Türkiye’ de Akaryakıt Kalite Kontrolu Yıllar İtibariyle Değerlendirme Ender Okandan Sevilay Çiçek, Emine Kavdır, Kubilay Yılmaz ODTÜ PAL 4 Mayıs 2006 REC Ankara

ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi ( PAL) 1994 yılında sektöre hizmet vermeğe başladı. Kuruluş amacı: Petrol, Doğal gaz Arama ve Üretim, Petrol ve Çevre , Akaryakıtta kalite kontrol alanlarında çalışmalar ve araştırmalar yapmak REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

PAL Akaryakıtta kalite kontrol Motorin Kurşunsuz benzin Fuel oil Biyodizel Atıkyağ LPG Doğal Gaz, CNG Diğer bazı petrol türevleri REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

1996-2004 yıllarında her vilayete tanınan kontenjan dahilinde gelen numunelerde kaliteyi belirleyici analizler yapıldı. REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

RESMİ YOLLA* GELEN TOPLAM NUMUNE SAYISI Dönem: Ocak - Aralık 2001 Numune Sayısı SANAYİ TİCARET İL MÜDÜRLÜKLERİNDEN GELEN TOPLAM NUMUNE SAYISI * Sanayi Ticaret İl Müdürlükleri, Savcılık, Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı tarafından gönderilen REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

RESMİ YOLLA* GELEN TOPLAM NUMUNE SAYISI Dönem: Ocak - Aralık 2002 * Sanayi Ticaret İl Müdürlükleri, Savcılık, Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı tarafından gönderilen REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

1999-2004 döneminde yılda ortalama 2500-3000 numuneye bakıldı Numuneler, Sanayi Ticaret İl Müdürlükleri (ana depolar, bayiler, rafineriler) Savcılıklar Güvenlik kuvvetleri Gümrüklerden REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

2005 yılı Piyasa akaryakıt kalite denetimi için bir geçiş yılı oldu 2005 yılından itibaren piyasa denetimi yeni Petrol Piyasası yasası ve ilgili yönetmeliklerine göre yapılmaya başlandı. 2005 yılı Piyasa akaryakıt kalite denetimi için bir geçiş yılı oldu REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

Tüketici Yeni Petrol Piyasası Yasasına Göre Kalite Kontrol Süreci RAFİNERİ GÜMRÜKLER İTHALAT DAĞITICI İHRAKİYE ŞİRKETLERİ TANKER TAŞIMACILIĞI ANA DEPOLAR Tüketici M MK BAYİLER Kalite Kontrol Marker ve Kalite kontrol ??? Kalite kontrol EPDK EPDK Çevre ve Orman Bakanlığı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

Benzin ve motorin özellikleri

İTHAL EDİLEN, ÜRETİLEN ve SATILAN MOTORİN VE KURŞUNSUZ BENZİNLERİN TS EN 228 TS 3082 (EN 590) Standartlarına uygunluğu gerekir 2003 /17 /AT (98/70/AT) AB direktifi REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

teknik özelliklerini belirler AB 98/ 17 /AT direktifi Çevre ve insan sağlığının korunması için motorlu araçlarda kullanılacak benzin motorinin teknik özelliklerini belirler REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

AB, Üye ülkelerini 2003 /17 /AT (98/70/AT) Direktifi 8. Maddesine göre ülkelerinde satılan benzin ve motorinin EN 590 (motorin) (TS 3082) EN 228 (Kurşunsuz benzin) (TS 288) göre kalitesini denetlemekle ve izlemekle yükümlü kılmıştır. REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

EN 590 a göre motorin özellikleri 2003 /17 /AT (98/70/AT) Direktifine göre motorin özellikleri   En az En çok Setan sayısı 51 Setan İndisi 46 Yoğunluk, kg/ m3 820 845 PAH, % m/m 11 Kükürt, mg/ kg 350 Parlama noktası, C, 55 Karbon kalıntısı % m/m 0,3 Kül % m/m 0,01 Su, mg/kg 200 Toplam kirlilik, mg/kg 24 Bakır Şerit Korozyon 1 Oksidasyon kararlılığı, g / m3 25 Yağlama özelliği , mikrometre 460 Viskozite 40 C da mm2 / s 2 4,5 Damıtma 250 C, % h/h - 65 den az 350 C da, % h/h 85 % 95 in elde edildiği sıcaklık, C 360 SFTN, C, en çok Yaz, kış 5; -15   En az En çok Setan sayısı 51 Yoğunluk, kg/ m3, 15 C 845 PAH, % m/m 11 Kükürt, mg/ kg 50 Distilasyon, % 95 inin elde edildiği sıcaklık, C 360 EPDK’ nın 30.12.2005 tarihli tebliği ile 1.1.2007 ye kadar Yoğunluk: 15 C da 860 kg/m3 % 95 in damıtıldığı sıcaklık: 370 C Setan sayısı : en az 49 Kükürt miktarı : 7000 mg/kg YAME: en fazla % 5 h/h REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

EPDK 30.12 2005 tarihli tebliğinde ayrıca “Kırsal Motorin” tanımı yapılmıştır. 11-1000 mg/kg kükürt içeren motorin “kırsal motorin “ adıyla piyasaya sunulacağı belirtilmiştir. Ancak 1.1.2007 tarihine kadar Kırsal motorin 501-2000 mg/kg arasında kükürt içeriyorsa “Motorin 2000” En çok 7000 mg/kg ise “ Motorin 7000 “ ismiyle piyasaya sunulacağı ifade edilmiştir.

Mukayeseli akaryakıt kalite analiz sonuçları 2004-2005-2006 REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

Motorin analizlerinin PAL Motorin analizlerinin değerlendirilmesi REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

AB direktifi: 820- 845 kg/m3 REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

AB: 350 ppm AB: 1.1.2005 te 10 ppm motorin satışı başlaması, AB: 1.1.2009 da tüm satışın 10 ppm motorin olması Türkiye: 1.1.2007 ye kadar TS 3082 Milli Ek tadili 7000 ppm REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

TÜKETİCİYE ULAŞAN MOTORİNDE KÜKÜRT 2005-2006 TÜKETİCİYE ULAŞAN MOTORİNDE KÜKÜRT 2006 da 2 numune 50 ppm ‘ in altında REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

En çok 370 C REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

2005 2005 REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

2-4,5 mm2/s REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

En fazla : 24 mg/kg REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

Kurşunsuz benzin örneklerinin PAL’ de incelenen Kurşunsuz benzin örneklerinin değerlendirilmesi REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

Aromatikler : en çok % 50 h/h Benzen %2.5 h/h AB Direktifi   En az En çok RON 95 MON 85 Reid buhar basıncı, yaz, kPa 60 Distilasyon 100 C da buharlaşma, % h/h 46 150 C da buharlaşma, % h/h 75 Hidrokarbon analizi, % h/h Olefinler 18 Aromatikler 42 Benzen 1 Oksijen içeriği, % k/k 2,7 Oksijenli bileşikler, % h/h Metanol 3 Etanol 5 İzopropil alkol 10 Tersiyerbutil alkol 7 Izobutil alkol Eterler 15 Kükürt, mg/kg 150 veya 50 Kurşun, mg/l EPDK 5 Ocak 2006 tebliği 1.1.2015 tarihine kadar Kükürt: en çok 500 mg/kg Aromatikler : en çok % 50 h/h Benzen %2.5 h/h

2004 Kurşunsuz benzinde kükürt miktarı 500 1000 1500 2000 2500 3000 1 35 69 103 137 171 205 239 273 307 341 375 409 443 477 511 mg / kg En fazla 500 mg/kg REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

EN 228 : % 18 h/h ( % kütlece ~ 0.93 % hacimce) REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

PEL ÇOK ÜLKEDE KULLANIMI YASAKLANAN MTBE KATKI MADDESİ İTHALATIMIZDA GÖRÜLÜYOR REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

analizlerinden sonuçlar 1999-2005 analizlerinden sonuçlar ve bazı gözlemlerimiz REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

  Analizi yapılan TOPLAM Motorin S.Benzin K.Benzin Fuel oil Biyodizel 1999 Toplam munune sayısı 2209 1085 352 285 56 Standarda uygun numune % si 79 75 86 82 55 2000 2940 1584 398 358 137 78 81 89 49 2001 2966 291 480 128 84 95 92 42 2002 3238 1922 239 425 315 93 64 2003 2716 1503 338 514 361 91 87 47 2004 2570 1269 254 690 328 63 2005 1984 1177 32 264 219 76 54 66 57 4

Gözlemlerimiz ve öneriler Kara tankerlerinin ve benzin istasyonları depolarının temizliği sağlanmalı Motorin ve benzin ile karışım yapılabilecek ürünler gümrük girişinden sonra takip altına alınmalı (Asiklik hidrokarbon, hekzan, toluen, ksilen, tiner, sentetik polimer v.b. ) K. Irak’ a transit geçen yakıtların yurt içinde satılmasının önlenmesi için tedbir alınmalı REC Türkiye’ de Temiz Yakıtlar ve Araçlar Toplantısı 4 Mayıs 2006 Ankara

Tüketici yeni yakıtlar konusunda bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmeli , (reklamlarda şirket markası ile satılan yakıt türünün tanımı yapılmalı) (düşük kükürtlü, 50 , 10 ppm motorin, 97, 98 ve 100 oktan benzin v.b.) MTBE katkılı benzin ithaline izin verilmemeli “Türkiye Akaryakıt Kalite İzleme Sistemi “ Kurulmalı ve yeni yakıtların piyasaya girişi takip edilmeli

Teşekkür ederiz www.pal.metu.edu.tr