor. XP’ nin ilk olarak sadece 32 Bit’ lik Home Edition ve 32 ile 64 Bit seçenekleri olan Professional versiyonları bulunmaktadır. Henüz piyasaya çıkış ismi kesin olmayan 32 ve 64 Bit’ lik sunucu versiyonları ise halen Whistler kod ismi altında çalışıyorlar. Kullanıcılara yepyeni bir dünyanın kapılarını aralayan Windows XP Web bağlantıları ile Microsoft’ un NET’ e giden yolunda en önemli adımı oluşturuyor. Zaten kullanıcı tabanlı bir işletim sistemi olan Windows XP sunduğu bir çok yeni fonksiyon ve entegre araçlar ile, çoğu zaman her hangi bir ticari programa gerek kalmadan kullanıcıların hemen hemen tüm isteklerini karşılıyor. 3 grup XP bulunuyor: Home edition Professional 64 Bit edition Windows XP, Microsoft Windows’un Windows 2000 ve Windows Millennium’un ötesindeki sürümüdür. Bir yandan Windows 2000’in standartlara uygun güvenlik, yönetilebilirlik ve güvenilirlik gibi güçlü özelliklerini, diğer yandan Windows 98’in ve Windows Me’nin Tak ve Kullan, basitleştirilmiş kullanıcı arayüzü ve yeni destek hizmetleri gibi benzersiz iş olanaklarını temel alan Windows XP Professional şimdiye dek pazara sunulan en iyi Windows sürümüdür.

ÖDEV LINUX çeşitlerini ve birbirine olan avantaj ve dezavantajlarını yazınız