TOPRAĞIN ÜRÜNE ÜRÜNÜN ÜLKEMİZE KATTIĞI DEĞER AKDENİZ ÜLKELERİNDE YÖRESEL ÜRÜNLER VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BÖLGESEL KALKINMA SEMİNERİ 25 Nisan 2008 Akdeniz Üniversitesi TOPRAĞIN ÜRÜNE ÜRÜNÜN ÜLKEMİZE KATTIĞI DEĞER Gonca ILICALI Marka Uzmanı gonca.ilicali@turkpatent.gov.tr

* Coğrafi işaretlerin tanımı ve önemi SUNUMUN İÇERİĞİ * İdari yapı * Coğrafi işaretlerin tanımı ve önemi * Türkiye’de coğrafi işaret koruması * Yeni kanun tasarısında öngörülen yenilikler Görece Nazarboncuğu

Markalar Dairesi Başkanlığı İDARİ YAPI TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ Markalar Dairesi Başkanlığı Trabzon Telkari Hasırı

COĞRAFİ İŞARETLER (GEOGRAPHICAL SIGNS) Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir. a) Coğrafi sınırları belirlenmiş bir alan olmalı b) Bu alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanan bir ürün olmalı c) Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin: tamamı en az biri bu alanda gerçekleşiyorsa bu alanda gerçekleşiyorsa MENŞE ADI MAHREÇ İŞARETİ (DESIGNATION OF ORIGIN) (GEOGRAPHICAL INDICATION)

Menşe Adı Mahreç İşareti Damal Bebeği COĞRAFİ İŞARETLER Menşe Adı Mahreç İşareti Damal Bebeği Antep Fıstığı Eskişehir Lületaşı Bozdağ Kestane Şekeri

??? ??? Coğrafi işaret koruması ne sağlar? Sürdürülebilir ve izlenebilir ürün kalitesi Katma değer Bölgesel kalkınma Pazar farklılaştırması Tüketiciyi koruma Turizme katkı Tür adı haline gelmeyi (jenerikleşme) engelleme ??? ???

TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARET KORUMASI Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkındaki 27.06.1995 tarih ve 555 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) kapsamında tescil edilerek korunur. Dolaylı koruma: Türk Ticaret Kanununun haksız rekabete ilişkin hükümleri (Madde 56) Markaların Korunması Hakkındaki 556 sayılı KHK (Madde 7) Devrek Bastonu

BAŞVURU YAPMA HAKKINA SAHİP KİŞİLER * Ürünün üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler * Tüketici dernekleri * Konu ve coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları Gümüşhane Pestili Gümüşhane Kömesi

BAŞVURU YAPMA HAKKINA SAHİP KİŞİLER (Devamı) Ayrıca: * Türkiye’de ikametgâhı olan veya sınai/ticari faaliyette bulunan kişiler * Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütünü (DTÖ) kuran anlaşma hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler * Karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere coğrafi işaret koruması hakkı tanıyan devletlerin uyruğundaki kişiler

KORUMA KAPSAMINDAKİ ÜRÜNLER * Doğal ürünler * Tarım, maden ve el sanatları ürünleri * Mevzuatta belirtilen şartları taşıyan sanayi ürünleri Erzincan Bakır İşlemeciliği

GEREKLİ BİLGİ VE BELGELER * Başvuru sahibi bilgileri * Ürünün adı BAŞVURU YAPMAK İÇİN GEREKLİ BİLGİ VE BELGELER * Başvuru sahibi bilgileri * Ürünün adı * Ürünün ayırt edici özellikleri * Üretim alanı * Menşe adı ya da mahreç işareti olduğunu kanıtlayan bilgiler Hereke Halısı * Denetim sistemi * Coğrafi işareti kullanım bilgileri (markalama, etiketleme, işaretleme) * Başvuru ücreti (105 YTL) Ayvalık Zeytinyağı

“Ayırt edici özellik”; bir bölgede üretilen/yetiştirilen bir ürünü, bu bölgeden almış olduğu bir takım özellikler vasıtasıyla diğer bölgelerde üretilen/yetiştirilen ürünlerden farklılaştıran özelliktir. “Ayırt edici özellik”; bir bölgenin sadece “tercih” nedeniyle geçim kaynağı olarak bir ürüne yönelmesi değildir!

“Denetim”; tescil edilen coğrafi işareti üzerinde taşıyan ürünün, tescil ile kayıt altına alınan “ayırt edici özellikleri” taşıyıp taşımadığının tespiti için yapılır. “Denetim”; HACCP kontrolü yapmak, işyeri açmak ya da üretim izni almak demek değildir!

PROSEDÜR * Şekli inceleme * Başvuru bilgileri hakkında tarafsız uzman kuruluşlardan görüş isteme * Kabul edilen başvuruların Resmi Gazete, 2 adet yüksek tirajlı günlük gazete ve 1 adet yerel gazetede ilanı * 6 aylık yayına itiraz süresi * İtiraz edilmeyen başvuruların tescili (165 YTL) İzmit Pişmaniyesi

* Başvurunun reddi veya Isparta Gülü PROSEDÜR (Devamı) * İtirazı olan başvurularda başvuru sahibinden yazılı olarak karşı görüş istenmesi ve ardından tarafsız uzman kuruluştan görüş alınması * Başvurunun reddi veya İtirazın reddi (hiçbir değişiklik olmaksızın başvurunun tescili) ya da Kapsamında değişiklik yapılmasına karar verilen başvuruların Resmi Gazete, 2 adet yüksek tirajlı günlük gazete ve 1 adet yerel gazetede ilanı (bu ikinci ilan itiraza açık değildir)

* Tescil edilen coğrafi işaretler= 95 BAZI İSTATİSTİKLER * Tescil edilen coğrafi işaretler= 95 * Tescilli menşe adları = 44 * Tescilli mahreç işaretleri = 51 * Tescilli gıda ürünleri = 51 * Tescilli el sanatları (artisanal) ürünleri = 34 * İncelenmekte olan başvurular = 124 * Yabancı başvuru sayısı = 2 Malatya Kayısısı

YURTDIŞINDAN YAPILAN BAŞVURULARDA ARANAN ŞARTLAR * Menşe ülkede coğrafi işaret olarak tescili * Menşe ülkedeki tescilinde de 555 sayılı KHK’da belirtilen “başvuru şartları”nın aranıyor olması * Menşe ülkenin Türkiye’den yapılacak başvurulara “eşit bir koruma” sağlaması Sonuç: Yukarıda sayılan koşulların hiçbirini karşılayamayan “SOLINGEN” başvurusu reddedilmiştir. “PARMA JAMBONU” başvurusu inceleme aşamasındadır.

COĞRAFİ İŞARET HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN FİİLLER a) Tescilli adın ününden herhangi bir biçimde yarar sağlayacak kullanımlar veya tescil kapsamındaki ürünleri andıran yada çağrıştırabilen ürünlerle ilgili olarak tescilli adın dolaylı veya dolaysız olarak ticari amaçlı kullanımı b) Sözcük olarak gerçek coğrafi yeri ifade etmekle birlikte halkta haksız biçimde ürünün başka yer kaynaklı olduğu izlenimini bırakan kullanımı; veya korunan adın tercümesinin kullanımı; veya ‘stilinde’, ‘tarzında’, ‘tipinde’, ‘türünde’, ‘yöntemiyle’, ‘orada üretildiği biçimde’ veya benzeri diğer açıklama veya terimlerle birlikte kullanımı

COĞRAFİ İŞARET HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN FİİLLER (Devamı) c) Ürünün iç veya dış ambalajında, tanıtım ve reklamında veya ürünle ilgili herhangi bir yazılı belgede doğal veya esas nitelik ve özellikleri ile menşei konusunda yanlış veya yanıltıcı herhangi bir açıklama veya belirtiye ver verilmesi d) Ürünün menşei konusunda halkı yanıltabilecek biçimde ambalajlanması veya yanılgı yaratabilecek diğer herhangi bir biçimde sunulması

COĞRAFİ İŞARET HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN FİİLLER (Devamı) e) a, b, c ve d bentlerinde yazılı fiillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasının kolaylaştırılması f) Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan coğrafi işarete sahip malın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınılması

COĞRAFİ İŞARET HAKKINA TECAVÜZ DURUMUNDA YETKİLİ MAHKEME Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemeleri CEZALAR * Hapis cezası (2-4 yıl) * Para cezası (15.570 - 51.150 YTL) * İşyerinin kapatılması ve ticaretten men (en az 1 yıl)                                                                                                             

YENİ KANUN TASARISINDA ÖNGÖRÜLEN YENİLİKLER * Geleneksel Özellikli Ürün Adı Koruması (Traditional Speciality Guaranteed – TSG)                                                                                                                                                                                                                          

* Coğrafi işaret kapsamındaki değişiklikler . Başvuru sahibi tanımında değişiklik . Sicil bilgilerinde değişiklik yapma imkanı . Başvurunun gazetelerdeki ilan sisteminde değişiklik . Denetim süresinde değişiklik . Tescil ile sağlanan korumayı gösteren “amblem/logo” kullanımı (amblemin resmi sorumluluğu TPE’de olacak)

TEŞEKKÜR EDERİM!