Röportaj Pia Alara De Marchi 11-D

Röportaj Nedir ? Röportaj, gazete ve dergilerde yayımlanan yazı türlerinden biridir. Öğretici yazı türüdür. Bir olay, bir durum; yerinde gezip görülerek, olayla ya da durumla ilgili değişik kişilerle konuşularak, soruşturularak yazılır.

Roportaj Nedir ? Röportajlar genellikle sorucevap tarzında olur. Ancak bazı yazarlar röportajı hikâye kurgusu ve üslûbu içinde vermeyi tercih ederler.

Yasar Kemal’den Röportaj,gazeteciligin baslica ana kollarindan biridir. Hele sinemadan,televizyondan,radyodan sonra onemi gittikce de artmaktadir .Şu anki bati gazeteciligi bir tur röportaj gazeteciliğine dönmüştür zaten. Haber X Röportaj ***Haber bir soyutlama,geniş bir çerçevedir. Haber bir yaşam değildir,belki de yaşamin geniş bir gölgesidir. Gazetecilikte haber,radyodan,televizyondan önce de okuyucuyu doyurmuyordu. Ancak röportaj çikincadir ki, okuyucu yasamla, yasamin olaylarinin ozuyle karsi karsiya gelebilmistir. Haber gercegin kaba yansimasi,roportajsa yasamin ozune,gercegin ozune dogru bir inistir.

Ornek Ornek : “Ben Vietnam Savasini ne haberden , ne de bilimsel arastirmalardan ogrenebildim, daha da ileri gidersem televizyon filimlerinden de ogrenemedim,ancak Vietnam Savasi ustune birkac roportaj okuyuncadir ki bu korkunc savasin dehsetine varabildim.” (Yasar Kemal)

Yasar Kemal’den Edebiyat X Roportaj Roportaj bir edebiyat midir ? Kesinlike evet onu haberden ayiran nitelik onun edebiyat gucudur. Roportaj bir yaratmadir. Roportaj haberin varamadigi yere varandir, nasil ?! Yaratarak,gercegi degistirerek degil,yaratarak.

Konularına Göre Röportajlar: 1) Bir Yeri Konu Alan Röportajlar: Röportaj yapılan yerde sürdürülen yaşam her yönüyle bilinir,farklı yönleri film,ses ve fotoğraflarla kanıtlanır. 2) Eşyayı Konu Alan Röportajlar: Konu olan eşya her yönüyle bilinir,eşyanın dikkat çekici ve düşündürücü yönleri ele alınır. 3) İnsanı Konu Alan Röportajlar: Belli bir alanda üne kavuşmuş kişilerin dikkat çeken ve düşündüren yönleri belirtilir.

Sunuş Biçimi Bakımından Röportajlar: 1) Amerikan Röportajı: Yazıya en kuvvetli yönüyle girilir. En son söylenmesi gereken kelimeler, en önce söylenir.Okuyucunun hiç beklenilmeyen bir girişle karşılaşması, ilk paragrafın sürpriz uyandırması, giriş bölümünün adeta şok bölümü olması bu tip röportajın en önemli özelliğidir. 2) Alman Röportajı: Bu röportajda, yazar konuyu işlerken yazıya kendini katar; konu hep “ben” ekseni etrafında döner.

Röportaj Yazılarının Diğer Yazım Türleriyle Karşılaştırılması: * Haber yazılarında olaylar olduğu gibi aktarılırken röportajda yazarın duygu ve düşünceleri katılır. Dolayısıyla haberin genişletilmiş halidir. * Röportajla gezi yazısı iç içedir. İkisinde de gözlem önemlidir. Röportajdaki fotoğraf, resim gibi belgeler gezi yazısında yoktur. Gezi yazılarında insan konuşmalarına fazla yer verilmez. * Röportajlarda anlatılan kişinin konuşmalarına yer verilirken biyografide bu olmayabilir. Genelde röportajlar yaşayan sanatçılarla yapılır. Biyografiler de röportajlar gibi belgelere dayandırılır. Ancak biyografilerde hayatı yazılan kişi hakkında yorum yapılmaz. Röportajlarda ise kişisel yorum vardır.

Onemli Roportajcilar... Turk edebiyatinda roportaj tekniginin ilk eserlerini Evliya Celebi vermistir. Daha sonra : Hikmet Feridun Es, “Bugün de Diyorlar ki” (1932) (Kore Savaslari) Mustafa Baydar, “Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar ?” (1960) Gavsi Ozansoy, “40 Yıl Sonra Diyorlar ki” (1962) Tahir Kutsi, “İç Göç” (1964) Halil Aytekin, “Doğuda Kıtlık Vardı” (1965) Abdi İpekçi, “Liderler Diyor ki” (1969) Yaşar Kemal, “Bu Diyar Baştan Başa” (1971) Fikret Otyam, “Gide Gide 10” (1969) Yaşar Nabi Nayır, “Edebiyatçılarımız Konuşuyor” (1976)

Türkiye gazetelerinde röportaj çalışmaları yayımlanan başlıca gazeteciler arasında şunları sayabiliriz: Fikret Otyam Yaşar Kemal Vasfiye Özkoçak Füsun Özbilgen Leyla Umar Nuriye Akman Ayşe Arman Fehmi Koru Yazgülü Aldoğan Hüsamettin Aslan.

Turk Edebiyatindaki Tarihsel Gelisimi... Roportaj gelisimi, gazete ve dergi yayinciliginin gelismesiyle birlikte olmustur. Turk basiminda turun ilk basarili ornekleri ancak ikinci mesrutiyetten sonra gorulmeye baslandi. Cumhuriyetten once Rusen Esref Unaydin, Canakkale savasi kahramani Mustafa Kemal’i ve cepheden donmus gazilerle yaptigi roportajda unlenmistir.

Turk Edebiyatindaki Tarihsel Gelisimi... Cumhuriyetin ilanindan, ikinci dunya savasina kadar uznan donemde Celattin Ezine, Naci Sadullah Danis gibi gazeteciler roportaj turunun taninmis temsilcileri arasindadir. Bugun de “Diyorlar Ki” basligi altinda edebiyat roportajlarini toplamis olan Hikmet Feridun Es, yabanci ulkeleri tanittigi ve ozellikle savas sirasinda Kore’de yaptigi roportajlarla tanindi.

Turk Edebiyatindaki Tarihsel Gelisimi... Sait Faik Abasiyanik da adliye muhabiri olarak gezete roportajlari yayimlamistir. Roportaji hem gunun gerceklerini ele alan, hem de edebiyat ustaligi tasiyan bir yazi turu olarak Yasar Kemal gelistirdi. Mucahit Basar, Hikmet Cetinkaya gibi gazeteciler toplumsal sorunlari isleyen roportaj yazarlari arasinda yer aldi.

Yasar Kemal’den Soru Sızce neden gecmiste (1951-1963) roportajcilik gelismemisti ? O yillarda (1951-1963) gazete roportajciligi cok zordu cunku bu pek de anlasilmis degildi. Yapanlarda cok agir kosullar altinda calisiyordu ve az kazaniyordu.

Konusu Edebiyat Olan Roportajlar 1) Belirli sorunlari isleyen kitaplar (Mehmet Behcet Yazar , Edebiyatcilarimiz ve Turk edebiyati,1938 ; Sinasi Ozdenoglu, Edebiyatimizin Bes Ana Maddesi,1949) 2)Bir konusmacinin cesitli yazarlarla yaptigi roportajlari toplayan kitaplar ( Mustafa Baydar, Edebiyatcilarimiz ne Diyorlar?,1960) 3) Bir tek sanatciyla ayri ayri zamanlarda yapilmis gorusmeleri derleyen eserler ( Sermet Sami Uysal, Yahya Kemel’le sohbetler,1959) bulunmaktadir.

Dunya Roportajciliginda... Dunyadaki en iyi roportaj yazarlari buyuk romancilardir. Bunlar arasında Jack London Hemingway Ilya Ehrenburg Mihail Şolohov Kessler Curzio Malaparte ve Raymond Cartier ise gazetecilikten yetisme roportaj yazarlaridir.

Diyarbakır Kitabın adı : Roportaj yazarlıgı Yayini : Yapı Kredi Yayınları