TÜRKİYE'DE İLAÇTA GENEL ÇERÇEVE ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Dr. Ali Rıza Üçer Tıp Kurumu

Türkiye’de 2003 yılında ilaç harcaması Üretici fiyatlarıyla 3,5 milyar $ Tüketici (perakende /eczacı satış) fiyatları ile 5 milyar $

Türkiye’de toplam sağlık harcamalarının yarıya yakını ilaç harcamalarıdır. Gelişmiş ülkelerde ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamalarına oranı %10-20’dir.

2003 yılında İlaç ticaret açığı 1.6 milyar $ Toplam petrol ithalatımız 5 milyar $ İlaç ihracatının ithalatını karşılama oranı % 10’un altında

Ulus ötesi ilaç şirketleri Türk ilaç pazarının %60’ından fazlasını kontrollerinde tutmaktadır. Bu şirketler hızla tekelleşerek pazarın rekabetçi yapısını bozmaktadır.

Türkiye’de yerli ilaç sanayisi pazar payı her yıl gerilerken yerli ilaç şirketleri ulus ötesi şirketler tarafından yutulmaktadır.

SSK’nın 77 trilyon liralık ilaç ihalesinin büyük kısmını oluşturan Eritropoietin (NeoRocormon ve Eprex) ve İnterferon (Roferon) gibi pahalı ithal ilaçlar biyoteknolojik ilaçlardır (biyofarmasötikler)

Biyofarmasötikler Kimyasal ilaçlar (küçük moleküller) Terapötik proteinler (daha büyük moleküller) Eritropoietinler İnterferonlar İnsan insülini ve analogları Büyüme hormonları Koloni uyarıcı faktörler Monoklonal antikorlar

2002 yılında Dünya ilaç harcamaları % 10 artıyor Terapötik protein harcamaları % 25 artıyor (33.5 milyar $) 2010 yılında 70-100 milyar $

21 yüzyıl terapötik protein yüzyılı ABD, AB, Japonya Güney Kore, Çin, Hindistan, Küba, Meksika, Arjantin, Brezilya Ya Türkiye?

2003 yılında Türkiye’de biyotek ilaç pazarı 500 milyon $ 2010 yılında (1,5 milyar $) Sosyal güvenlik kurumları ilaç harcamaların patlatacak

2003 yılında: Türkiye’de eritropoietin harcaması yaklaşık 100 milyon $ İnterferon ve insülin analaogları eritropoietini yakın ara izliyor

Türkiye’nin mutlaka bu ilaçların jeneriklerini ulus ötesi ilaç tekellerinin dışındaki ülkelerden (Güney Kore, Arjantin, Hindistan, Çin, Meksika, Küba gibi) hem ithal etmesi hem de teknoloji transferi yoluyla üretmesi için hızlı ve somut adım atması gerekmektedir.

Sosyal güvenlik kurumları Sağlık harcamalarının yarıdan fazlası ilaç harcaması Emekli Sandığı ve Bağ-Kur % 60’ı ilaç SSK’nın % 40’ı ilaç

2003 yılında SSK ilaç harcaması: 2.1 katrilyon lira (kapsamı 35 milyon) Emekli Sandığı İlaç Harcaması: 1.5 katrilyon lira ( kapsamı 2.5 milyon)

SSK herşeye rağmen ilaçta avantajlı Perakende satış fiyatı üzerinden değil, imalatçı/ithalatçı/depocu satış fiyatı üzerinden iskonto sağlıyor Bir bölüm ilacı kendisi üretiyor Hizmete ulaşmak güç (kuyruk çilesi)

SSK eczanelerden ilaç alımına başlarsa avantajını yitirecek Yıllık yük 1,5-2 katrilyon olacak (2 katı) Bu yük ya sigortalıya, ya da sosyal güvenlik açığı olarak bütçeye binecek

SSK’da kuyruk çilesinin nedeni? 2003 yılında toplumun yarısını kapsıyor Yalnızca 1235 eczacısı var (% 5’den az)

Kuyruk çilesinin çözümü Acilen eczacı sayısı artırılmalı Dispanser, iş yeri sağlık birimleri gibi birinci basamak hizmetler geliştirilmeli

SSK’nın medya gündemine giren ilaç ihalesinin analizi İhale Tarihi: 22 Aralık 2003 Yeri:İstanbul Satın Alma Sigorta Müdürlüğü (İSSM) Usulü: Açık İhale (KİK 19. Madde) Dosya No ve Yılı: 8103-12 /2003 Yayınlanma Tarihi: 27.10.2003 İhale Tarihi:22.12.2003 İhale Konusu: İSSM-Sağlık Tesisleri İhtiyacı İlaç İhalesi

İhale Tutarı: 193.4 trilyon lira (KDV Hariç) Gerçekleşen: 77.8 trilyon lira

İhaledeki ilaç kalemleri Ertropoietin (biyotek) İnterferon (biyotek) Büyüme Hormonu (biyotek) İmmunglobulin, Faktör-VIII İnhalasyon Anestezikleri İntravenöz Anestezikler Opiyoid (Narkotik) Analjezikler Lokal Anestezikler MR Kontrast Maddeleri Antikanser İlaçlar

Tıp Kurumu’nun gündeme getirdiği aksaklık, eksiklik, yanlışlık ve usulsüzlük olan ilaç kalemleri: Eritropoietin İnterferon Faktör VIII (53 trilyon lira % 70)

Eritropoietin Böbrek yetmezliğine bağlı kansızlıkta (anemi) NeoRocormon (Roche/Beşer) Toplam: 45.550 kutu (1000, 2000 ve 5000 IU) Toplam tutarı: 23 trilyon lira (gerçekleşen ihalenin % 30’u) Özelliği: Biyotek Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. İskonto: 0 Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması

Eritropoietin Eprex (Santa Farma-Gürel) Toplam: 36 bin kutu. Toplam tutarı: 15.2 trilyon lira (gerekleşen ihalenin % 20’si) Özelliği: Biyotek Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. İskonto: 0 Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması.

NeoRocormon+Eprex toplam tutarı gerçekleşen ihalenin yarısı

İnterferon Bazı kanser türleri, Hepatit B-C ve Delta gibi hastalıklarda Roferon (Roche) Toplam: 113 bin kutu Toplam Tutarı: 7 trilyon lira (gerçekleşen ihalenin % 9’u) Özelliği: Biyotek: Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. İskonto: 0 Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması. Diğer Ürün: İntron-A (Schering Plough): Teknik nedenlerle ihaleye alınmamış

Faktör-VIII Hemofili Hastalığında (pıhtılaşma faktörü eksikliği) Toplam: 34 bin kutu Toplam Tutarı: 8 trilyon lira ( gerçekleşen ihalenin % 10’u) Sorun: Her kalemde ürün adres gösterilmiş, ünite bazında ve mililitre bazında her kalem ayrı ayrı tanımlanmış, tek kulvarda rakipsiz, sonucu baştan belli, bu nedenle rekabet yok. İskonto: % 5-35 Yapılması gereken: Birim ünite üzerinden ihaleye çıkılması.

Faktör VIII Hemofil Baxter 250 ve 500 IU /10 ml (Eczacıbaşı): 14 000 kutu tanımlanmış. Toplam tutarı: 5.1 trilyon lira İmmunate Baxter: 500 IU /5 ml (Eczacıbaşı) 5150 kutu tanımlanmış. Toplam tutarı 1.9 trilyon lira. 5.1+1.9= 7 trilyon lira (bu kalem tutarının % 87’si Eczacıbaşı) Octanate: 1000 IU/10 ml (Berk): 1100 kutu tanımlanmış Toplam tutarı 870 milyar lira  BPL Sodhan 500 IU/20 ml 1000 kutu tanımlanmış Toplam tutarı 235 milyar lira, % 30-35 iskonto