Bölüm 1: Introductions (Tanıtım,Tanım) İşletim sistemi nedir ? Merkezi İşlem Birimi Sistemi Çok İşlemcili prosesler Dağıtık sistemler Kümelenmiş sistemler Gerçek zamanlı sistemler El ile taşınan sistemler Bilgisayar ortamları

İşletim Sistemi Nedir? Bir bilgisayarın bir kullanıcı ve bilgisayar donanımı arasında bir arabulucu olarak hareket eden (çalışan) bir program İşletim sisteminin hedefleri (Nelerdir) -> kullanıcı programlarını yürütmek ve kullanıcı sorunları çözümünü yapmak -> bilgisayar sistemlerini kullanmak için rahat ortam oluşturmak Bilgisayar donanımını verimli bir şekilde kullanmak(tır)

Bilgisayar Sisteminin bileşenleri 1- Donanım  Bilgisayarın temel kaynaklarını oluşturur(CPU, Bellek, I/O Aygıtları) 2-İşletim sistemi farklı kullanıcılar için ve çeşitli uygulama programları arasında donanım kullanım koordinatlarını kontrol eder 3-Uygulamalı programlar  sistem kaynakları kullanıcılar (Derleyiciler, Veri Tabanı Sistemleri, İş Programları) bilgi işlem problemlerini çözmek için gerekli yolları tanımlar. 4- Kullanıcılar  (İnsanlar, Makineler ve Diğer Bilgisayarlar)

Sistem Bileşenlerinin Soyut(Özetçe) Görünümü

İşletim sistemlerinin tanım(ı)ları Kaynak Ayırıcısı – kaynakları ayırır ve yönetir. Denetim Programı – G/Ç aygıtlarını, kullanıcı programları ve işlemlerini yürütmede kullanır. (Kontrol eder.) Çekirdek (Kernel)- Her zaman çalışmakta olan bir programdır.

Merkezi İşlem Birimi Sistemi Benzer işlerdeki düzenlemelerin hazırlık süresini kısaltır. Otomatik iş sıralaması – otomatik olarak bir işi diğerine aktarır. İlk ilkel işletim sistemleri. Sabit Monitör.  ilk kontrollü monitörü  ilk kontrollü transfer  iş kontrol transferini izlemek için paketi tamamladığında yapar.

Basit bir toplu(Batch) sistemi bellek düzeni

Çoklu programlama toplu(Batch) sistemleri Çeşitli işleri aynı zamanda ana bellekte tutulur ve CPU aralarında paylaşılır.

OS Özellikleri Çoklu Programlılar için gerekli olanlar G/Ç sistem tarafından rutin olarak verilir. Bellek yönetim sisteminde çeşitli işlemler için belleğin ayrılması gerekir. CPU Programı için – Sistemde çalışmaya hazır çeşitli işler arasında seçmemiz gerekir. Cihazların tahsisi

Zaman Paylaşımlı Sistemler – Hesap Etkileşimi CPU, bellek ve disk üzerinde tutulur ve çeşitli işler arasında çoğullanır.(İş belleği yalnızca bir iş için tahsis edilir.) Bu iş bellek ve disk arasındaki bilgi(data) alışverişidir. Kullanıcı ve sistem arasındaki on-line iletişimi sağlanır. İşletim sisteminin tek bir komutla yürütülmesi tamamlanıldığında, kullanıcının klavyedeki komutu istenir (Beyanı istenir) Kullanıcıların veri ve kod erişimleri için on-line sistemi mevcut değildir.

Masaüstü Sistemi Kişisel bilgisayarlardır – bilgisayar sistemi tek bir kullanıcı için tasarlanmıştır. G/Ç aygıtları - fare, klavyeler, ekranlar, küçük boyuttaki yazıcılar. Kullanıcının rahatlığı ve kullanıcının beklentilerine cevap verme. Büyük işletim sistemleri genellikle bireyler için kullanılan teknoloji, bilgisayarın tek kullanımı ve koruma özellikleri CPU kullanımını gerektirmeyen olarak kabul edilebilir. İşletim sistemleri : (Windowse, MacOS , UNIX, Linux)

Paralel Sistemler Simetrik çoklu işlemciler (SMP) Her işlemci ve işletim sisteminin (aynı)kopyasını çalıştırır. Bir çok sürecin performansı bozulmadan bir kerede çalıştırılabilir. En modern işletim sistemleri SMP’dir. . Asimetrik çoklu işlemciler  Ana işlemci programları ve alt(köle) işlemci çalışması tahsis edilen her bir işlemci belirli bir göreve atanır.  Çok büyük sistemlerde daha yaygındır.

Çoklu Simetrik Mimari

Dağıtık Sistemler Çeşitli işlemciler arasında fiziksel hesaplama dağıtımı Gerçek sistem: Her işlemcinin kendi yerel belleği vardır; İşlemciler hızı yüksek otobüs yada telefon hatları gibi çeşitli iletişim hatları aracılığıyla birbirleriyle iletişim kurarlar. Dağıtık Sistemin avantajları:  Kaynak paylaşımı Hesaplama hızı yüksek – yük paylaşımı Güvenilirlik  iletişim

Dağıtık Sistemlere (Devam Ediliyor) Ağ alt yapısını gerçekleştirir. Yerel Alan Ağları (LAN) yada Geniş Alan Ağları (WAN) İşlemci – Sunucu yada peer – to – peer (Birbirleriyle eş olan) sistemi olabilir.

Clint-Serverin Genel Yapısı

Kümeleme Sistemleri Kümeleme iki veya daha fazla sistem belleğini paylaşmak için izin verir. Yüksek güvenilirlik sağlar. Asimetrik kümelemenin bir sonucu; uygulama sırasında diğer sunucuları beklemeye çalışır . Simetrik kümeleme: N’i barındıran bütün uygulamaları çalıştırır.

Gerçek Zamanlı Sistemler Kullanıcı genellikle bir kontrol, bilimsel deney, tıbbi görüntüleme sistemleri, endüstriyel kontrol sistemleri gibi özel bir kontrol cihazı olarak kullanılır. Sabit zaman kısıtlamaları iyi tanımlanmış. Gerçek zamanlı sistemler; Sert zamanlı yada yumuşak (Gevşetilmiş) zamanlı sistemler olabilir.

Gerçek Zamanlı Sistemler (Devam Ediliyor) Sert - Gerçek Zamanlı : İkincil depolama sınırlı yada yok, veri hafızada kısa süreli olarak depolanır yada salt okunur (ROM) Çatışmalar() zaman paylaşımlı sistemleri ile genel amaçlı işletim sistemleri tarafından desteklenmez. Yumuşak (Gevşetilmiş)- Gerçek Zamanlı:  Robotik Endüstriyel Kontrol İşlemlerinde sınırlı olarak kullanılıyor. Gelişmiş işletim sistemleri özellikleri gerektiren uygulamalar için kullanışlıdır. (Multimedia, Sanal gerçeklik)

Elle Taşınabilir Sistemler Kişisel Dijital Yardımcılar (PDA) Cep telefonları Sorunları (Dezavantajları) Sınırlı Bellek Yavaş İşlemciler Küçük Ekranlar

İşletim Sistemi Kavramları ve Tarihçesi Özellikleri

Bilgisayar Ortamları Geleneksel Bilgisayarlarla Web- tabanlı hesaplama Gömülü bilgisayar sistemleri