ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ ÖĞRENİM HEDEFLERİ; Bebek ve çocuklar için temel yaşam desteği (TYD) önceliklerini tanımlayabilmek, Solunumsal veya kardiyak arrest durumunda olan bir bebeğe (0-12 ay) veya çocuğa (1-8yaş) yapılması gereken girişimleri sırasıyla öğrenmek ve yapabilmek, Bebek ve çocuklar için kardiyo-pulmoner resüsitasyonun (KPR) ABC’sini tanımlayabilmek ve uygulayabilmek, Bebek ve çocuklarda yabancı cisim aspirasyonu (YCA) durumunda yapılması gereken girişimleri sırasıyla öğrenmek ve yapabilmek. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ GİRİŞ Bebek ve çocuklarda ani kardiyak arrest erişkinlere göre çok daha nadir görülür. Çocuklarda genellikle solunum ve dolaşım giderek bozulur ve kardiyak arrest ile sonuçlanır. Yani primer kardiyak nedenlere bağlı kardiyak arrest çocuklarda çok nadirdir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ GİRİŞ 8 yaşından küçük çocuklarda solunumsal problemler ön planda olduğundan öncelikle bir dakika süreyle KPR uygulanmalı, daha sonra 112 aranmalıdır. Eğer hasta 8 yaşından büyük veya erişkinse kardiyak bozukluklar ön planda olacağından ve defibrilatör gereksinimi olasılığı yüksek olduğundan önce 112 aranmalı sonra KPR uygulanmalıdır. Etrafta başka insanlar da varsa, çocuğun yaşına bakmaksızın siz çocuğa KPR uygularken diğer bir kişinin 112’yi aramasını sağlamanız uygun olur. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BASAMAKLARI Kurtarıcı öncelikle kendi güvenliğini sağlamalıdır Çocuğun uyarılara cevap verip vermediğine bakılır, Uyaranlara cevap yoksa hava yolunu açmak üzere pozisyon verilir. Travma şüphesi yoksa “baş geri – çene yukarı manevrası” uygulanır. Travma şüphesi varsa “çene itme manevrası” uygulanır Çocuğun soluyup solumadığı kontrol edilir. Bunun için “bak, dinle, hisset” üçlemesi yapılabilir. Eğer hasta soluyorsa rahatlama pozisyonu verilir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BASAMAKLARI Eğer çocuk solumuyorsa peş peşe iki adet soluk verilir (hayat kurtarma soluğu, hayat öpücüğü).Eğer göğüs kafesi yükselmiyorsa: Uygun pozisyon verilerek soluk verme işlemi tekrarlanır. Göğüs kafesi yine de yükselmiyorsa yabancı cisim obstrüksiyonu düşünülerek gerekli işlemler yapılmalıdır. Dolaşım kontrol edilir. Spontan hareketlerinin varlığı, Öksürük olması, Spontan solunumun olması veya Nabız kontrolü ile anlaşılır. Nabız kontrolü 10 saniyeden uzun olmamalıdır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BASAMAKLARI Hastada dolaşım belirtileri yoksa kalp masajına başlanır. Ard arda yapılan 5 masajı takiben 1 kez solunum yaptırılır. Bir dakika içinde 20 solunum ve 100 kalp masajı hedeflenmelidir. Bu aşamadan sonra ileri yaşam desteğine ihtiyaç vardır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUĞA UYARAN VERİLMESİ Eğer travma şüphesi yoksa çocuğun omuzu nazikçe sarsılarak iyi olup olmadığı yüksek sesle sorulur. Eğer çocuk uyarılara cevap vermiyorsa derhal TYD basamakları uygulanır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ HAVA YOLUNUN AÇILMASI Travma şüphesi yoksa, bebeğin omuzları altına rulo haline getirilmiş bir havlu (kıyafet vb.) konur. Başın fleksiyonu ve dilin arkaya düşmesi nedeniyle kapanan hava yolu kolayca açılmış olur ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

HAVA YOLUNUN AÇILMASI Baş geri – çene yukarı manevrası Bilinci kapalı ve travma şüphesi olmayan bir çocuğa uygulanır Baş hafifçe geriye doğru itilirken çene de hafifçe yukarı doğru kaldırılmalıdır. Baş boyun travması veya şüphesi varsa bu manevra kesinlikle yapılmamalıdır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

HAVA YOLUNUN AÇILMASI Çene İtme Manevrası Servikal travma veya şüphesi varsa uygulanır. Bir yandan servikal immobilizasyon sağlanırken bir yandan da alt çene, angulus mandibulalardan iki parmak yardımıyla yukarı ve dışa doğru itilerek hava yolu açılır ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ SOLUNUM KONTROLÜ Bak: Göğüs ve karnın hareketlerine bakılır. Dinle: Çocuğun ağzından veya burnundan verdiği nefesin sesi dinlenir. Hisset: Çocuğun ekspiryumda çıkardığı hava akışı hissedilmeye çalışılır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ RAHATLAMA POZİSYONU Hasta yeterli şekilde soluyorsa ve travma şüphesi yoksa uygulanır. Hastanın başı-boynu ve vücudu aynı anda yana doğru çevrilir Kemik çıkıntılar ve sinirler üzerinde fazla baskı olmamalıdır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ RAHATLAMA POZİSYONU Çocuğun genel görünümü ve solunumu dikkatle izlenmeli ve iyi olduğuna emin olunmalıdır. Çocuğun dizleri hafifçe bükülerek bacaklar öne doğru çekilebilir ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

HAYAT KURTARICI SOLUK VERİLMESİ Hasta yeterince solumuyorsa, hava yolu açıklığı uygun şekilde sağlandıktan ve ağız içinde gözle görülebilen yabancı cisimler temizlendikten sonra ard arda iki kez etkili bir şekilde ağızdan-ağza solutulmalıdır. Her bir soluk 1-1.5 sn sürmeli ve iki soluk arasında ekspiryum için yeterince zaman bırakılmalıdır. Soluk verirken çocuğun göğsünün yükseldiği açıkça görülmelidir. Eğer göğüs kafesi yükselmiyorsa ya hava yolu yabancı bir cisim ile tıkalıdır ya da daha fazla basınç ve hacimde solutmaya gereksinim vardır ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BEBEKLER İÇİN HAYAT KURTARICI SOLUK VERME TEKNİĞİ: “Ağızdan-ağız ve buruna” Hava yolu uygun şekilde açılır. Kurtarıcı derin bir soluk aldıktan sonra ağzını bebeğin ağız ve burnunu kaplayacak şekilde yerleştirir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BEBEKLER İÇİN HAYAT KURTARICI SOLUK VERME TEKNİĞİ: “Ağızdan-ağız ve buruna” 1-1.5 saniye süreyle bebeğin ağız ve burnundan içeri doğru üfler. Bebeğin ekshalasyonu için bir süre beklenir ve aynı işlemler tekrarlanarak ikinci soluk da verilir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUKLAR İÇİN HAYAT KURTARICI SOLUK VERME TEKNİĞİ: Ağızdan-ağıza Hava yolu uygun şekilde açılır Kurtarıcı derin bir nefes aldıktan sonra bir elinin ayasını çocuğun alnına koyar ve aynı elin baş ve işaret parmakları ile çocuğun burnunu sıkar ve ağzını çocuğun ağzını kaplayacak şekilde yerleştirir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUKLAR İÇİN HAYAT KURTARICI SOLUK VERME TEKNİĞİ: Ağızdan-ağıza 1-1.5 sn süreyle çocuğun ağzından içeri üfler Çocuğun soluk vermesine izin verildikten sonra aynı işlemler tekrar edilerek ikinci soluk verilir. Her solukta göğüs kafesinin yeterince yükseldiğine emin olmak gerekir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

DOLAŞIMIN KONTROL EDİLMESİ İki kez hayat kurtarıcı soluk verildikten sonra çocuklarda dolaşımın varlığın kontrol etmek için aşağıdaki belirtilerden biri aranmalıdır. Yeterli ve spontan solunum Öksürük Spontan hareketler Nabız varlığı (10 saniye içinde hissedilmelidir) Dolaşımın mevcut olması yeterli olduğu anlamını taşımaz. Nabız sayısının 60/dk’dan düşük ve periferik dolaşımın bozuk olduğu durumlarda dolaşım yetersiz olarak kabul edilir. Bu durumda da kalp masajı yapmak gereklidir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

BEBEKLERDE DOLAŞIM KONTROLÜ Öncelikle brakiyal arter kullanılmalıdır Femoral arter de alternatif olarak kullanılabilir ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇOCUK VE ERİŞKİNLERDE DOLAŞIM KONTROLÜ Karotis arterinden yapılmalıdır. Bir elle başa pozisyon verilip hava yolu açıklığı sağlanırken diğer elin işaret parmağı ile tiroid kıkırdağı palpe edilir Daha sonra 2-3 parmak ile tiroid kıkırdaktan yana doğru yavaşça ilerlenir ve sternokleidomastoid kas ile trakea arasındaki boşluğa parmaklar bastırılarak nabız palpe edilmeye çalışılır ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ DOLAŞIMIN SAĞLANMASI Kalp Masajı Endikasyonları: Dolaşım belirtileri yoksa Kalp hızı 60/dk’nın altında olup periferik dolaşım bozukluğu varsa Kalp Masajı Etkinliği : Arterlerde nabız hissedilebilmeli Sayı bebeklerde en az 100/dk olmalı Sternumun alt yarısına bastırılmalı fakat ksifoide bası yapılmamalı Masajın derinliği göğüs ön-arka çapının 1/3-1/2’si kadar olmalıdır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

BİR YAŞINDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE KALP MASAJI: “Baş parmak tekniği” Her iki baş parmak yan yana (çok küçük bebeklerde üst üste olabilir), bebeğin meme başlarından geçen hayali bir çizginin bir parmak kadar aşağısına konur. Diğer parmaklar göğüs kafesini saracak şekilde arkada orta hatta yakın olarak yerleştirilir ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

BİR YAŞINDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE KALP MASAJI: “Baş parmak tekniği” Baş parmaklar ile sternuma, göğsün 1/3-1/2’si çökecek şekilde bastırılır, Masajın hızı en az 100/dk (yaklaşık olarak saniyede iki masaj) olmalıdır. Her 5 masajdan sonra bebek uygun pozisyon verilerek bir kez solutulmalıdır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

BİR YAŞINDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE KALP MASAJI: “İki parmak tekniği” Kurtarıcı tek ise veya bebek iriyse ve göğüs kafesi yeterince iyi kavranamıyorsa iki parmak tekniği kullanılır İki parmak tekniğini uygularken işaret parmağı ve orta parmak veya orta parmak ve yüzük parmağı kullanılabilir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

1-8 YAŞ ARASINDAKİ ÇOCUKLARDA KALP MASAJI Her 5 kalp masajına bir solunum eşlik etmelidir. Bir elin topuğu meme hattı ile ksifoid çıkıntı arasına, sternumun alt yarısına dik olarak konur. Ksifoide bası yapılmamalıdır. Kostalara da bası yapmamak için parmaklar yukarı doğru kaldırılır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

1-8 YAŞ ARASINDAKİ ÇOCUKLARDA KALP MASAJI Göğüsün 1/3-1/2’si çökecek şekilde sternuma bastırılır ve bırakılır. Bırakılma durumunda elin topuğu yerinden oynatılmamalıdır. Masajın hızı yaklaşık olarak dakikada 100 civarında olmalıdır (yaklaşık 2 masaj/sn) Her 20 döngüde bir (yaklaşık 1 dakika) çocuk yeniden değerlendirilmelidir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

8 YAŞINDAN BÜYÜK ÇOCUKLARDA KALP MASAJI 1-8 yaş grubundaki çocuklara uygulanan kalp masajından iki noktada farklılık gösterir; El topuğunun yerleşim yeri aynı olmakla birlikte iki elin topuğu üst üste konur ve parmaklar birbirine kenetlenir. Kompresyon/Ventilasyon oranı 15/2’dir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

YABANCI CİSİM OBSTRÜKSİYONU (YCO) Yabancı cisim aspirasyonuna bağlı olarak hava yolunun ciddi veya tam tıkanması durumunda bebek ve çocuklarda Ani solunum sıkıntısı, Zayıf veya sessiz öksürme, Konuşamama Stridor ortaya çıkar. Benzer bulgular çocuklarda epiglottit veya krup durumunda da ortaya çıkabilir. Ancak YCO’da bulgular çok ani başlar ve öncesinde herhangi bir hastalık bulgusu yoktur. YCO kısmi olarak oluşmuşsa çocuğun spontan solunumu ve öksürmesi desteklenmelidir. Ancak tam tıkanma bulguları ortaya çıkarsa müdahale edilmelidir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ AÇIK BEBEKLERDE, HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSİM ÇIKARILMASI Dönüşümlü olarak “sırt vuruşu” (skapulalar arasına 5 kez) ve “göğüs vuruşu” (göğüste kalp masajı yapılan noktaya 5 kez) yapılır. Her saniyede bir vuruş yapılmalıdır. Sırt ve göğüs vuruşlarına dönüşümlü olarak yabancı cisim çıkana veya bebeğin bilinci kapanana kadar devam edilmelidir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ KAPALI BEBEKLERDE, HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSİM ÇIKARILMASI Hava yolu “dil-çene kaldırma manevrası” ile açılır, Ağız içinde veya farinkste yabancı cisim görülürse çıkartılır. Hastanın ağzında yabancı cisim aramak üzere ASLA körlemesine parmak sokulmaz. Baş geri-çene yukarı manevrası ile hava yolu açılmaya çalışılır ve hayat kurtarıcı soluk verilir. Eğer soluk etkili olmazsa başın pozisyonu gözden geçirilir ve yeniden soluk verilmesi denenir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ KAPALI BEBEKLERDE, HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSİM ÇIKARILMASI Soluk vermek işlemi başarılı olmazsa 5’er kez sırt ve göğüs vuruşları tekrarlanır ve ardından tekrar soluk verilmeye çalışılır. Bir dakika içinde hava yolu açılamazsa ileri yaşam desteği uygulamaları gerekir. Eğer hayat kurtarıcı soluk etkili ise dolaşım kontrol edilir ve gerekirse KPR’ye devam edilir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ AÇIK BİR ÇOCUKTA HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI Böyle bir durumda abdominal manevra (Heimlich Manevrası) yapılmalıdır. Çocuğun arkasına geçilir. Çocuğun boyuna göre, diz çökülür veya ayakta durulur. Bir el yumruk haline getirilip baş parmak tarafı ile ksifoidin bir miktar altına yerleştirilir ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ AÇIK BİR ÇOCUKTA HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI Diğer el ile yumruk yapılmış olan el tutulur ve 5 kez içeri ve yukarı doğru bastırılır. Vuruşlara 5’erli seriler halinde yabancı cisim çıkana veya çocuğun bilinci kapanana kadar devam edilir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ KAPALI BİR ÇOCUKTA HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI Dil-çene kaldırma manevrası ile çocuğun hava yolu açılmaya çalışılır ve ağız içinde veya farinkte yabancı bir cisim görülürse çıkarılır. Yabancı cisim aranmak üzere parmak körlemesine ağza ASLA sokulmaz. Baş geri-çene yukarı manevrası ile hava yolu açılmaya çalışılır ve hayat kurtarıcı soluk verilir. Başarılı olmazsa başın pozisyonu düzeltilerek yeniden denenir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ KAPALI BİR ÇOCUKTA HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI Yine başarılı olunmazsa çocuğun bacakları kurtarıcının bacakları arasına alınır (ata biner pozisyonda) ve sırtüstü pozisyonda abdominal manevra yapılır. Bunun için bir elin topuğu orta hatta göbeğin üzerine ve ksifoidin altına yerleştirilir, diğer el de onun üzerine konur. Daha sonra her iki el ile karına yukarı ve içe doğru bastırılır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BİLİNCİ KAPALI BİR ÇOCUKTA HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI 5’erli seriler halinde bu işleme devam edilir ve ardından tekrar soluk verilmeye çalışılır. Bir dakika içinde hava yolu açılamazsa ileri yaşam desteği uygulamaları gerekir. Eğer hayat kurtarıcı soluk etkili ise dolaşım kontrol edilir ve gerekirse KPR’ye devam edilir. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

SUDA BOĞULMA DURUMUNDA TYD Prognoz hipoksinin süresine ve ağırlığına bağlıdır. Çocuk sudan çıkarılır çıkarılmaz, en kısa zamanda KPR, özellikle de hayat kurtarıcı soluk uygulanmalıdır. Hatta ilk soluk mümkünse çocuk sudan çıkarılmadan uygulanmalıdır. İlk soluktan sonra dolaşım bulgularına bakılmalı ve şayet yoksa KPR başlatılmalıdır. Çocuğun ciğerlerine kaçan su yabancı cisim olarak kabul edilmemeli ve suyu çıkarmak için abdominal manevralar yapılmamalıdır zira bu zaman kaybına yol açacaktır. ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ BÖLÜM SONU SINAVI ÇİLYAD, ÇOCUKLARDA TEMEL YAŞAM DESTEĞİ