Keçi Sütü Prof. Dr. Neriman İNANÇ Sezgül ŞAHİN Merve KAYA www.gencdiyetisyenler.com Keçi Sütü Prof. Dr. Neriman İNANÇ Sezgül ŞAHİN Merve KAYA Elanur ERTEKİN M.Fatıma ŞİMŞEK

Sunum Planı Keçi Sütü Tanımı Dünya’da ve Türkiye’de Üretimi İnek Sütü ve Anne Sütü ile Karşılaştırılması Keçi Sütünün Hastalıklarla İlişkisi Keçi Sütünden Yapılan Ürünler Sonuç ve Öneriler

Türk Gıda Kodeksi’ne göre Çiğ Süt:   Bir veya daha fazla inek, keçi, koyun veya mandanın sağılmasıyla elde edilen, 40 o C’ nin üzerine ısıtılmamış veya eşdeğer etkiye sahip herhangi işlem görmemiş kolostrum dışındaki meme bezi salgısıdır. Çiğ süte UHT, sterilizasyon, pastorizasyon gibi ısıl işlemler uygulanarak içme sütü haline getirilir.

Keçi Sütünün Hayatımızdaki Yeri

Dünya’da ve Türkiye’de Keçi Sütü Üretimi

Dünya’da Keçi Sütü Üretimi Dağılım Oranları FAO,2008

Dünya’daki keçi sayısının 1990 yılı itibariyle global olarak günümüze kadar her yıl %2 arttığı, Keçi sütü üretiminin ise 1999-2008 döneminde %20.81 oranında arttığı belirtilmektedir. Güney O., Ocak S. 2010. Entansif Keçi Eti Endüstrisindeki Gelişmeler, Bu Bağlamda Boer Irkının Önemi, Ulusal Keçicilik Kongresi Kitapçığı, 163

Dünya’da Keçi Sütü Üretimi (ton) FAO,2008

Keçi Sütü Fiyatı (Euro/lt.) Tablo 1: Bazı Ülkelerde Keçi Sütü Fiyatları Ülkeler Keçi Sütü Fiyatı (Euro/lt.) İspanya 0.412 Fransa 0.471 Yunanistan 0.540 Tunus 0.370 İsrail 0.660 İtalya 0.439 Portekiz 0.324 Türkiye 0,76 TL Bugün ise; Keçi sütü : 3,50 TL İnek sütü : 1,85 TL FAO,2005 TÜİK, 2008

Dünya keçi sütü üretimi içinde Türkiye (2008) %1 Dünya keçi sütü üretimi içinde Türkiye (2008) %1.38 oranında bir pay almıştır. FAO,2008

TÜİK,2008

Keçi sütüne olan ilgi neden arttı? Süt keçisi yetiştirmek daha kolay ve ekonomiktir. Gebelik süresi kısa, döl verimi yüksektir. Süt verim dönemi sığırda 4-6 yıl iken, keçide 8-10 yıla kadar çıkabilmektedir. Selülozca zengin yemleri hazmetme yeteneği 3 kat daha fazladır. Damak tadı için farklı lezzetler sunar. İnek sütüne alerjisi olan kişiler için inek sütüne alternatif oluşturduğu görülmektedir.

Hanenizde keçi sütü tüketiyor musunuz? %95’i hayır Hiç keçi sütü tattınız mı? %52’si hayır %59’u damak alışkanlığına uygun olmayacağını düşündüğü için tatmadığını %33’ü markette, pazarda rastlamadığını %2’si fiyatını yüksek bulduğunu söylemiş %6’sı ise tanıtımını görmediği, kokusu nedeniyle denemediği, az yağlı bulduğu gibi diğer nedenler %48’i evet %66’sı hoşlanmadığını %29’u hoşlandığını %5’i de diğer sütlerden farklı bulmadığını %5’i evet Anketler, 2010 Şubat-Mart aylarında, İstanbul, Ankara ve Çanakkale’nin sosyo-ekonomik yapısını temsil eden ilçelerinden seçilmiş 780 adet tüketici ile yapılmıştır. Savran S., Aktürk D., ve Ark. 2011 , Kafkas Univ Vet Fak Derg.17 (2): 251-256

Tablo 2 : Keçi Sütünün Besin Ögeleri Keçi Sütü ( g/100ml ) Kuru Madde 12.48 Protein 3.34 Kazein 2.47 Albumin+Globulin 0.43 Laktoz 4.08 Yağ 3.8 Kalori 70 kkal Adam, R.C., 1972. Keçi Sütü. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:179 , İzmir.

Anne Sütü & Keçi Sütü & İnek Sütü

Metin, M. 2001 E.Ü. Mühendislik Fakültesi Yayınları No: 33.

inek sütünden farklıdır. Protein Keçi sütünün ortalama protein oranı inek sütü ile benzerdir. Ancak; Non-protein azot Kazein içeriği inek sütünden farklıdır. İnek sütünde daha iyi pıhtılaşma kabiliyeti Keçi sütünde daha düşük peynir verimi ve yoğurtta zayıf tekstürle sonuçlanır. Guo M,2003, Elsevier Science Ltd., 2944-2949 Pond, Wg And Bell, Aw. 2005. Encyclopedia Of Animal Science. Crc Press.926p. 474-476

N ve Kazein Bileşenleri Tablo 3 : Keçi ve İnek Sütünün Protein İçeriği N ve Kazein Bileşenleri Keçi Sütü İnek Sütü Kazein (gr/lt) 21,1 27,0 αs1 (% toplam kazein) 5,6 38,0 αs2 (% toplam kazein) 19,2 12,0 β (% toplam kazein) 54,8 36,0 κ (% toplam kazein) 20,4 14,0 α-laktalbumin / β-laktoglobulin 0,63 0,4 Non-protein N (%) 6,3 4,5 Total N (gr/lt) 27,2 32,0 Reneuf and Lenoir, IDF Bull, No. 202:69, 1986 Friesian-Holstein cows

Tablo 4 : Keçi, Anne ve İnek Sütlerinin Esansiyel Aminoasit İçerikleri Esansiyel aminoasitler Keçi sütü İnek Sütü Anne Sütü Triptofan 0.044 0.046 0.017 Treonin 0.163 0.149 İzolösin 0.207 0.199 0.056 Lösin 0.314 0.322 0.095 Lisin 0.290 0.261 0.068 Metionin 0.080 0.083 0.021 Sistein 0.030 0.019 Fenilalanin 0.155 0.159 0.016 Trozin 0.179 0.053 Valin 0.240 0.220 0.063 Posati, L.P., Orr, M.L., 1976 Agriculture Handbook No. 8-1.USDA-ARS, Consumer and Food Economics Institute Publishers, Washington, DC, pp. 77–109.

Tablo 5 : Keçi, Anne ve İnek Sütlerinin Non-esansiyel Aminoasit İçerikleri Non-esansiyel aminoasitler Keçi sütü İnek Sütü Anne Sütü Arginin 0.119 0.043 Histidin 0.089 0.023 Alanin 0.118 0.113 0.036 Aspartik asit 0.210 0.250 0.082 Glutamik asit 0.626 0.689 0.168 Glisin 0.050 0.070 0.026 Prolin 0.368 0.319 Serin 0.181 0.179 0.013 Posati, L.P., Orr, M.L., 1976.Agriculture Handbook No. 8-1.USDA-ARS, Consumer and Food Economics Institute Publishers, Washington, DC, pp. 77–109.

Keçi sütünün misel yapısı; Ortalama çap Hidratasyon Mineralizasyon bakımından inek sütünden farklıdır. Keçi sütü kazein miselleri; Kalsiyum İnorganik fosfor Santrifüje olmayan kazein bakımından inek sütü kazein misellerine göre zengindir. Yaman H.,Coşkun H.,2010, Ulusal Keçicilik Kongre Kitabı,370

YÜKSEK SiNDiRiLEBiLiRLiK Keçi sütü; Misellerin mineralizasyon miktarı Düşük ısı stabilitesi Rennetle pıhtılaşma süresinin daha kısa olması İnek sütüne göre; YÜKSEK SiNDiRiLEBiLiRLiK Jenness, R., 1980. Dairy Sc. 63: 1605-1630. Park, Y.W., Juarez, M., Ramos, M., Haenlein, G.F.W. 2007. Small Ruminant Research, 68:88–113. St-Gelais D, Ali Ob, Turcot S 2003. In: Agriculture And Agri-Food Canada- Food Research And Development Centre.

Keçi ve İnek Sütündeki Biyoaktif Peptitler Süt proteinlerinin enzimatik hidroliziyle ortaya çıkan spesifik biyolojik aktiviteleri olan bileşiklerdir. Antimikrobiyal etki Antihipertansif, Antioksidan, Opioid etki Yaman H.,Coşkun H.,2010, Ulusal Keçicilik Kongre Kitabı,371

Bu biyoaktif peptitler ; Nükleotitler Nükleositler Serum Proteinleri Serbest Aminoasitler Poliaminler Yaman H.,Coşkun H.,2010, Ulusal Keçicilik Kongre Kitabı,375

Metin, M. 2001 E.Ü. Mühendislik Fakültesi Yayınları No: 33.

Keçi ve İnek Sütü Karbonhidratı Minör miktarda monosakkarit ve oligosakkarit içerir. İnek sütü; Laktoz dışında az miktarda oligosakkarit, glikopeptit, glikoprotein, nükleotit içerir. Keçi sütü; Keçi ve İnek Sütü Karbonhidratı Park, Y.W., Juarez, M., Ramos, M., Haenlein, G.F.W. 2006. Physico-chemical Characteristics of Goat and Sheep Milk. Small Ruminant Research. 68: 88-113. Haenlein G.F.W., 2004. Goat milk in human nutrition. Small Ruminant research 51,155-163

Keçi sütünde bulunan oligosakkaritlerden biri n-asetil nöraminik asit(sialik asit)tir. İnek sütünde 60 mg/kg Anne sütünde 120 mg/kg Keçi sütünde 230 mg/kg Puente et al., 1996 Int. Dairy J. 6, 315–322.

Sialik asit 9 karbonlu bir şekerdir. Beyin ganglionlarının yapısal ve işlevsel bileşenidir. Nöron transaminasyonunda, bellek oluşumunda hücreden hücreye iletişiminde önemli rol oynar. Wang B, Brand-Miller J, McVeagh P, and Petocz P, Am J Clin Nutr 2001;74:510–5.

Metin, M. 2001 E.Ü. Mühendislik Fakültesi Yayınları No: 33.

Keçi Sütü Yağı Keçi sütü yağ tanecikleri küçük olduğu ve kümeleşmediği için keçi sütü doğal homojenize süttür. Bunun nedeninin, aglutinin eksikliğinden olduğu düşünülmektedir. Bu durum keçi sütüne kolay sindirilebilme özelliği kazandırır. Jenness, R ve Parkash, S. 1971. Lacks of a fat globule clustring agent in goats’milk. J. Dairy Sci. 54, 123-126. Keçi sütü yüksek oranda(total yağın %36sı kadar) MCT içermektedir. Haenlein G.F.W., 2004. Goat milk in human nutrition. Small Ruminant research 51,155-163

İnek sütünün yağ globül çapı daha büyüktür. Keçi sütü yağ globüllerinin çapı 3,5 μmden daha azdır ve çok sayıda globülden meydana gelir. SiNDiRiLEBiLiRLiK Yaman H.,Coşkun H.,2010, Ulusal Keçicilik Kongre Kitabı,369

Tablo 5: Keçi, İnek ve Anne Sütünün Yağ İçerikleri Yağ Asitleri(g) Keçi Sütü İnek Sütü Anne Sütü Kolesterol(mg) 11 14 Bütirik Asit (C4) 0.13 0.11 - Kaproik Asit (C6) 0.019 0.06 Kaprik Asit (C8) 0.10 0.04 Kaprilik Asit (C10) 0.26 0.08 Laurik Asit (C12) 0.12 0.09 Palmitik Asit (C16) 0.91 0.88 0.92 Oleik Asit (C18:1) 0.98 0.84 1.48 Posati, L.P., Orr, M.L., 1976.Agriculture Handbook No. 8-1.USDA-ARS, Consumer and Food Economics Institute Publishers, Washington, DC, pp. 77–109.

Keçilerin yemleri zenginleştirilerek yağ profilleri incelenmiştir; Ayçiçek CLA fazla Kanola CLA düşük Soya yağı Tekli ve çoklu doymamış y.a. en fazla, doymuş y.a. oranı en az. Eknæs, M., Havrevoll, Ø., Volden, H., Hove, K. 2009. Fat content, fatty acid profile and off-flavours in goats milk: Effects of feed concentrates with different fat sources during the grazing season. Animal Feed Science and Technology 152:112–122.

Tablo 6 : Keçi, İnek ve Anne Sütünün Vitamin İçerikleri Retinol(mg) 0.04 0.06 β-Karoten (mg) 0.00 0.02 D vitamini (µg) 0.08 Tokoferol (mg) 0.11 0.23 Tiamin (mg) 0.05 Riboflavin (mg) 0.14 0.17 0.03 Niasin (mg) 0.20 0.09 0.16 Pantotenik Asit (mg) 0.31 0.34 0.18 Pridoksin 0.01 Biotin (µg) 2.00 0.70 Folik Asit (µg) 1.00 5.30 5.20 Kobalamin (µg) 0.35 Askorbik Asit (mg) 1.30 4.00 Keçi sütü yüksek oranda A vitamini içerir. Keçiler sütteki tüm β-karoteni A vitaminine çevirir.Bu yüzden rengi daha beyazdır. *Jaubert (1997) *Paccard ve Lagriffoul(2006)

Tablo 7 : Keçi, İnek ve Anne Sütünün Mineral İçerikleri Keçi Sütü İnek Sütü Mineral (g) 0.31 0.73 0.79 Kalsiyum (mg) 320 1260 1200 Fosfor (mg) 150 970 920 Potasyum (mg) 550 1900 1500 Sodyum (mg) 200 380 450 Klor (mg) 1600 1100 Magnezyum (mg) 40 130 110 Kalsiyum/Fosfor (mg) 2.1 1.3 Çinko (μg) 3000 3400 3800 Demir (μg) 600 460 Bakır (μg) 360 300 220 Manganez (μg) 30 80 60 İyot (μg) 70 *Data compilation from Guéguen (1997) (per l).

Keçi Sütünün Hastalıklarla İlişkisi K.V.H Besin Alerjileri Deri Hastalıkları GİS Hastalıkları Diğer…

Kardiyovasküler Hastalıklar Safra yapısında oleik asit bulunur. Keçi sütünün oleik asit miktarının yüksek olması safra salgısını artırır. Sığır sütlerine uygulanan mekanik pastörizasyon işlemi ksantin oksidaz enzimini serbest hale geçirmektedir. Keçi sütü ise sığır sütüne göre çok daha az ksantin oksidaz enzimi içermektedir. Keçi sütünün safra salgısını artıran mekanizması kolesterol ve trigliserit oranını düşüren bir etkiye sahiptir. Keçi Sütü İnek Sütü Anne Sütü Oleik Asit (C18:1) 0.98 0.84 1.48 Ksantin Oksidaz; Mitokondri üzerinde serbest radikallerin zararlı etkisini artırmaktadır. Kan dolaşımına girdiğinde vücut cevap olarak kolesterol üretimini artırmakta bu da damar tıkanıklığına ve kalp dokusunda problemlere neden olabilmektedir. McCord JM.: Oxygen-derived free radicals in postischemic tissue injury. N Engl J Med., 312, 159-163 (1985). Jarasch ED, Bruder G, Heid HW, Acta Physiologica Scandinavica Supplementum [1986, 548:39-46]

Kolay sindirilebilen β-laktoglobulin Düşük αs1 kazein seviyesi Besin Alerjileri Sindirime karşı direnç, bir proteinin alerjik özelliğinin belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Keçi sütünün daha az alerjenik özellik göstermesi keçi sütünde β- laktoglobulinin daha etkin sindiriminden kaynaklanmaktadır. Kolay sindirilebilen β-laktoglobulin Düşük αs1 kazein seviyesi Prosser, C., et al., 2003. 11 th Asian Congress of Pediatrics, Bangkok, Thailand, November. Astwood, J.D., et al., 1996. Nature Biotechnology,14.1269-1273.

Keçi sütü nükleotidler, nükleosidler ve poliaminler gibi birçok biyoaktif madde içerir. Bu, alerjenlere karşı olan bağışıklık yanıtını azaltma olasılığının keçi sütünde daha yüksek olduğunu gösterilmiştir. Nükleotidler Bağışıklık sistemini düzenlediği Besinsel alerjenlere karşı yanıtı baskıladığı Poliaminler Besinsel alerjenlere karşı duyarlılığı azalttığı kanıtlanmıştır. Dandrifosse G., et al., 2000. Proc Nutr Soc.Feb;59(1):81-6.

% 12.6 İnek sütü alerjisi 1 aydan küçük çocuklarda, Besin alerjileri İnek sütü alerjisi % 12.6 Bu alerjilerin genel popülasyonda görülme sıklığı %0,3 ile %7,5 arasındadır. Gürsoy, O., Işık, F., Kınık, Ö., 2003. Fonksiyonel gıda bileşeni olarak süt ve süt ürünlerinde konjuge linoleik asit (CLA) ve izomerleri. Gıda Teknolojisi 7(5): 40-48.

Çocukların %2,5inde ilk yaşta, %12-30’unda ilk 3 ayda alerji probleminin görüldüğü belirlenmiştir. ABD Sağlık Bakanlığı raporlarına göre bebeklerdeki ölüm nedenlerinin 1/5inin ani ölümler olduğu ve uykuda görülen ani ölüm olaylarının 1/3üne inek sütü alerjisinin neden olduğu belirtilmektedir. Businco, L., Bellanti, J. 1993. Clin. Exp. Allergy 23, 481-483.  

İngiltere’de her yıl 40. 000 bebekten yaklaşık 4 İngiltere’de her yıl 40.000 bebekten yaklaşık 4.000inin inek sütüne alerjiden dolayı öldüğü belirtilmektedir. İtalya’da yapılan bir çalışmada 2 yaşın altındaki bebeklerde %3 inek sütü alerjisi olduğu ve bu bebeklerde inek sütü yerine keçi sütü verildiğinde şikayetlerin %40- 50 oranında azaldığı tespit edilmiştir. Proceedings de Colloque Interets Nutritionnel et Ditetique du Lait de Chevre, vol.81. Inst. Natl. Reach. Argon. Publ., Paris, Frane, pp. 123-126. Bevilacqua, C. Et al.,  2000. Gruner, L., Chabert, Y. (Eds.), Proceedings of the Seventh International Conference on Goats, vol. II. Institute de I’Elevage, Tours, France, p. 874

Fransa’da yapılan bir çalışmada inek sütüne alerjisi olan çocuklarda, keçi sütü kullanıldığında sindirimin daha kolay ve alerjik etkisinin daha düşük olduğu görülmüş ve %93 başarı elde edilmiştir. Fabre A Perspectives actuelles d’utilisation du lait de chevre dans I’alimentation infantile.1997. In: Proceedings de Colloque Interets Nutritionnel et Dietetique du Lait de Chevre, vol. 81. Inst. Natl. Rech. Agron. Publ., Paris, France, pp. 123-126.

Kollojen üretimini uyarır. Deri Hastalıkları Kollojen üretimini uyarır. Keçi sütü içerdiği alfa hidroksit sayesinde deriyi güçlendirici ve gençleştirici bir etkiye sahiptir. Keçi sütünden yapılmış yağlar özellikle derilerde yanık tedavisinde ve saçlara parlaklık kazandırmada kullanılmaktadır. Yamamato Y., Uede K., Yonei N., Kishioka A., Ohtani T., Furukawa F., The Journal of Dermatology, January 2006, 16–22

2-24 haftalık bebeklerde ani ölümlerin 1/3ünün nedeni olan, kusma, ishal, burun akıntısı, hırıltılı nefes alma ve deride kızarma-kabarma, egzamaya benzer durumlar gösteren ve bu nedenlerle teşhiste yanıltıcı olan bazı gelişmelerin, bebeklerin inek sütüne alerjik oluşları ile ilgili oldukları belirlenmiştir. Bu durumdaki bebeklere inek sütü yerine keçi sütü verildiğinde şikayetlerin azaldığı gözlenmiştir. Lothe, L.et al., 1982. Pediatrics, 70, 7-10.

GiS Hastalıkları Yüksek tampon özelliği sebebiyle gastrit ve ülser hastalarının beslenmesinde idealdir. αs1-kazein içeriği düşük olduğu için yumuşak pıhtı oluşturur bu durum GiS sağlığını korur. Keçi sütünün misel yapısına katılan kalsiyum ve fosfat daha fazladır. Tamponlama kapasitesinde minerallerin önemli yeri olduğu için keçi sütünde bu özellik ön plandadır. Prosser, C., et al., 2003. 11 th Asian Congress of Pediatrics, Bangkok, Thailand, November. Hachelaf, W., et al. 1993. Comparaison avec le lait de vache, Lait, 73: 593-599.

Bağırsaklarda daha kolay absorbe edilerek az kalıntı bırakır. %7 daha az laktoz Bağırsaklarda daha kolay absorbe edilerek az kalıntı bırakır. Laktoz intoleransı bulunan kişilerde de keçi sütü kullanılabilmektedirler. Park Y.W., Haenlein F.W., 2008,  Blackwell Publishing Professional, Ames, Iowa, USA. doi: 10.1002/9780470999738.ch6

Diğer… Keçi sütünün alkali özelliğe sahip olması, kanda ve bağırsaklarda asit üretimini azaltmaktadır. G.F.W. Haenlein, 2004, Small Ruminant Research, 155-163

Selenyum bağışıklık sistemi için ve antioksidan özelliği açısından gerekli bir mineraldir. Baysal A., 2009, Beslenme, 245 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12882742

Keçi Sütü Ürünleri Bebek Maması Dondurma Kefir Sabun Peynir Peynir Helvası Tereyağı Yoğurt

Bebek Maması Tercih Edilme Nedenleri; Anne sütüne benzer olması, Sindiriminin kolay olması, Alerji riskini azaltması, Midede tamponlayıcı özellik göstermesi, Doğal bir CLA kaynağı olması, Biyoaktif bileşenler içermesi ve daha az alerjenik olması, Kolay emilebilme özelliğinde olan MCTleri yüksek seviyede içermesi. İnek sütüne göre daha az patojen, saprofit mikroorganizma ve pestisit kalıntısı içermesi, Prosser, C., et al., 2003. 11 th Asian Congress of Pediatrics, Bangkok, Thailand, November. Hachelaf, W., et al., 1993. Comparaison avec le lait de vache, Lait, 73: 593-599. Veral, S., 2005. Keçi sütünün değerlendirilmesi keçi sütünden beyaz peynir üretim teknolojisi. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi 26-27 Mayıs 2005, İzmir.

Modifiye olmuş inek sütünden üretilmiş bebek maması ve keçi sütünden üretilmiş bebek mamalarının amino asit içeriklerinin nitelik ve miktar yönünden anne sütüne yakın olduğunu belirlemişlerdir. Bebek beslenmesinde alerji gibi durumların oluşmaması için, keçi sütünden üretilmiş mama tercihinin doğru bir seçim olacağı kanıtlanmıştır. Darragh, A., et al, Perinatal Society of Australia and Nwe Zealand Conference, Adelaide, Australa, March 2005. Desinova, S.N., et al.2006. Clinical evaluation of goat Formula in atopic dermatitis. Dairy Goat Co-operative (N.Z.) L.td. Issue 3. September.

Mamaların tamamı ithal edilmektedir. Keçi sütünden üretilmiş bebek mamaları ülkemizde de satılmakta ancak üretilmemektedir. Mamaların tamamı ithal edilmektedir. Ayışığı-Varol K., Koşum N. 2010. Keçi Sütünden Bebek Maması Olarak Yararlanma Olanakları., Ulusal Keçicilik Kongresi Kitapçığı., 377

http://www.who.int/hac/crises/international/middle_east/Lebanon_guidelines_for_breast_milk_substitutes.pdf

Dondurma Keçi sütüne olan talep artışı nedeniyle yakın gelecekte, Kahramanmaraş’ın keçi sütü üretim merkezi haline geleceği tahmin edilmektedir. Ata, M. 2007. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni A.B.D., Kahramanmaraş, 43 s.

Kefir %100 keçi sütünden yapılan kefir örneklerinin en düşük viskoziteye sahip olduğu saptanmıştır. Bu durum keçi sütünün α-s1 kazein miktarının düşük olmasına ve keçi sütü protein misellerinin daha yumuşak ve kırılgan bir jel oluşturmasına bağlanmaktadır. Tratnik, L et al. 2006. I. Dairy Technology (59) 1:40-46.

Sindirilebilirliğinin yüksek olması Biyofonksiyonel kısa ve orta zincirli yağ asitlerini içermesi Sindirilebilirliğinin yüksek olması Antiallerjik özellikte olması Fermente süt ürünlerinde kullanılması insan sağlığı açısından avantajlar sağlamaktadır. Haenlein G.F.W., 2004. Small Ruminant research 51, 155-163 Park, et al. 2007. Small Ruminant Research 68; 88-113

Peynir ve Peynir Helvası ABD’de keçi sütünün %75’i peynir üretiminde kullanılmaktadır. F.X. Milani, W.L. Wendorff, November 2011, Small Ruminant Research, 134-139

Savran S. , Aktürk D. , ve Ark. 2011 , Kafkas Univ Vet Fak Derg

Sabun İçerdiği α-hidroksit sayesinde besin olarak tüketiminin yanı sıra Amerika’da bulunan süt keçisi yetiştiricileri kozmetik amaçlı kullanımına da yönelmişlerdir. Koyuncu, M. 2005. Keçi sütü için yeni bir kullanım alanı “Keçi sütlü sabun” Ulusal Kongresi, İzmir, 306-309.

Sonuç ve Öneriler Ülkemizde; Projelere yer verilerek üretim desteklenmeli, Araştırmalar artırılamalı, Keçi sütünün istenmeyen duyusal özelliklerinin giderilmesi için teknolojik çalışmalar yapılmalı, Keçi sütü bazlı bebek maması üretimi için çalışmalar yapılmalı

Sonuç ve Öneriler Keçi sütü inek sütüne göre daha düşük düzeyde Na, daha yüksek miktarda K ve Mg içerdiğinden kan basıncını olumlu etkileyebilir, bu da yüksek tansiyon hastaları için önemli olacaktır. Laktoz içeriği kısmen düşük olması ve sindirilebilirliğinin yüksek olmasından dolayı laktoz intoleransı olan bireylerde kullanılabilir. MCT içeriği sayesinde malabsorbsiyonlarda ve kısa bağırsak sendromu gibi bağırsak hastalıklarında önerilebilir.