Tarihte hiçbir zaman mutlak gerçek yoktur... serkancatarih Tarihte hiçbir zaman mutlak gerçek yoktur...

İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI

Günümüz Uygarlığı Avrupa İslam Roma Helen Yunan Anadolu Mezapotamya Mısır

Mezapotamya Uygarlıkları Mezopotamya – Dicle ile Fırat Nehirleri arasında kalan yerdir. Buraya önemli kavimler yerleşmişler, Mezopotamya’yı bir uygarlık merkezi yapmışlardır.

Sümerler(M.Ö.3500-M.Ö.1500) İlk şehir Devletlerini kurdular.(Ur,Lagaş) Şehir Devletlerini,Ensi-Patasi adı verilen rahip krallar yönetti. Çivi yazısını buldular. İlk yazılı yasaları hazırladılar.(Urgakina) Ekonomileri tarıma dayalıdır. İlk sayı sistemi,Matematik,Astronomi, Geometri ve Ay takvimi gibi bilimlerin temelini atmışlardır. İlk destanları oluşturmuşlardır. (Gılgamış,Tufan,Yaradılış) Çok tanrılı inanca sahip olup,ahiret inancı yoktur.Ziggurat adı verilen tapınaklardan Okul,Rasathane ve Depo olarak yararlanmışlardır.

Akadlar(M.Ö.2350-M.Ö.2150) Tarihin ilk imparatorluğunu kurdular. Tarihte ilk güçlü ve sürekli orduları oluşturdular. Akadça,Mezopotamya’nın en yaygın dilidir.

Babiller(M.Ö.2100-M.Ö.539) Tarihte mutlak krallık türünün ilk öncüsüdür. En ünlü hükümdarı Hammurabi’dir. Hammurabi Tanrı kral anlayışı yerine adaletin kralı,iyilik sever kral kavramı getirerek din devleti yerine ,Dünya devletini oluşturmuştur. Hammurabi çok sert yasalar uygulamış, “kısasa kısas” ilkesine önem vermiştir. NOT: Babil asma bahçeleri Dünya’nın yedi harikasından biridir.

Asurlar Kara koloniciliğinde geliştiler,kral yolunu açtılar. Anadolu’da ilk yazılı tarihi başlattılar. İlk atlı birlikleri kullandılar. İlk kütüphaneyi Ninova’da kurdular. NOT: Kültepe’de Asurlar’a ait tabletler bulunmuştur.

Elamlılar Elamlılar,güzel sanatlar,el sanatları ve seramik yapımında ileri gitmişlerdir.

Mısır Uygarlığı(M.Ö.3000-M.Ö.525) Hiçbir Uygarlıktan etkilenmemiş,aksine diğer uygarlıkları etkilemiştir. (Coğrafi konum). -Nil nehri havzasında Firavun adlı kralların merkezi otoritesinde kurulmuştur. -Firavun:Tanrı Kral.Teokratik yönetim anlayışı görülmüştür. -Ülke Nom adı verilen vilayetlere bölünmüş,Nom’lar valiler tarfından yönetilmiştir. -Ekonomileri tarıma dayalıdır.Topraklar Firavun’un malıdır.Vergiler tarım ürünüdür. -Pramit(kral mezarları), Mumyacılık,Tıp,Eczacılık,Mimari, Geometri, Astronomi,Güneş takvimi,Hiyeroglif(resim yazısı),papirüs kağıtçılığı gibi bilimler Mısır’da gelişmiştir. -Öldükten sonra dirilmeye inandıkları için, Tıp,mumyacılık ve eczacılığa önem vermişlerdir. -NOT:Mısırlılar’da yazılı yasa yerine sözlü yasa yani,Firavun’un sözü geçerlidir. -İlk yazılı antlaşma olan Kadeş antlaşması’nı Hitit’lerle imzalamışlardır.(M.Ö.1280)

Uzakdoğu Uygarlıkları

Çin Uygarlığı Orta asya Türk Uygalığından etkilenmiş bir uygarlıktır. Kendilerine özgü Çin yazısı alfabesi,ipekli kumaş, porselencilik, pusula, barut, kağıt, matbaa gibi gelişmelerin ilk örnekleri bu uygarlıkta rastlanır. Çin Seddi, Türklerin akınlarını durdurmak amacıyla yapılmış dünyanın en eski ve en büyük harikalarından biridir(M.Ö.214) Çin’de gök tanrı, budizim, konfiçyüs ve tao inancı baş göstermiştir. Tapınak mimarisi gelişmiştir.

Hint Uygarlığı Hint yarımadası zengin kaynaklara sahip olduğundan devamlı istilaya uğramış,değişik kavimler yerleşmiştir.Bu durum Hindistan’da birbirinden farklı diller,dinler ve kültürlerin oluşmasına neden olmuştur. M.Ö.1200’de Kast örgütünü kurmuşlardır. a)Brahmanlar:Din adamları b)Kşatriyalar:Asiller ve komutanlar c)Vaysiyalar:Sanatçı ve Çiftçiler d)Südralar:Köleler Kast sistemi dışında paryalar sokak serserileridir. Tabakalar arası geçiş ve evlilik yoktur.Babadan oğula geçer. NOT:Kast sisteminden dolayı Hintliler bir millet olamamışlardır. Hindistan’da Brahmanizim,Budizim, Hinduizim, Hristiyanlık ve Müslümanlık yayılmıştır.İnek ve Ganj nehri kutsaldır.

İran Uygarlıkları

Medler(M.Ö.715-M.Ö.550) Persler(M.Ö.550-M.Ö.331) İran’ın kuzeybatısında yaşamışlardır. Persler(M.Ö.550-M.Ö.331) İran’ın güneybatısında yaşamışlardır. Güçlü ordular, düzenli yollar, ilk posta örgütü ve istihbarat teşkilatı oluşturdular. Tanrısı olmayan Zerdüşt dinini benimsediler. İmparatorluğu Satraplık adı verilen illere ayırdılar.Başına Satrapları atadılar.

Doğu Akdeniz Uygarlığı

Fenikeliler Lübnan dağları ve Akdeniz arasında kurulmuştur. İlk çağın kolonicilikte en ileri gitmiş kavmidir İlk belediye örgütünü kurmuşlardır. 22harfli Fenike Alfabesi oluşturmuşlar, Camcılık ve Fildişinde ilerlemişlerdir.

İbraniler İbrani’ler ilk tek tanrılı dine inanan topluluktur. Başkent Kudüs,kutsal kitap Tevrat, Peygamber Hz. Musa’dır. Dinlerine dayanarak kendilerinin üstünlüğünü savunmuşlar,bu nedenle çeşitli devletlerin saldırılarına uğramışlardır. 1948’de İsrail adıyla yeniden kurulmuşlardır.

Anadolu Uygarlıkları Anadolu,Asya ile Avrupa arasında bulunması, verimli toprakları ve elverişli iklimi nedeniyle pek çok göç ve istilaya uğramıştır.

Hititler(M.Ö.2000-8.yy) Anadulu’da kurulan ilk merkezi krallıktır. Baş kent Hattuşaş(Boğazköy)dır. Devletin başında,Başrahip,Başkomutan, Başyargıç gibi yetkilere sahip,Kral ve yanında soylulardan oluşan Pankuş Meclisi bulunurdu.(ilk Meşruti yönetim)Tavananna adı verilen kraliçe,kraldan sonra en yetkili kişidir.Kral Pankuş’a karşı sorumludur. Tanrılarına hesap vermek için krallar,her yıl Anal adı verilen kitabeleri diktirmişlerdir. (ilk objektif tarih yazıcılığı) Kadeş antlaşmasını Mısır’lılarla imzalamışlardır. İlk aile hukukunu düzenlemişlerdir. Ekonomik hayat tarım,hayvancılık ve ticarettir.

Frigler(M.Ö.8.yy) Baş kent Gordion’dur. Tarımla uğraşmışlar,çiftçilik ve tarımı korumak için ağır cezalar koymuşlardır. Çok tanrılı inanış vardır.En büyük tanrı Kibeledir. Seramik,dokuma ,maden işçiliği,kaya mimarisi ve musikide ilerlemişlerdir.

Lidyalılar(M.Ö.7-6.yy) Başkent Sard’dır. Tarihte ilk parayı kullanan Efes-mezopotamya arasında kral yolunu yaptıran kavimdir. Ticarette ilerlemişler,takas usulünü ortadan kaldırmışlardır. Kuyumculuk,maden işlemeciliği ve bankacılıkta ilerlemişlerdir. NOT:Lidyalılar,parayla her şeyi çözeceklerine inandıkları için,ulusal bir ordu kuramamışlar ve kısa sürede yıkılmışlardır.

Urartular(M.Ö.9.-6.yy) BaşkentTuşpa(Van’dır) Tarım ve hayvancılığa önem vermişler. Topraktan iyi yaralanmak için baraj ve sulama kanalları yapmışlardır. Maden işlemeciliği ve mimaride ileri gitmişlerdir. Ahiret inancı olduğu için mezarlarını ev şeklinde yapmışlar içlerine eşya koymuşlardır.

İyonlar(M.Ö.12yy) Batı Anadolu’da şehir devletleri şeklinde kurulmuş,krallık,oligarşik ve demokratik sistemlerle yönetilmişlerdir.(İzmir,Efes,Milet) Deniz ticareti ve kolonicilikte ilerlediler.Düşünce özgürlüğünden dolayı,Tıp,Tarih, Felsefe,Matematik bilimleri gelişmiştir. (Herodot,Pisagor,Hipokrat,Tales) Dini mimaride başarılı olmuşlardır.Efes Artemis tapınağı,Didim Apollo tapınağı, Milet tiyatrosu önemli eserlerdir.

Ege Uygarlıkları

Girit Uygarlığı Ege bölgesinin en eski medeniyetidir. Merkez Knosos’dur. Saray mimarisi,gemicilik ve deniz ticareti alanında ileri gitmişlerdir.

Miken(Aka)Uygarlığı Giritlilerden öğrendikleri deniz ticareti ile Boğaz ticaretini ilerletmişlerdir.Bunu için Truvalılarla savaşmışlardır. Büyük şatolar ,kuyu mezarları yapmışlardır.

Yunan Uygarlığı Dor’lar tarafından Mora yarımadasında kurulmuştur. Polis adı verilen şehir devletlerini kurmuşlardır. (Atina,Isparta) Özgürlüklerine düşkün oldukları için siyasi birlik kuramamışlardır.Deniz koloniciliğinde ileriye gitmişlerdir. İyon’lar gibi kolonilerini kendi vatanları olarak görmüşlerdir. Doğrudan demokrasinin temellerini atmışlardır. (Drakon,Solon,Klistenes) kanunlarıyla halkı yönetime ortak etmişlerdir. Temel bilimlerde ileri gitmişlerdir.(Aristo, Eflatun, Sokrat, Tukidides) Tanrılarını ölümüsüz insan seklinde düşünmüşler. Tanrıları için olimpiyat adı verilen spor yarışmaları düzenlemişlerdir.

Hellen Uygarlığı(M.Ö.334-30) Büyük İskender’in Asya seferi sonucunda oluşmuştur. Doğu-Batı kültürü sentezidir.Roma ve İslam Uygarlığının gelişmesinde rol oynamıştır.Yunan mimarisi ve heykeltıraşlık ilerlemiştir. (İskenderiye feneri,Zeus Sunağı,Afrodit heykeli,Bergama ve Antakya Kütüphaneleri) NOT: Parşömen kağıdı dünya uygarlığına Hellenizmin bir hediyesidir.

Roma Uygarlığı İtalya’da kurulmuştur.Krallık,Cumhuriyet, imparatorluk dönemleri vardır. İlk çağın en büyük köleci devletidir.Halk Particiler(asil),Plepler(göçmen ve tüccar) ve köleler olarak ayrılmıştır. İlk çağın en gelişmiş yasalarını on iki levha kanunlarını hazırlamışlardır.Günümüz Avrupa hukukunun temelini oluşturmuştur. Latin alfabesini Yunanlılar’dan,güneş yılı takviminide Mısır’lılardan alarak geliştirmişlerdir(miladi takvim). 385’de Hristiyanlığı resmi din olarak benimsemişlerdir. 375 kavimler göçünün etkisiyle,395’de ikiye ayrılmış,476’da Batı Roma,1453’de Doğu Roma yıkılmıştır.