DEĞERİN PSİKOLOJİK TEMELİ BÜLENT DİLMAÇ

Psikoloji biliminde genel olarak değer kavramı farklı anlamlarda kullanılmıştır Değerin mutlak anlamda tüm insanlar tarafından kabul edilebilirliğini özelliğidir

2. Değer insandan insana farklılık göstermekte, bir birey tarafından değer olarak kabul gören bir davranış ya da hareket diğer birey tarafından aynı şekilde algılanmayabilmektedir

Değerlere psikolojik açıdan yaklaşıldığında sorulması gereken iki soru karşımıza çıkmaktadır. 1.Ahlak sisteminin topluma bağlı olarak değişip değişmediği sorusudur 2. Değişen toplumsak ahlak sisteminin fertlerin iradeleri dahilinde olan bir olay olup olmamasıdır.

Değerler psikolojisinin önemli bir parçasını şuur ve vicdan arasındaki ilişki oluşturmaktadır .

Şuurun değişik tarifleri yapılmış olmakla beraber, psikolojideki tanımı insanın kendinden yada dışarıdan kaynaklanan değişikliklerin farkında olması olarak yorumlanmıştır

Şuurun önemli olmasının en büyük nedeni ahlaki tavır ve davranışlarımıza yön gösteren tüm bilgilerin zamanla burada biriktirilmesidir

İçinde yaşadığımız toplumun oluşturmuş olduğu kuralların insan şuurunda yer edinmesiyle beraber şuurlu davranış meydana gelmektedir. Vicdan ise insanın kendi yada başkalarının davranışları hakkında iyi yada kötü sonucuna varmasıdır

Şuursuz insan toplumda genel geçer ahlaki kurallara uymana, şuurlu insan ise toplumun göstermiş olduğu olumlu tavır ve davranışları hal ve hareketleriyle gösteren kişidir.

Psikolojide Değerin Önemi Objektif bir esasa dayanıp dayanmamasında değil, insan davranışlarının yol göstericisi olarak oynadığı rolle ifade edilir. Bu bağlamda; Değer kavramını, sadece bir inanç olarak ele alınır.

İnanç ise; bir şeyin ifade ettiği manaların toplamı, bireyin nesne hakkındaki bilgisinin tamamıdır Üç tip inanç vardır

2. Nesnenin iyi ya da kötü olarak yargılandığı değerlendirici inanç 1.Doğru ya da yanlış olma kabiliyetine sahip, tanımlayıcı ya da varoluşsal inanç 2. Nesnenin iyi ya da kötü olarak yargılandığı değerlendirici inanç 3. Bazı vasıtaların ve davranışların sonlarının arzulanılan olarak değerlendirildiği yasaklayıcı ya da tavsiyeci inanç

Değer, Tüm inançlar gibi bilişsel, duyuşsal ve davranışsal öğelere sahiptirler: 1.Bir kişinin bir değere sahip olduğunu söylemek için kişinin bilişsel olarak doğru davranış yolunu bildiğini ya da doğru hedef için çabaladığını söylemek gerekir.

2. Değer, kişinin değer karşısında duygulanabilmesinde, onu etkili bir şekilde savunabilmesinde veya karşı olmasında, olumlu örnek gösterenleri onaylayıp olumsuz örnek gösterenleri onaylamaması bağlamında duygusaldır

3.Değer bir hareketin yapılmasına öncülük eden değişkenleri önleme bağlamında davranışsal bir unsura sahiptir

Bir değer sistemi, bireye alternatifler, karar çelişmeleri ve karar vermeler arasında yardım etme kural ve prensiplerinin organizasyonudur

Değeri, bir inanç olmak bakımından dünyamızın belli bir kısmıyla ilgili idrak, duygu ve bilgilerimizin bir terkibi demektir.

SONUÇ OLARAK; değer, Bir tek inanca değil, bir arada organize olmuş bir grup inanca tekabül eder. Değerler, belli bir durum ve şartlara bağlı kalmaksızın, arzu edilen, yararlı görülen ve beğenilen şeyleri gösteren kıstaslar olarak da tarif edilebilir.

Bir varlığın psikolojik, sosyal, ahlâki veya estetik açıdan taşıdığı düşünülen yüksek ya da yararlı davranışlar onun niteliğini belirtir

İLETİŞİM bulentdilmac@gmail.com Teşekkürler İLETİŞİM bulentdilmac@gmail.com