GÖRÜNTÜ ÜZERİNDE OLUŞAN ARTEFAKTLAR

ARTEFAKT Doğal olmayan yapı veya oluşum; doku veya organda yapay olarak oluşmuş şey Radyogram ya da görüntü alanında, herhangi bir nedenle oluşmuş, gerçek görüntüye uymayan yanıltıcı görüntü

BT’de Artefakt kaynakları Fiziki Ortamdan kaynaklanan Hastadan kaynaklanan Cihazdan kaynaklanan Tekniğin yanlış kullanılmasından kaynaklanan

BT’de Artefakt kaynakları Hastadan kaynaklanan artefaktlar: Hareket Artefaktları >> hastanın hareketi,solunum,kalp,barsak hareketi >> Ekspojur süresi azaltılarak düzeltilebilir Yoğunluk Artefaktı >> Diş dolgusu, metalik protezler, yoğunluğu yüksek dokular (kalça,omuz gibi) ve takılar

BT’de Artefakt kaynakları 2. Fiziki Ortamdan kaynaklanan artefaktlar: A- Beam Hardening Artefact (Işın demetinin sertleşmesi) B- Parsiyel Volüm Etkisi C- Random Noise D- Geometrik Artefaktlar E- Saçılma Artefaktları

A- Beam Hardening Artefact (Işın demetinin sertleşmesi) Düşük enerjili X ışınları dokudan geçerken kolayca emilir Dedektöre ulaşanlar daha yüksek enerji seviyesinde olur >>ışın demeti sertleşir Daha yoğun yapılarda absorpsiyon az olur >> daha sert ışın demeti >> voksellerin olduğundan daha az hesaplanması >>çizgilenmeler

A- Beam Hardening Artefact (Işın demetinin sertleşmesi) En fazla posterior fossa ve petroz kemik incelenmesinde görülür Filtreler ve software ayarları azaltır Kesit kalınlığının azaltılması ve mAs değerinin arttırılması azaltır

B- Parsiyel Volüm Etkisi Bir voksel X ışınının organizmadaki attenüasyon değerini yansıtır Voksel içindeki farklı dokulardan dolayı ortalama bir HÜ değeri elde edilir >> bu yapılar ayrı bir doku olarak seçilemez >>Parsiyel volüm etkisi >> görüntüde çizgilenme (kemik,metalik protez ,diş) Kesit kalınlığını azaltmak ve gantry açısını değiştirmek >> P. Volüm etkisini azaltır

C- Random Noise Hastayı geçip dedektöre ulaşanX ışını fotonu ile dedektör etkileşiminden oluşur Gelen foton adedinin artması, random noise’i arttırır

D- Geometrik Artefaktlar Dedektörlerin yeterli sayıda ve uygun konumda yerleştirilmemesinden kaynaklanır Dedektör kalibrasyonunun yetersizliği de sebep olur Çizgi ya da ring artefaktlar görülür

E- Saçılma Artefaktları X ışınının hasta ile etkileşimi sırasında açığa çıkan sekonder radyasyon artefakta sebep olabilir Eski jenerasyon cihazlarda görülebilir

BT’de Artefakt kaynakları 3. Cihazdan kaynaklanan artefaktlar Cihazın bozulması ya da kalibrasyon yetersizliği A- Halka Şeklinde Artefakt >> Dedektörlerden biri arızalı olduğunda B- Yelpaze Şeklinde Artefakt >> Dedektör arızasında ve sadece tüpün ilk hareket anında oluyorsa C- Siyah-beyaz Piksel Artefaktları >> Dedektör arızası değildir >> veriler bilgisayara ulaşırken piksel bilgileri bozuluyor >> görüntüde siyah yada beyaz boşluklar

BT’de Artefakt kaynakları 4. Tekniğin yanlış kullanılmasından kaynaklanan mA,ekspojur süresi ve kesit kalınlığı değerlerinin yanlış seçilmesi, Hastaya hatalı pozisyon verilmesi Kalibrasyon sırasında X ışını ile dedektörler arasında herhangi bir madde olmamalı (Gantry içerisinde kontrast madde görülmüşse, kalibrasyon öncesi ılık suyla silinmeli)